namal67@gmail.com

namal67@gmail.com
සටහන් පෙළගැස්ම‍ Prabath Rajasooriya

Thursday, June 1, 2023

ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධන - Clarance's Creations

 ශ්‍රී ලංකාවේ කන්ඩායම්  සංගීතය සහ ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධන ගී රසදහර (ලිපි මාලාවකි) -  අංක 01

60 දශකය යනු ශ්‍රී ලාංකීය කලා ක්‍ෂේත්‍රයට නවක ශීල්පීන් පිවිසෙන්නට පටන් ගත් යුගයයි. එසමයෙහි සිනමාව, නාට්‍ය කලාව, ගුවන් විදුලි නාට්‍ය මෙන්ම සංගීතය, චිත්‍ර කලාව, ඉගිනඵ, නර්තනය, කවි කලාව, සාහිත්‍යය, පුවත්පත් කලාව ආ දී මෙකි නොකී ශිල්පයන් හි විශීෂ්ඨතමයන් ගේ නිර්මාණ මහත් රාශීයක් කළඑළි බැසීම ඇරඹුනේ මේකී දශකයේදී වුවද එය ඉන් පසු දශක ද්විත්වය දක්වා ක්‍රමයෙන් පරිණත වෙමින් පුඵල් වෙමින් පැතිර ගොස් 90 දශකයේදී අනපේක්‍ෂිත බාධක හිරිහැර කම්කටොඵ වලට මුහුණ පෑ බවක් පෙනීයයි.  පළමු කී දශකයේ ශීල්පීන් ගේ දිවියේ ප්‍රඥා දශකය ගෙවි යන්නටද පෙරාතුව ඔවුන් හට දිවියෙන් සමුගෙන යන්නට සිදුවිම ද ඊට හේතු වන්නට ඇත.


මේ ලැයිස්තුව ආවර්ජනය කරන්නේ නම්  - නාට්‍ය කලාව - මහචාර්ය සරත්චන්ද්‍ර ඇතුඵ හෙන්රි ජයසේන, සුගතපාල ද සිල්වා, ගුණසේන ගලප්පත්ති, දයානන්ද ගුණවර්ධන, පී වැලිකල, ද  නර්තනය - පණිභාරත, මිරැන්ඩා හේමලතා, ඉගිනඵ - ප්‍රේමකුමාර එපිටවෙල, චිත්‍රසේන සහ වජිරා  සාහිත්‍යය - මහගම සේකර, ජී බී සේනානායක, පුංචිබන්ඩාර සන්නස්ගල, බද්දේගම විමලවංශ හිමි, සිරිසේන මාඉටිපේ, කේ ජයතිලක, සිරි ගුණසිංහ, ගුණදාස අමරසේකර  සිනමාව - ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරීස්, සුගතපාල සෙනරත් යාපා,ගාමිණි ෆොන්සේකා, තිස්ස ලියනසූරිය, කේ ඒ ඩබ්ලිව් පෙරේරා, ලෙනින් මොරායස්, ජී ඩී එල් පෙරේරා, චිත්‍ර කලාව - එල් ටී පී මංජුශ්‍රී, පුවත්පත් කලාව - මිමන ප්‍රේමතිලක, රෙජී සිරිවර්ධන, ටී බී පෙරමුණේතිලක, ධර්මසිරි ගමගේ, ආතර් යූ අමරසේන, ශ්‍රී  චන්ද්‍රරත්න මානවසිංහ,    කැපී පෙනෙන පරමාදර්ශී චරිත වෙති. ඔවුන්ගේ ඇතැම් නිර්මාණ 50 දශකයේ එළිදුටුවද, ඒවා විකාශනයට පත්ව පරිණතභාවයට පත්වුයේ ඉන් ඉක්බිති දශකයේදීය.

මේ අතරින් සංගීත ක්‍ෂේත්‍රයේ  යුග පුරුෂයන් ලෙස පන්ඩිත් අමරදේව, සනත් නන්දසිරි. වික්ටර් රත්නායක, මෙන්ම නන්දා මාලිනී, මර්වින් පෙරේරා, ප්‍රේමසිරි කේමදාස, සෝමදාස ඇල්විටිගල, ලයනල් අල්ගම, ඩී ආර් පීරිස්, වැන්නෝ සිහිකටයුතුය. 

එදවස උත්තර භාරතීය සහ දක්‍ෂින භාරතීය සිනමා සංගීතයේ බලපෑම නිසා ලාංකීක ගීත ලෝලීන් වඩාත් නැඹුරුව සිටියේ රාගධාරි පෙරදිග සංගීත ශෛලිය අනුව ගැයුනු ගීතයන් රසවිඳින්නට බව කියැවෙයි. එදවස පැවති එකම විද්යුත් මාධ්‍යය වූ ’ලංකා ගුවන් විදුලිය’ ද හින්දී ගීත ද හින්දි තනු අනුකරණිත සිංහල ගීත ද ඊට අමතරව රාගධාරි පෙරදිග සංගීත මූලධර්මයන් අනුව ගැයුනු ගීතද සිය සංගීතමය වැඩසටහන් ඔස්සේ විසුරුවා හරින්නට වඩාත් නැඹුරුවක් දැක්වීය.  

දැවැන්ත සංස්කෘතික බලපෑමක නිරත විය හැකි මහා භාරතයේ වගකිවයුත්තන් හට සිය අල්වැසි කුඩා දිවයින් වාසීන් ද තමන්ගේ සිනමා සහ සංගීත කලාවේ සෙවණ යටට ගන්නට අවැසි ව තිබුනු බවද ඊට රැකුල් දෙන එය ඉගි කරන සිද්ධීන් මෙන්ම වෙනත් සාක්‍ෂි ද හෙළිදරවු වු අවස්ථා වාර්තා වේ. 

එහෙත් ඒ මහද්විපයට වඩා බ්‍රිතාන්‍ය ආධිපත්‍යය දැඩිව පැතිර එහි සංස්කෘතික බලපෑමට යටත් ව තිබු ලක්වැසියන් අතරින් එක්තරා කොටසක් එකී සංගීත සහ කලාව පිළීකුල් කරන්නට නැඹූරු වූ අතර ඔවුන් බටහිර සංගීතය දෙසට වඩාත් ආශක්ත ව. ඒ ආරට ගැයෙන සිංහල ගීතවලට ප්‍රිය කරන්නට වූහ.

මීට පූර්ව දශකයේ ආරම්භක යුගයේදී ’සුනිල් සාන්ත’ විසින් හඳුන්වාදෙන්නට යෙදුනු සරළ ලගන්නා සුඵ තනු නිර්මාණයන්ගෙන් යුත් ගී දහරට මෙන්ම ඔහු ඉන් දුරස්ව යාමෙන් පසුව මතුවූ ’සී ටි ප්‍රනාන්දු’ ගායන  ශීල්පියා ගේ ගීත කලාව අසාමන්‍ය ලෙස ජනාදරයට පත්වන්නට මෙම කාරණය හේතු වන්නට ඇත. 

