ගීයක් යනු කිම?..... විමසා දැන ගනු මැනවි... 06 (හවායන් ගිටාරය - )
ශ්රි ලංකිය සංගීතයේ වාද්ය භාන්ඩ රසය හඳුන්වාදෙන බ්ලොග් ලිපි මාලාවේ තවත් පියවරක් මෙසේ දිගහරින්නෙමි. මෙවන් ආකාරයේ ලිපි ප්රධාන මාධ්යයන්හිදී එතරම් සුලභ නොවේ ඊට හේතු සාධක ලෙස මින් අඩසියවසකටත් එහා නිර්මිත මෙම ගීතාවලිය පිළීබඳව පැහැදිළී මතකාවර්ජනයන් සහිත සෘහද රසිකයන්ගේ ඌණතාවය හේතු වන්නට ඇතැයි අනුමාන කරමි. එහෙත් මෙම ලිපි ඔබට පෙරනොවූ විරූ ආනන්දජනක නැවුම් අත්දැකීමක් අත්කර දෙන බව නම් නිසැකය. මෙම ලිපියෙන් එදා සිංහල සංගීතයේ අතිශය ජනප්රිය ගීත රැසකට යොදාගත් තවත් එක්තරා ’තත්’ සංගීතෝපකරණයක තතු දිගහැර පාන්නෙමි.
හවායන් ගිටාරය -
ගිටාරයකැයි හඳුන්වාදී තිබුනද මේ තත් භාන්ඩය වයන්නෝ හට එය උරස රුවාගෙන හෝ ළමැද රුවා ඒ කාරයය කළ නොහැක. එය පෙර කී සන්තූරය මෙන්ම ආධාරකයක් මත රඳවා වැයෙන වාදf්යා්පකරණයකි. ශ්රි ලාංකීය සංගීත සහෘදයන් වෙත ’හවායන්’ වාදන තිලිණ කළේ 50 දශකයේ සිට එය මනාව ප්රගුණ කරගත් මහරු සංගීතඥ නැසිගිය පැට්රික් දෙණිපිටිය විසිනි. තමා විසින් තනු නිර්මාණය කරන ලදුව සංගීතවත් කරන ගීත සඳහා ඔහු ගේ අනන්යතාවය ප්රකට කලේ මෙම වාද්ය භාන්ඩය වැයිමෙනි.
මහා සංගීතඥ සුනිල් සාන්ත ගේ සිසුවෙකුව 50 දශකයේ මුල් භාගයේ දී කොළඹ බම්බලපිටිය හන්දියේ ඔහුගේ සංගීත පංතිවලට සහභාගි වූ පැට්රික් පසුව තම ගුරුදේවයාණන් ගේ ගුවන් විදුලි පටිගතකිරීම් වෙනුවෙන් සිය හවායන් ගිටාරය වයන්නට වාසනා මහිමය උදාකරගත්තේය.
මිහිකත නළවාලා ......................
මගමල් ගන්වාලා ....................
පාසල වෙත යන මේ .....................
පිටිසර හෙළ ගුරුලිය සැරදේ.................
සුදුහෙළ සාරිය ඇඳලා හැඩකොට ඉඟවට රැලි ළෙලවා ............
දිගුනිල් වරළස පිරා නිසිලෙස මල් ගවසා බැඳලා ...
ගෙලවට මුතුමාලේ ... දෝතේ වළලු සැලේ ....
සිරියා සපුරා පිරියා පතුරා ....
යන සුරතල් ලීලා .....................
-----------------------------------
යන පදවැල ගුවනින් සවන වැකෙද්දී යමෙකුගේ චිත්ත රූපය මවන්නේ සන්සුන් ගමනින් විනිතව පාසල වෙල පියනගන ’ගුරුලියකි. කුමාරතුංග මුණිදාසයන්ගේ හෙළ හවුලේ සමාජික සාහිත්යවේදී හියුබත් දිසානයකයන් විසින් 50 දශකයේ සුනිලුන් වෙත ලියාදුන් මේ පදවැළ ඔහුගේ ප්රියාදර බිරිඳ වු ’ලිලා සාන්ත’ පාසල් ගුරුතුමිය ගැන යැයි ඇතැම් අය පවසති. මේ ගීතය 1976 වසරේදී පමණ ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව නිකුත් කළ ’සැළලිහිණීයෝ’ එල් පී ගී තැටියේ ද ඇතුළත් වී තිබුනු අතර එහි ආරම්භක සංගීත වාද්ය ඛන්ඩය ’හවායන්’ ගිටාරයෙන් වයන්නේ සංගීතවේදී පැට්රික් දෙණිපිටිය විසිනි.
සුනිලුන් ගේ තවත් ගෝලයෙකු වු දිවංගත අන්ධ ගායක හෙන්රි කල්දේරා ගේ ගීතවල සංගීත ඛන්ඩ සැරසුවේ (ඒවයේ තනු හෙන්රි ගේමය) ද පැට්රික් දෙණිපිටිය මය. ඔහුගේ ඇතැම් ගීත වල ද ’හවායන්’ වාදන රසය ගැබ්වී ඇත.