60 දශකයේ දී මේ දෙදෙනාට අමතරව එම ආරට ගී ගයන්නට පුරුදු පුහුණූ වූ ’මොරිස් දහනායක’ ’ක්‍රිස්ටෝපර් පෝල් ගේ ගීත ද ක්ෂණික ශ්‍රාවක ප්‍රතිචාරයන්ට ලක් වූයේ ද ඒ නිසා වන්නට ඇත.

මෙම රික්තය වටහාගත් එක්තරා පිරිසක්, නවමගක යන්නට තිරණය කරන ලදුව, එතෙක් ඉතිහාසයේ නොපැවති ’ගී නවයුගයක්’ ඇරඹීමේ භාරදුර කටයුත්තට අතගැසුවේය. ඔවුන් අතරින් පළමුව නමක් රැන්දු පුද්ගලයා ’නෙවිල් ප්‍රනාන්දු’ නම් වු යව්වනයාය. ඔවූහූ කන්ඩායම් ලෙස පෙළගැසී බටහිර ගී අනුකරණය කරමින් සරළ පදවැල් ඇතුළත් ගී ගයන්නට නැඹූරුවෙද්දී සාම්ප්‍රදායික පෙරදිග සංගීත භාන්ඩ ඉවත ලා ලතින් ඇමෙරිකානු ප්‍රමුඛ වෙනත් වාද්‍ය භාන්ඩ තම ගායනයන් සරසන්නට යොදාගත්තේය. ’නෙවිල්’ ගේ ලොස් කැබැයියරෝස්’ ගායක කන්ඩායම විසින් වසග කරන ලද්දාවූ ’ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජෙම්ස් පීරිස්’ සිනමාවේදියා, සිය සිනමා නිර්මණයන් හි පිටපත් පවා වෙනසකට බඳුන් කරමින් මෙම යව්වන ගායක පිරිස ට අවස්ථාව ලබා දුන්නේය.

ඔහුගේ ’දෙළොවක් අතර’ - 1966 සිනමා පටයේ දී එදාමෙදාතුර සිංහල ගීත කලාවේ හැරවුම් ලක්‍ෂයක් සනිටුහන් කල ’ගයන ගැයුම් ..............නටන නැටුම්’ ගීතය මුල්වරට ගැයුනේ ’සමාජ ශාලා ජවනිකාවක්’ ඇසුරු කරගෙනය.

එතැන් හි සිට බිහිවන්නේ ’ශ්‍රී ලංකාවේ කන්ඩායම් ගී  නවයුගයයි’ හතු පිපෙන්නා සේ ’ ගායක කන්ඩායම් ’ එකපෙළට බිහිවූ අතර ඒවායේ සාමාජිකයන් තිදෙනා ගේ පටන් සයදෙනා දක්වා වූ අතර නායකයා බොහෝවිට ගේයවාග්කරුවෙකුම විය. (ගී පද රචනය, ගායනය, තනුව තනි පුද්ගලයෙකුගේ) පළමුව බටහිර වෙරළ තීරය ආශ්‍රීත සංචාරක හෝටල් හී ගී ගයද්දී, 60 දශකයේ මධ්‍ය භාගයේදී දේශපාලන පෙරළීයකට හසුවු ලංකා ගුවන් විදුලියට පත් ව ආ නිසි බලධාරීයා වූ  ’නෙවිල් ජයවීර’ නම් කීර්තිමත් පරිපාලන නිලධාරියා විසින් මෙම කන්ඩායම් වල ගීත සඳහා එහි ඉඩකඩ විවර කර දුන්නේය. 

ඒ අනුව 1962 පමණ කාලයේ සිට ක්‍රමයෙන් මෝදුවෙමින් ආ කන්ඩායම් ගී උන්මාදයේ කුටප්‍රාප්තිය 1972 පමණ වෙද්දී එළඹුනේ ඒ වනවිට බටහිර නගරාශ්‍රීතව විවිධ ගායක කන්ඩායම් පණහකටත් වඩා බිහිව තිබිමෙනි. මොවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ප්‍රශස්ත නිර්මාණකරණයේ යෙදෙමින් ස්වාධීන තනු සහ ගී පද ඇතුළත් නව ගී බිහිකරගත්තේ එවක පැවති ගී තැටි වෙළඳ සමාගම් හි පිහිටෙනි.

පැට්‍රික් කොරේරා ගේ ’ගෞරි කෝපරේෂන්’ - පිලිප්ස් ලේබලය,  විජයපාල හෙට්ටිආරච්චි ගේ ’විසාකාමාල්ස්’ හි ’ජෙම්ටෝන් ලේබලය,  ජෙරල්ඩ් වික්‍රමසූරිය ගේ ’චිල්රන්ස් බුක් ෂොප්’ හී ’සූරිය’ ලේබලය, ඒ අතරින් ප්‍රමුඛ විය.


නෙවිල් ප්‍රනාන්දු සිය කන්ඩායමට ස්පාඤ්ඤ බස අනුව තැබූ ’ලොස් කැබැයියරොස්’ අනුව යමින් බොහෝ සාමාජිකයන් එකී නාමකරණයෙන් තම කන්ඩායම් හඳුන්වා ගනිද්දී තවත් අය ඉංග්‍රීසි බසින් ද ඇතැමුන් ’සිංහල’ බසින්ද සිය සාමාජිකයන් නම් කළහ.

මෙල්රෝයි ධර්මරත්න ගේ ’ධර්මරත්න බ්‍රදර්ස්’, ප්‍රියා පීරිස් ගේ ’ලා බම්බාස්’ , වින්සන්ට් ජයවර්ධන ගේ ’ලොස් ෆ්ලෙමින්කෝස්’,  ’ලොස් මුචාචෝස්’  නොයෙල් බ්‍රයන් රණසිංහ ගේ ’ලා සෙයිලනියන්ස්’  වර්ණන් පෙරේරා සහ වෛද්‍ය රංජිත් බොලොන්නේ ගේ ’ද ෂන්සයින්ස්’, ජෙරී ජයසේකර ගේ ’ජේ බ්‍රදර්ස්’  ටෝනි ප්‍රනාන්දු ගේ ’ජෙට්ලයිනර්ස්’  ජෝ බී පෙරේරා ගේ ’මි මැස්සෝ ග්‍රේෂන් ප්‍රනාන්දු ගේ ’ග්‍රෙන් ලෙනාඩෝර්ස්’  රේමන්ඩ් ෆොන්සේකා ගේ ’සමණළයෝ’ සහ පසූව  ඔහුම සාමාජිකත්වය දැරූ   ’සියැක්’ ,  නිශ්ශංක විමලසූරිය ඇතුඵ පිරිස නියෝජනය කල මිගමූවේ ’ඇමිගෝ රොමැන්ටිකාස්’ මැක්ස්වෙල් මෙන්ඩිස් ගේ  මෙන්ඩිස්  ෆෝසම්  ලෙස්ලි ප්‍රනාන්දු ප්‍රමුඛ බෙන්තොට බීස්,  කන්නන්ගර ඇතුඵ පිරිස ගේ ’ද ලවර්ස්’ සහ ළාබාලතම කන්ඩායම වූ ’සුනිල් පෙරේරා ඇතුඵ සහෝදරයන්ගේ ’ජිප්සීස්’ මේ අතර විය. මේ ලැයිස්තුවට ’ස්ටැන්ලි පීරිස’ ගේ ෆෝර්චූන්ස්’ මෙන්ම අර්නස්ට් සොයිසා ගේ ’සුපර්ස්ටාර්ස්’ ඇතුළත් නොකළ හැක්කේ ඔවුන් සිය නමින් ’කන්ඩායම් ගී’ කිහිපයක් පසුව පටිගත කළත් ඒවා ඉහත ගුවන් විදුලිය විසින් මුල්වී කෙරුණු ’කන්ඩායම් ගී’ වර්ගීකරණය ට ඇතූලත් නොවූ නිසාය. ජෙට්ලයිනර්ස් කන්ඩායම වැඩිමනත්ව ’ඉංග්‍රිසි ගී’ ගැයුවත් ඔවුන්ගේ සමාජිකා මිනෝන් රත්නම් ප්‍රනාන්දු’ විසින් සිංහල ගී කිහිපයක් පටිගත කරන්නට යෙදුනු අතර ඒවා අතිශයින් ජනප්‍රිය විය.  (කැදැල්ලේ ඇතිවූ කිරිල්ලී වගේ................, අද අපි ඉන්නේ විනෝදෙන්ම මත්වී - සතපණහ සිනමාපටය - 1965 සහ රණමොණරාගෙන් මොණරිය ඉල්ලන්නේ - සැණකෙළිය - 1975)

මෙම කන්ඩායම් අතරින් සියඵ සාමාජිකයන් අභිබවනය කරමින් කිසිවෙකු හට මතු වි කැපී පෙනෙන්නට හැකි වූයේ නම් ඔහු එවකට ලාංකිකයන් අතර පැවති උසස් ගණයේ කලා සාක්‍ෂරතාවය අනුව, සුවිශේෂි ගායන ශීල්පියෙකු නිර්මාණකරුවෙකු විය යුතුමය. සැබැවින්ම එතැන ගන්නට සමත් සාමාජිකයෙකු මතු වි නැග ආවේය. ඔහු අන් කවරෙකු හෝ නොව ඔබත් මමත් හොඳින් හඳුනන ’මූන්ස්ටෝන්ස්’ කන්ඩායමේ මෙහෙයුම්කරු ලෙස මුලින්ම කටයුතු කල අනගිභවනීය කලාකරු ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධනය.

කන්ඩායම් ගී ගැයූ සෙසු සාමාජිකයන් අනුව යමින් හේතමේ තනු නිර්මාණයේ යොදුනේය. ඒවා සෙස්සන්ට වඩා විචිත්‍රවත් විය. වර්ණවත් විය. ඉන් නොනැවතී ඒවාට කමණිය සිංහල ගී පද ඇතුළත් කරමින් අරුත්බර ගී පද රචනාවන් ඉදිරිපත් කලේය. අරුමයකි. ඒ සෑම නිර්මාණයක්ම එකක් පසා මහත් සේ ජනප්‍රසාදයට ලක් විය. සෙස්සන්ගේ ගී නිර්මාණ ගණනාවකින් දෙක තුනක් පමණක් ඉදිරියට එද්දී ඔහුගේ ගී නිර්මාණ අතළොස්සකින්  එකක් දෙකක් පමණක් ගිලිහි ගොස් අන් සියඵ ඒවා ජනප්‍රියත්වයේ හිණිපෙත්තේ වැජඹුනේය. ඒ රහස කිම ?

ඒ ඔහුගේ ජන්ම වාසනාව නිසාද ? නැතහොත් සහජ නිරමාණශීලිත්වය නිසාද ? නව ක්‍රමවේද අත්හදා බැලීම නිසාද ? ඇතැම් විට ඊට මේ සියඵ කරුණු හේතු වුවා නිසැකය. 

ඔහු පිළීබඳව හොඳින් දැන හැඳින ගත්තෝ ඔහුගේ සමකාලීනයන් ය. ඔවුන්හට ඔහු ගැන බොහෝ දෑ පවසන්නට ඉතිරිව තිබෙනවා විය හැකිය. මෙම අපුර්ව නිර්මාණකරුවා ලාංකීය ගීත ලෝලීන් උදෙසා තිස්වසක කාලයක් තුල කළ කී දෑ ලුහුඞින් විමසා බැලීමට දරන්නා වු තැතකි මේ. මෙහිදී හුදෙක් පුද්ගලාභිවාදනයකට සිමානොවී ඔහු ගේ නිර්මාණකරනයේදී අත්වැල් බැඳගත් සෙසු ශිල්පීන්  ගේ තොරතුරු ද ඊට සහය වූ පුද්ගලායතනයන්ගේ වතගොත ද සාකච්ඡාවට බඳුන් කෙරෙයි.

විතාන කුරුප්පුආරච්චිගේ ක්ලැරන්ස් ආතර් සේමසිංහ විජේවර්ධන 1943 වසරේ අගොස්තු මස 03 දින  හපුතලේ දී උපත ලබා පසුව රත්නපුර බටුගෙදර ප්‍රදේශයට පැමිණියේ සිය පියා වතුයායන්ගේ වෛද්‍ය නිලධාරියෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටි නිසාය.

ලීවර් සහෝදර සමාගමේ දැන්විම් අංශයේ සේවය කල ’ශ්‍රී සගබෝ කොරයා’  මුණගැසෙන ලදුව 1966 වසරේදී ඔහු ’මූන්ස්ටෝන්ස්’ නම් වු ගායක වාදක කන්ඩායම පිහිටුවා ගන්නා ලද අතර පළමුව ගීත 04 ක තනු සහ වදන් ඔහු විසින්ම සකසා ප්‍රැටික් කොf්රරා ගේ ’පිලිප්ස්’ ජාත්‍යන්තර ලේබලයේ ඊ පී තැටියක් උදෙසා පටිගත කරන්නට යෙදුනි. එහි පෙරටුගාමී සාමාජිකයන් ව සිටියේ ධම්මික විජේසිරි, මොන්ටි වත්තලදෙනිය සහ ඇනස්ලි මාලේවනයි. ඉන් ටික කලකට පසුව ඊට ෆෙරෝස් අස්මන් (ගිටාරය), උපාලි උබයසේකර (සිතාර්) ද සම්බන්ධ විය.  