වම් කෙළවර පැට්රික් දෙණිපිටිය සංගීතවේදියා සහ දකුණේ සිටගෙන සී ටී ප්රනාන්දු නම් වූ අසහාය රිදී සිණු පොප් ගී නාදය - 1950-1977 (සී ටී ගීත සඳහා සියඵ අන්තර්වාදන සංගීත ඛන්ඩ නිර්මාණය කළේ පැට්රීක් දෙණිපිටිය විසිනි.
පෙණුනු සුව දසුන් දස අත මිළින වී ගියා ...................
දකිනු රිසි නොවි සිතකට දෙවනවද ඔයා ..................
යහන මත වඩියි හිරු දෙවි දෙඇස පිය පියා...............
ඔබ තාම නෑ දයාවියේ මට ආදරෙයි කියා.....................
---------------------------------------------
මනරංජනීය තනු නිර්මාණ රැගත් උක්ත ගීතාවලිය මතු නොව, සිංහල ගීත ලෝලීන් ගේ සදාතනික මතකයේ රැඳෙන පහත ගීත ද ’හවායන්’ වාදන රටාවන්ගෙන් සමාලංකෘතය. ඒවා අතර ’ප්රැටික් දෙණිපිටිය’ නාමය බොහෝ වාර ගණනක ලියැවි තිබිණි. ඒ මන්ද යත්, ඔහු හෙළ ගීතාවලියේදී ’හවායන් ගිටාරයේ’ ස්වාමියා වන නිසාය. ඒ වාර්තාව මතු දා කද කිසිදිනක බිඳහෙළන්නට සමතෙක් පහළ නොවනු නිසැකය. එහෙත් ඔහු දිවමන් ව සිය කාර්යය කරගෙන ගිය සමයේ මේ වාද්ය භාන්ඩයට පෙම්කළ තවත් යෞවනයෙකු ගේ ද නම ගී තැටි කවරවල සඳහන්ය.
හේ ’උපේන්ද්ර ප්රනාන්දු’ නම් විය.
පැට්රික් දෙණිපිටිය අතිශය කාර්ය බහුල වූ 70 දශකයේ දී, උදේ හවා දිනපතා නිතිපතා අගනුවර හා අවට ශබ්දාගාර වල පටිගතකීරීම් සිදුකෙරෙද්දී ඔහුගේ අනුප්රාප්තිකයා ලෙස කටයුතු කලේ උපේන්ද්රය. ඔහු හැඳු වැයූ තනු ද රසික සම්භාවනාවට නොමදව පාත්ර විය.
කරුණාරත්න අබේසේකරයන් ගේ පෑන් තුඩින් ඇඳුනු පහත පබැඳුම් ඔබට මතකද ?
දොළොස් මහේ පහන වාගේ පැලට එලිය දුන්න....
මවයි පියයි සනස්සමින් සන්තෝසෙන් ඉන්න...
අරුන්දතිය මල්ලි මොටද ගමන් බිමන් යන්න...
අදින් පසුව මේ පාරෙන් ඔබ තනියම එන්න.....
--------------------------------------------------
වළාකුලක් පලා අම්බරේ ....
සිනානගන සඳේ කැන් පිරේ...
ඔබේ මුහුණ දකින වරේ...
සඳේ අඳුර තුරන් කෙරේ...
පසළොස්වක පෝය මට අදයි..............
උක්ත ගීතය පුරා ඇසෙන හවායන් නාදරටා වයන්නේ උපේන්ද්ර විසිනි. කළෙක ඔහු මෙල්රෝයි ධර්මරත්න සංගීතවේදියා ඇසුරේ ඔහුගේ නිර්මාණ සඳහා හවායන් වයමින් දායකත්වය දැක්වීය
දුරකථනයකින් ... මම ඔබ අමතමි...
හමුවිය නොහැකි නිසා...............
මගේ හිත හඳුනන ....
ඔබ පිළිගත්තද ...
ඇතැමුන් කියන මුසා ...................
---------------------------------
ජෝති ගැයු ඔහුව නව මගකට යොමුකළ උක්ත ගීතයේ මෙන්ම පහත ගීතය පුරා රැව් පිළිරැව් දෙන ’හවායන්’ වාදන ’උපේන්ද්ර’ ගෙනි.
ගංගාවයි මහමුහුදයි ආවේ නම් එක්වෙලා...
ඔයයි මමයි කවදෝ හෝ එක්වේ පින පෑදිලා ...
ඈත දියඹේ ඇදෙන රැල්ල මෑත බලා එන ඇදිල්ල.....
මුහුදු රැල්ල සිඹ සිඹ යනවා .............
ඒ වගේ දුරගෙවාලා කවුඵ උඩින් පියාඹන්න...
ඔබේ පැළට මා පැමිණෙනවා ...