'ගුවන් විදුලි ඉංග්‍රිසි සේවයේ ප්‍රවිණ නිවේදක ’විජය කොරයා’ විසින් ඔහුගේ ගීත ඇතුළත් තැටි ඇල්බම ගුවන් විදුලියේ ඉංග්‍රිසි සේවයේ සති අන්තයේ ’සැටර්ඩේ ස්ටාර්ස්’ වැඩසටහනේ වාදනය කරන ලදුව, ඔහුද ඔහුගේ කන්ඩායම ද දිවයින පුරා සංගීතලොලීන් විසින් ආදරයෙන් වැළඳගන්නා ලදී. ඔහුගේ මැදිහත්වීම නොවන්නට, ඔවුන් ඇතුඵ සියඵ කන්ඩායම් ගී  සාමාජිකයන් ගේ ගීත ’වෙළඳ තැටියට සිමාවී ඒවා ධාවන යන්ත්‍ර පෞද්ගලිකව සතු කරගත් ඉතා සිමිත ගණනක සංගීත ලෝලීන්ට සිමා වන්නට ඉඩ තිබිනි. 

---------------------------------------------------------
මෙම ලිපිමාලාවේ දී ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධනයන්ගේ මුල් ගීත ගණනාවක් ඉදිරියේදි පළකරන්නට අදහස් කරගෙන සිටිමි. මෙහි ඉදිරිපත් කෙරෙනුයේ පූර්විකාවක් බැවින්, ඔහුගේ අනගිභවනීය නිර්මාණ හැඳින්වීමේ සංයුක්ත සංගීත ඛණ්ඩයක් එනම් ඔහු විසින් තමන්ගේ සහ අනුන්ගේ ගීත උදෙසා පබඳින්නට යොදුනු සුරම්‍ය විදුලි ගිටාර් වාදන ඛන්ඩ රටා සහ ඔහුගේ නිර්මාණයන් ගුරුකොට ගෙන සහෝදර ශීල්පී ස්ටැන්ලි පීරිස් 
 ඇතුඵ ඔහුගේ ෆෝර්චූන්ස් වාදක මන්ඩලය (දුව රෝසී - වින්ස්ලෝ සික්ස් ගායිකාවන් - 1971)   විසින් කළ අනුවාදනයක් ඇතුළත්ය.

---------------------------------------------------------------

මෙතැන් හි සිට ඉදිරියට.................
----------------------------------

මුලාශ්‍ර තොරතුරු - කෘතඥ පූර්වක ස්තුති ප්‍රනාමය 

ගායන ශිල්පී ඇනස්ලි මාලේවන මහතා (මූන්ස්ටෝන්ස් - ද සුපර් ගෝල්ඩන් චයිම්ස්)

ගායන ශිල්පී අනිල් භාරති මහතා (ද ගෝල්ඩන් චයිම්ස්)

ගායන ශිල්පිනී ඉන්ද්‍රාණි පෙරේරා මහත්මිය (ත්‍රී සිස්ටර්ස්) 

ගායන ශීල්පිනී ලාංකිකා පෙරේරා මහත්මිය (ද ගොල්ඩන් චයිම්ස්)

සංගීතඥ ගායන ශිල්පී  මෙල්රෝයි ධර්මරත්න මහතා (ධර්මරත්න බ්‍රදර්ස්)

සංගීතඥ ගායන ශිල්පී මහින්ද බන්ඩාර මහතා (ෆෝර්චූන්ස්) - ප්‍රවිණ ගිටාර් වාද්‍ය ශිල්පී  - 

පීටර් රණසිංහ මහතා (ලාංකා ගී තැටි සංරක්‍ෂකයන් -එකතුකරන්නන්ගේ සංගමය)

Thursday, May 18, 2023

Somapala Ratnayake Creations

 සොයුරු බැම්මෙන් බැඳි තත් සර .....ඔහු සෝමපාල රත්නායක නම් විය....................

බටහිර සංගීතයේ  නාද රසගුලාව මවන්නේ සංගීත භාන්ඩ සංවාදයේ යෙදෙන සංධවනියයි.  එයින් ශ්‍රාවකයා ගේ මනසේ විචිත්‍ර රූප මවයි. ඔවුන් ශ්‍රාවක ඔබට කිසියම් සිදුවිම් පෙළක් නෙකාකාර වු රස මවමින් කියාපායි.  අසල්වැසි භාරතීය බලපෑම නිසා එකී සංගීත ශෛලිය හුරු පුරුදු ලාංකිකයන්හට මතු කි ’බටහිර සංගීත’ මිහිර ආගන්තුකය. එවැන්නකට සමාධිගත වී සිත්සනහා ගන්නට සිය ශ්‍රවණෙන්ද්‍රියන් හුරුපුරුදු කරගත්තෝ ඉතා අල්ප විය හැකිය.



සංධවනි වාදක බලමුඵවක සාමාජිකයන් අත ශුෂිර ගණයේ භාන්ඩ ගණනාවකි. තත් භාන්ඩද එපමණටමය. අඵවෙන් වයා තත් ප්‍රකම්පනය කරවා හද කිතිකවන භාන්ඩ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ වෘද්ධතමයා ට පියවරක් පසුපසින් සිටින්නේ ’ෂෙලෝ’ වයි. ඔහුගේ දෙටු සොයුරා ’ඩබල් බේස්’ වන අතර ’කණිටු සොයුරන් අතර ’වියෝලා’ සහ ’වයලීන්’ සිටිති.

70 දශකයේ ද එය පිරිවරාගත් දශකයන් ද්විත්වයේදීද, කර්ණරසායන ගී තනු හැඩගන්වන්නට මතු කී බටහිර වාදf්‍යා්පකරණ මහත් රාශියක් යොදාගන්නට තරම් ලාංකීය ගාන්ධර්වයන් නාද රස හඳුනන්නෝ බවට පත් වී සිටියහ. එවයින් දිව්‍යමය ගාන්ධර්යාණෝ ’පන්සිඵ’ ද විළියෙන් විපිළිසර වන්නට ඇතිවා නිසැකය.

එයින් මතු කී ’ෂෙලෝ’ නම් වු තරමක් විසල්, පොළොව මත සෘජුව ස්ථානගතකරමින් අඵවෙන් වයා නාද උපදවූ වාද්‍ය භාන්ඩය වැයු රසවතුන් අතර ප්‍රමුඛයා ඔහුය. සිය දෙටු සොයුරා ගේ සංගීත සමාධිය එනම් ’ස’ ප්‍රසංගයේ වාද්‍ය වෘන්දයේ කොණක සිට ඔහු  දැහැන්ගත විය. 


ආශීර්වාද කරම් .............

තින් දිවයුරු ...මැවූ සුරගුරු ... නිතින් මල්බර ...............


ගුවන් විදුලියෙන් නිතර ගුවනට මුසුවූ මෙම ආසිරිපැතුම් ගී මිහිර ගැයු දෙදෙනාම අද අප අතරින් සමුගෙන ගොසිනි. ඒ මාලිනි බුලත්සිංහල සහ නීලා වික්‍රමසිංහ ප්‍රවිණ ගායන ශීල්පිනියන් දෙපොළයි. මහඇදුරු සුනිල් ආරියරත්න පබැඳු එහි සත්සර රටා පෙළගැස්වූ ඔහු ද කලකට පෙර ලක්වැසි ගීත ලෝලීන් හට සිදුකළ මෙහෙවර නිමවා දිව්‍ය ගාන්ධර්වයන් අතරට ගිය සංගීතවේදී සෝමපාල රත්නායකය.

වතපුරා වැවුනු පුඵන්රොදක් වන් සුදු රැවුළින් යුතු ඔහුව   රූප මාධ්‍යයෙන් හඳුනාගන්නට අපහසු නොවේ.  තමන්ට පැවරුනු කාර්ය භාරය නොසැළී නෙැපැකිළී මහත් කැපවීමකින් ඉටුකරදෙන්නට සැදි පැහැදී සිටි ඔහු විසින් 70 දශකයේ සිංහල ගීත වසන්ත සැණකෙළියේ පෑ විස්කම් දස්කම් වත්මන් පරපුරේ ගී රසවතුන් නොහඳුනනවා විය හැකි වුවද ඔහු විසින් නිමවන්නට යෙදුනු ගීතාවලිය පිළිබඳව ඉතා හොඳින් දැනුවත්ය.

ලංකා ගුවන් විදුලි ආයතනයට සම්බන්ධ වී එහි සේවය කරනාතරවාරයේ සංගීතවේදී ’සෝමපාල රත්නායක’ විසින්  අඩසියවසකට ඉහත යුගයකදී හැදු ගීත අදද ශ්‍රාවක මනසින් බිඳකුදු හෝ ඈත් නොවීමෙන් පසක් වන්නේ ඔහු ගේ රමණිය ගී තනු සහ නාදරටා නිර්මානයන්හී සඵලතාවයයි.

ගායනශිල්පි මිල්ටන් මල්ලවාරච්චි ගීතාවලිය ඔප්නංවන්නට ඔහු විසින් පෑ දායකත්වය හුවා දක්වන ගී යුගළයකි මේ


ඔබ වෙනුවෙන් මා ගැයු ගී පෙරදා...........

යලි ඔබ සවනේ නොරැඳි නොඇසි ....

සුළගේ මිලින වුනාවේ ..................

සඳ උතුරා ගංගාවේ ...........

ඔබේ රුව දෝ මැවුනේ ...................

----------------------------

මෙතැන්න සවන්දෙන්න

--------------------------


1979 තිරගත වූ ටයිටස් තොටවත්තයන්ගේ සම්මානනීය ’හඳයා’ සිනමාපටයේ ළමුන් විසින් ගැයූ ගී ද්විත්වයද, ඔහුගේ රූපවාහිනි ආගමනයෙන් අනතුරුව නිමැයුනු ’සැකිළී රූ’ රසගුලාවේදී ඇසුණු ගීතයන්හිද සත්සර නිර්මාණකරුවා ද සෝමපාලයන්මය.


01 කවුරුද කවුරුද දැන් ලොක්කෝ ......

   අපිමයි අපිමයි දැන් ලොක්කෝ................


02 සිගිති ලොවේ හුරතල් හඳයා .......

    සිහින රටේ සිට ආ හඳයා ...........

    ළපටි සිතුම් හඳුනන හඳයා .............

    අදත් හෙටත් හිනැහෙයි හඳයා....................


03 මුහුද මගේ ගොඩබිමයි .......

නැව මගේ නිවසට සමයි...

සියඵ සතුන් මගේ තමයි...

දොස්තර හොඳහිත මමයි...


විකපිඩීයා වෙබ් අඩවියේ ලියැවි ඇති පරිදි, සියවස් පහක  අධිරජ කිරීටයෙන් ලක්මව නිදහස ලැබු දිනය ගතවෙද්දී ඇයගේ ඇකයේ ඔහු තෙමස් වියැති බිළීඳෙකි. අගනුවර සිට කඳුරට පුරය දක්වා අධිරද යුගයේ ඇරුණු මාවතේ මහාකඳුහෙල් ගිරිදුර්ග පෙළ අවසන් වු වහාම මුණගැසෙන්නේ ’සෝමපාල’ ඇතුඵ පිරිසගේ ජාතභූමියයි. එතැන්හි සිට ගව්වක පමන දුරින් මහවැලි නදියෙන් එතෙරව මද දුරකින් ඒ මාවත අද්දර පිහිටුවා තිබුනු ’එම් ජී පී’ අක්ෂර ත්‍රිත්වයෙන් සැම දැන හැඳිනගත් ’කලායතනයේ’ ඔහු ස්වර සප්තකයේ’ මහිමය හැදෑරිය. ඒ පියස ’වික්ටර් රත්නායක’ නම් වු මහරු සංගීතවේදියාද ගුරුහරුකම් ලැබු බිමයි. 



අගනුවර වෙත පසුකලක පිවිසි ඔහු ’සිලෝන් සිම්පනි’ සංගීතසමූහයේ සාමාජිකා බර්ගර් ජාතික ජෝයිස්’ මහත්මියගෙන්ද, ආර් ඒ චන්ද්‍රසේන, එම් කේ රොක්සාමි, ප්‍රේමසිරි කේමදාස යන ප්‍රවිණයන්ගෙන්ද බටහිර සංගීතයේ ශීල්පියක්‍රම ප්‍රගුණ කරන ලදුව ’ෂෙලෝ’ වාද්‍ය භාන්ඩයේ තත් හැඞවීමේ ශිල්පයේ නිරත විය. 

’හඳයා’ ගෙන් පසුව දශක දෙකක තරම් කාලයකදී සිනමාකෘති සියයක පමන සංගීත මෙහෙයුම් කර්යභාරයේ නිරතව සිටියද, ඒවා බොහොමයක් ඔහුගේ පෙරකී ගුවන් විදුලි ගීතාවලිය තරම් පරසිඳු වුයේ නැති බව පෙනීයයි.


අරුන්දතී තාරකාව සේ දිළී දිළී ........

නුවන් පෙති විඩා බලා හිඳ සැලී සැලී .........

බ්‍රහස්පතී මැනික් යොවුන් සිත් බැඳි බැඳි .......