කවුඵ දොරින් එක්වෙලා ලා ඔබ බල බල ඉන්නවා...
පිළීආරගෙන දෑත පාලා සනසන බව දන්නවා...
(ගී පද කරුණාරත්න අබේසේකර සංගීතය - මෙල්රෝයි ධර්මරත්න)
--------------------------------------------
පහත සඳහන් ගී එකතුවේ ඇති අන්තර්වාදනයන් සරසන වාද්ය භාන්ඩ අතර ’හවායන්’ ගිටාරය ද වෙයි. ශ්රි ලංකාවේ එදවස දිවිගෙවු ප්රතිභාසම්පන්න සංගීතවේදීන් එය සිය නිර්මාණ සඳහා සුදුසු ලෙසින් මද පමණින් මුසුකර ඇති ආකාරය එහි පහතින් වාදනය වන නියැදි ගීත ඛන්ඩයන්හිදී ඔබට රස විඳිය හැකිවන අතර ඒවා සියල්ලම එදා සිදුකෙරුණු මුල් පටිගතකිරීම් බව සැළකුව මනාය.
සමනළ රෑනක් සේ ....(කරුණාරත්න අබේසේකර-සැණකෙළිය-1974,පැට්රීක් දෙණිපිටිය) - ඉන්ද්රානි පෙරේරා - මිල්ටන් මල්ලවාරච්චි, දුරකථනයකින් මම ඔබ.. (කරු අබේසේකර, මෙල්රෝයි ධර්මරත්න) - එච් ආර් ජෝතිපාල, මිහිකත නළවාලා.. (හියුබත් දිසානයක,සුනිල් සාන්ත) - සුනිල් සාන්ත, අපරට සුරකින සුර රජිඳේ..(සිරිල් ඒ සීළවිමල,පැට්රික් දෙණිපිටිය) - එච් ආර් ජෝතිපාල, උමයංගනියෝ සුරරාජනියෝ ..(කේ ඩි කේ ධර්මවර්ධන,පැට්රිික් දෙණිපිටිය), ගංගාවයි මහමුහුදයි .............(කරු. අබේසේකර,මෙල්රෝයි ධර්මරත්න) - ජෝති, මගේ මේ රට වාසනා..(හේම ශ්රී, සරත් බාලසූරිය) - ලතා වල්පොළ,යුරෝපයේ හිම වැටෙනා කාලේට... (පහත සඳහන්ය), ඉවුරු තලා ගංගා.., (කේ ඩි කේ ධර්මවර්ධන,පැට්රික් දෙණිපිටිය), උපුල් කොපුල් වෙහෙසී ඇතේ - (කේ ඩි කේ ධර්මවර්ධන, පැට්රික් දෙණිපිටිය), මා නිසා ඔබ ..(ප්රේමකීර්ති,පැට්රික් දෙණිපිටිය) - මිල්ටන් මල්ලවාරච්චි, මගේ උපන්දින ඔබදුන්.., වළාකුලක් පළා අම්බරේ...(කරුණාරත්න අබේසේකර,උපේන්ද්ර ප්රනාන්දු) - මිල්ටන් පෙරේරා, මා සොඳුරු සුරතළීයේ... (ජොර්ජ් ලෙස්ලි රණසිංහ, සුසිල් ප්රේමරත්න,පැට්රික් දෙණිපිටිය) - සුසිල් ප්රේමරත්න, චාරුලතා ආවේ ....(කරුණාරත්න අබේසේකර, මොහොමඩ් සාලි) - ලක්ෂමන් රොද්රිගෝ, සඳපානේ මල් පිපුණා..(ජෝර්ජ් ලෙස්ලි රණසිංහ,සිසිර සේනාරත්න-හිතට හිත-1966) - ඉන්ද්රානි සේනාරත්න සහ හරූන් ලන්ත්රා. නීල ජලාසේ රගනා ....(කරුණාරත්න අබේසේකර,සිසිර සේනාරත්න) - සිසිර සේනාරත්න
අන්තර්ජාලයේ කියැවෙන පරිදී 19 සියවසේ අගභාගයේදී බ්රිතාන්ය යටත් විජිත දූපත් සමූහයක් වූ ’හවායි’ දූපත් ආශ්රිතව ජනිත වූවා යැයි කියැවෙන මෙම උපකරණය පසුව ඇමෙරිකානු ජන සංගීතයේ දී නිරතුරු භාවිතයට ගැනෙන්නක් බවට පත්විය. විවිධ බටහිර සංගීත ආරයන් හිදී භාවිතයට ගැනුනු එයින් වාදනය වූ බටහිර ගීත එමට ඇතත්, සිංහල ශ්රාවකයන්හට එහි ආගන්තුක බව දුරු කර දැමුවේ මින් දශක හතකට පමණ පෙර එය සිය ප්රියතම වාද්ය භාන්ඩය බවට පත් කර ගත් දෙණිපිටය සංගීත වේදියා විසිනි.
මෙතැන් හි සිට ඉදිරියට ඉදිරි දිනක...................