දවස්පති රුවින් සිනාසෙයි නැගි නැගී .................


-------------------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න

-----------------------------

විවිධ නිෂ්පාදකරුවන් විසින් හැඩගැන්වූ සංගීතමය ප්‍රණිතාංගයන් වෙත දායකත්වය ලබාදී, එයින් අමයුරු ගී පෙළක් ලක් දනන් වෙත දායද කරන්නට ඔහුගේ ඉරණම් ප්‍රතිභාව ඉඩකඩ ලබාදුන්නේය. වරෙක ඔහු ගී අරුතෙන් කියැවෙන පණිවුඩය වඩාත් දියුනූ තියුණූ කරන්නට, විසල් ගණනක වාද්‍ය භාන්ඩ සංකලනයක් යොදා ගන්නට උත්සුක විය.


නිදහස් අදහස් දැයට හොවා .................

නිවහල් සිතිවිලි බසට කවා ................

දෙසබස රැස වැඩු නියාමක වී..............

ජන යුගයේ ජන යුගයේ ....................

----------------------------

මෙතැනින් අසන්න

------------------------


කුංකුම අංජන චන්දන තවර රංජනී සිනාසුනා......

නළළ පුරා තිලකය තියලා මට ආදර බස්දුන්නා ......

මා හද සනසන්නී බැඳි ආලය පවසන්නී............


එක්තරා දිනයක රූපවාහිනි ’නන්දන වින්දන’ රූ සරණියේදී ළබැඳි ගායන මාධූර්යය ’මිල්ටන් මල්ලවාරච්චි’ ගයද්දී, තනු සහ සංගීත නිර්මාණය නාමාවලිය යටතේ තිරයේ ඇඳුනේ ඔහුගේ නමයි. එය මිල්ටන් ගීතසමුච්ඡයේ අතිශය ආකර්ෂනීය ගී මුතුකැට අතරට එක්ව තිබිණ.


සිහිනෙන් ඔබමට පෙනෙනවනම්..........

අවදි නොවි ඉන්නම් ..........

කිසිදා ඔබේ අත නොලැබේනම් ...........

හැමදා තනි වෙන්නම්..................


කැසට් පටයකින් ශ්‍රවණය වු වේගරිද්ම සංගීතය ගැබ්වු මිල්ටන් ගීතයකට මුල් වූ ’ගුවන් විදුලි’ සරළ ගීතයේ දී සාම්ප්‍රදායික බටහිර සංගීත ආරෙන් මිදි ඔහු හඞ අවදිකළේ ද සෝමපාල රත්නායක සංගීතවේදියාගේ මියුරුනාදරටාවන් වෙතටය.


රණබර ඉඳුදුනු සිතුවම් වෙලා ........

බිගුරැස් මල්පෙති මතමත් වෙලා ..........

වසන්තේ උදා වුනා .................


----------------------

ගුවන් විදුලි පිටපතට සවන්දෙන්න

---------------------

භාව ප්‍රකම්පිත ගී හඞ අවදිකරන්නියන්ගේ ප්‍රමුඛ සාමාජිකා ගුවන් විදුලි ගායිකා ආචාරිනී නිලා වික්‍රමසිංහ ගේ ගැයුමකට හදකිතිකවා දැහැන්ගතකරවන මියැසි රටාවක් එක්කරන්නට තරම් ඔහු බුහුටි වුයේ ඊට නියම අව්‍යාජ ගුවන් විදුලි ගීතයක හැඩතල අත්කරදෙමිනි. ඒ ඉහත ගීතාවලිය හා සමකාලීනව 70 දශකයේ මධ්‍ය භාගයේදීමය.

වෙනෙකුගේ දුක් පීඩා වෙනුවෙන් ..........

ගුවන් විදුලි ගායිකා පරපුරේ 70 දශකයේ පහන් කන්ද මත දිදුළ පහන් තරුව බඳු ආචාර්ය නන්දා මාලිනී ගුවන් විදුලි නිර්මාන වෙත නාදසංකලන මුසුකරදෙන්නට වරෙක ඔහු ඉදිරිපත් විය. එහි ඇයගේ  70 දශකයේ ගුවන් විදුලි ගීතාවලියේ ඇයගෙන් පරිබාහිර සංගීත සංයෝජනයන් සහ තනු වලින් විනිර්මුක්ත වූ අතළොස්සක් වු ගීත අතර නොමැකෙන සිහිවටනයක් බවට පත්විය.


දනිම් හැඳින්නෙමි හිමි සඳිනේ ................

ඉරත් ඔබට මට සඳත් ඔබට මට මවත් ඔබය මට ............

හිමි සඳිනේ ..................


------------------------------

ප්‍රේමකිර්ති ද අල්විස් නම් වූ සුන්දර නිර්මාණකරුවා වෙතින් ගීත රචනා ප්‍රවාහයක් එකවර මතු වි නැගි ගලා ගියේ 70 දශකයේදීය. ඔහු 1969-1982 අතර කාලයේ දී ගුවන් විදුලියට ටද වෙළඳ ගී තැටි සඳහා මෙන්ම සිනමාවටද එකවර අතිවිශාල ගී සංඛ්‍යාවක් රචනා කළ අතර ඒවා අතර රසිකයන් විසින් ආදරයෙන් නොවැළඳගත් ගී තිබුනේනම් ඒ අතක ඇගිලි ප්‍රමාණයකය. සංගීතවේදී සෝමපාල රත්නායකගේ නෙතට ද ප්‍රේම් ගී රචනා නිරන්තරයෙන් ගැටෙමින් තිබුනු අතර ඒවා ඔහු අතින් මධුර ගී කාව්‍ය ලෙසින් රූපාන්තරනයට ලක්විය.


සමන් පොකුර මැණික් කැටය .............

හංස දේණුවේ ..........................

මෙවන් වදන් වලින් මොටද මා අමතන්නේ .................

මිනිස් ළඳකි ආදරයෙනි ඔබ ලග ඉන්නේ ................

සුරංගනා කථා වලින් පළක් නැත ප්‍රීයේ ....

බඳුරු ඝටය කප්රුක හද උයන් තුළ තියේ

අඳුර තරම් ..එළියක් ආදරයෙන් පිරිළයේ ...


තව කොතනද කියනු මැනවි හැගුම් ඉදිරියේ ...................

රතැගිලි තුඩු රන්මුදු ලා මොටද සරසවා ....

මහමැදුරක දොරටු තුලින් පිවිසි රෑ දිවා ...

ධන සම්පත් පිරි ගෙයක් පළක් ලොව නැතේ...

ආදරයෙන් අමතනු මැන එයම මට ඇතේ .....


--------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න

------------------------

සිංහල සංගීත ලෝකය විචිත්‍රවත් කරනු වස් මතු දැක්වූ කමණීය ගීතාවලියට අමතරව තවත් බොහෝ ගීත නිර්මාණය කරදුන් ’සෙලෝ’.. වාද්‍ය ශුරී සෝමපාල රත්නායකයන් ’70’ වසරක ජීවන චාරිකාව’ නිමාකරමින් 2017 වසරේ ජූලි 18 දිනදී මෙළොව හැර ගියේය.


Wednesday, May 3, 2023

Premasiri Khemadasa - Pandith Amaradeva Creations

 ආචාර්ය ප්‍රේමසිරි කේමදාස - පන්ඩිත් අමරදේව ’පිරිත්’ ස්වරමාලාවේ ඇසුර ලබමින් .......................................  ඔබව දැහැන් ගත කරයි .....1965-1978


සිම්පනි එනම් සංධවනි ලාංකීය සංගීත රසිකයන්හට එතරම් හුරු පුරුදු නොවන බවක් පෙනෙයි. අගනුවර සහ ප්‍රධාන නාගරික පදෙස් අවට දිවිගෙවන රසිකයන් මෙන්ම විදෙස් ගත ව පෙරළා සපැමිනියවුන් එවැනි සංගීත රසයන් කරා ඇදුනද නගරයෙන් දුර බැහැර බහුතර ගීත ලෝලීන් ඒවා කෙරෙහි උනන්දුවක් දක්වන බවක් නොපෙනේ. 










ශ්‍රී ලංකීය සංගීත ක්‍ෂේත්‍රයේ සංධවනී නිර්මාණය කර සංදර්ශන පැවැත්වූ එකම සංගීතඥයා ලෙස ඉතිහාස ගත වන්නේ ආචාර්ය ප්‍රේමසිරි කේමදාසයන් බව නොදන්නෙක් නැත. ඔහු අඩසියවස් කාලයකට පමන පෙර 1967 වසරේදී පළමුවරට ’සිංහල අවුරුද්ද’ නමින් සංධවනියක් ඉදිරිපත් කරන්නට යෙදුනු අතර එය පසුව 70 දශකයේ දී එක්තරා වෙළඳ ආයතනයක ලේබලයක් යටතේ තැටිගත වී වෙළඳ පොළට පැමිණියේය.

එහි අඩපැයක පමන කාලයකට කැටි වූ සංගීත ඛන්ඩයක් අඩංගු ව තිබුනු අතර ඒ වාද්‍ය ඛන්ඩ පසුව ලංකා ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් වල ’තේමා’ සංගීතය ලෙස යොදගන්නා ලදුව නිරතුරු අදාළ වැඩසටහන විකාශය වෙද්දී වාදනය කරන්නට යෙදුනි.

පසු කාලීනව දිවයිනේ ප්‍රමුඛතම සංගීතවේදීන් බවට පත් වූ සරත් දසනායක, රෝහණ විරසිංහ, ඩී ඩී ගුණසේන, වැන්නන් පෙරකී සංධවනියේ වාද්‍ය ශිල්පීන් ලෙස සහභාගී වී විශාල අත්දැකීම් සහ දැනුම් සම්භාරයක් අත්කර ගත් බව කියැවේ. 

සංධවනියක් යනු කිම ? මසැසින් නරඹන දසුන් ද දෙසවනින් සවන් යොමන සංවාදයක් ද දැන අවබෝධ කරගැනීම පහසුය.භාෂා මාධ්‍යය හඳුනන්නේ නම් වටහා ගත හැක්කේ නම් එවිට එහි අරුත ශ්‍රාවකයා නිරායාසයෙන්ම හඳුනාගනී. නමුත් සංධවනියකදී සංගීතඥයා ගේ මනසේ ඇඳෙන රූප දසුන් ඔහු හොඳින් ප්‍රගුණ කර ඇති සංගීත ස්වර භාෂා මාධ්‍යයක් ලෙස උපයෝගී කොටගෙන එයින් ශ්‍රාවකයාට කිසියම් පණිවුඩයක් සංනිවේදනය කිරීමයි. ඒ අනුව එයින් කියැවෙන පණිවුඩය ශ්‍රාවකයා දැන හැඳින ගත්තද නොගත්තද ඔහු ද ඔහුට ආවේනික රූප දසුන් සිත්හී මවාගෙන එයින් දැහැන්ගතව කිසියම් වින්දනයක් ලබන්නේය. 

මෙහි වැයෙන ’සිංහල අවුරුද්ද’ හිසින් යුත් වාද්‍ය ඛන්ඩ මාලාව අවධානයෙන් රසවිඳිමෙන් එහි වැයෙන්නා වු විවිධ සංගීත භාන්ඩ සහ ඒවයේ ස්වර රටා පළපුරුද්දෙන් පුහුණුවෙන් අවබෝධකරගැනීමෙන් එයින් සංනිවේදනය කරන්නට යන අදහස ගැන අවබෝධයක් ලබාගත හැකිවනු ඇත. එහි සාර්ථකත්වය රඳා පවතින්නේ ශ්‍රාවකයා විසින් අත්කරගෙන ඇති සංගීත ඥානය ඔහුගේ වින්දන ශක්තිය මතය.

මෙවැනි සංධවනී වලට සවන් යොමා දෙසවන හුරුකරගත්තවුන් හට ’සංගීතය’ නම් විශ්වීය බසේ තම නිම්වළලු පුඵල් කරගෙන එහි සරළ සංඝටකයක් වූ ’ගීතය’ වඩාත් අර්ථසම්පන්න ලෙස දැන හැඳින අවබෝධකරගැනීමේ හැකියාව ලබනු ඇත්තේය. ගීතය ’අන්තර් වාදන’ සංගීත ඛන්ඩ වෙතින් සංගීතඥයා කුමක් අදහස් කරන්නේද යන්න ශ්‍රාවකයා හැඳිනගත්තේ නම් මුලින් කී ශීල්පියාගේ ප්‍රයන්තය අපතේ නොයයි.  

අවසනාවකට ලාංකීය ශ්‍රාවකයන් අදටත් එදාටත් දෙසවන හුරුකරගෙන ඇත්තේ ගීයක  පදමාළාව විමසා බලා පිරික්සන්නට මිස එහි ස්වරසංකලනයෙන් සංගීත සංයෝජනයෙන් කියැවෙන අදහස පිළීබඳව නොවේ. 

’70 දශකයේ’ නිකුත් වූ මෙම සංධවනී මාලාව රැගත් වෙළඳ තැටියේ කංචුකයේ සඳහන් ව ඇති සටහන මෙම ’සිංහල අවුරුද්ද’ නම් වූ සංධවනියේ එක් එක් සංගීත ඛන්ඩය වඩාත් හොඳින් හැඳිනගන්නට ඉගි සපයනු ඇත.

1979 තිරගත වූ ’වීර පුරන් අප්පු’ සිනමාපටයේ පසුබිම් සංගීත රටා නිර්මාණය භාරවුයේ ද කේමදාසයන්හටය. ඔහු විසින් ඊට දශකයට පමන පෙර පිළියෙළ කල ’සිංහල අවුරුද්ද’ සංධවනියේ වැයුනු එක්තරා සංගීත ඛණ්ඩයක් එකී සිනමා පටයේ කුඩාපොළ හිමි ඇතුඵ කිහිපදෙනෙකු ගේ විහාරස්ථාන ආශ්‍රීත ජවනිකා පෙළකට පසුබිම් වාදනයක් ලෙස භාවිත කරන්නට යෙදිනි. ඉතා සංයමයෙන් සිතාරයෙන් සහ බටනලාවෙන් වැයෙන ඊට තාලවාද්‍ය භාන්ඩ ඇතුළත් නොවේ.



(ආචාර්ය ප්‍රේමසිරි කේමදාසයන් විසින් 1967 පමණ පටිගත කරනු ලැබු සංධවනීයක ’සිංහල අවුරුද්ද’ ලෙසින් නම්කෙරුණු සංගීත පර්ච්ඡේදයෙන් මෙම නාදරූපකාව්‍යය උපුටා ගැනිනි. මෙහි ’සිංහල අවුරුද්ද’ මියැසි බසින් ඔබට කියාදෙයි. මෙම හඞ පටයේ විනාඩි 4 තත්පර 20 දී ඇරඹෙන්නේ ’හිස තෙල් ගැමේ’ චාරිත්‍රයයි’. එහි මතු වි නැගෙන්නේ රුවන් සුතුරේ නාදමාලාවයි.  මෙම භාරදුර කර්තව්‍ය සඳහා අතිවිශාල වාද්‍ය වෘන්දයක් සහභාගී වූ බව කියැවේ සංගීතඥ ’සරත් දසනායක’ ද මෙහි සිතාර් වාද්‍ය වෘන්දය නියෝජනය කළබැව කියැවේ.

---------------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න
----------------------------

මෙකී සංගීත ඛන්ඩයට ඉතා සමිප නාදමාලාවක් ඔහු විසින් සංගීතවත් කරන්නට යෙදුනු තවත් සිනමා පටයක් වූ ’විමලදාස පෙරේරා’ ශූරීන් ගේ’ ’සමනල කුමරියෝ’ හි ගැයෙන තේමාගීතය වෙනුවෙන් ඔහු භාවිතා කරන්නට යෙදිනි. ඒ ගීතය ගැයුවේ මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි සහ මල්කාන්ති නන්දසිරි සමගින් තවත් ගුවන් විදුලි ගායිකාවක් වූ ’නාලිනී රණසිංහ’ විසිනි. මේ 1972 වසරයි.


සුමන සමන් දෙවි විමන කෙරෙන් එන ...................

ගිමන නිවන මහිමේ ....................

සුමුදු උදෑසන මුණිපා නමදින ...............

සමනල කඳුවැටියේ ....

පාමුල පිහිටි මනා .....

සමනල ගම සොබනා .....

---------------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න

--------------------------

මෙකී සංගීත නිර්මාණද්වයෙන් ඔහු පර්යේෂනාත්මකව සිදුකල කටයුත්ත කුමක්දැයි සුභාවිත සංගීතයට දෙසවන් හුරුකරගත් ශ්‍රෘවකයන්හට දැන හැඳිනගන්නට අපහසු නොවන බව නිසැකය.

සංගීත ඛන්ඩයත් ගීතයත් ආකෘතියෙන් සර්වසම වෙයි. එය සිංහල බොදු සංස්කෘතියට ඉතා සමීපය.  බොදු ආගමික මෙහෙයන් හි නිතර නිරත වන සංගීතලෝලීන් ඊට කේමදාසයන් විසින් ගුරුකොට ගත් මූලික නාදමාලාව කුමක්දැයි හඳුනාගනු ඇත.

එය අන්කවරක් හෝ නොව බොදු ’මහපිරිත්’ දේශනාවන්හී පැණෙන සුවිශේෂී පිරිතක් වූ ’රතන සුත්‍රය’ යි.  සර්වරාත්‍රීක පරිත්ත දේශනාවන් හට සවන් යොමා ඊට දෙසවන හුරුකරගත්තෝ හට මැදියම් රැය එළඹෙන යාමයේ නිහඞ නිසසල නිශා යාමය සසල කරවමින් නිවුනු සංයමයෙන් ශාන්ත ස්වරයෙන් එය සජ්ජායනයේ යෙදෙන සගගන සමූහයා සිහියට එනු ඇත.


යානිධ භූතානි සමාගතානී .............

භුම්මානිවයා නිවහංතලික්ඛේ...............

තථාගතං දේව මනුස්ස පූජිතං ................

බුද්ධං නමස්සමා සුවත්ථි හෝතු ..................

යේ ඛීණ බිජා අවිරුහිඡාන්දා ....

නිබ්බන්ති ධීරා යථායං පදිපෝ .........

ඉදම්පි සංඝේ රත්නං පනිතං .............

ඒතෙන සජ්ජේන සුවත්ථි හෝතු ...................


ආදි වශයෙන් එකසිරුවට හෙමින් ඇදීයන ස්වරයෙන් ’රතන සුත්‍රය’ සජ්ජායනය වෙයි. 

කේමදාසයන් ගේ උක්ත නිර්මාණයන්ට පෙරාතුව බොදුණුවන්ගේ ’පරිත්ත’ සඡ්ජායනාවන්ගේ ඇසුර ලබමින් නිර්මාණකරණයේ යෙදුනේ ’පන්ඩිත් අමරදේව’ විසිනි. ආචාර්ය ලෙස්ට්ර ජේම්ස් පිරිස් ගේ ’රන්සඵ’ සිනමා සිත්තම අරභයා ’මහගම සේකර’ විසින් පෙළගැස්වූ සිරිපා නමස්කාර බැති ගී වදන්, අමරදේවයන් ගේ සුපැහැදිළි හඞින් නිවුනු ස්වරයෙන් ගැයේ. ඒ ගී දැහැනට සමවදින, සවන පුරුදු පුහුණු කළ ශ්‍රාවකයා ගේ සිත පහන් වී නිවිසැනසෙයි.  නිසොල්මනේ සිරිපා අඩවියෙන් කෙමෙන් පහළ ගලා බසින සිගිති මහ වාලුකා නදි තමෝ  මෙන්  ඔහුගේ  ගී හඞ රැව්  පිළිරැව් දෙයි. 


සිරිපා පියුමේ රොන් සුණු තැවරේ.................

ගිමන් නිවන පහන් හමා ඒ ....................

නිවි පහන් වී ළය සැනහේ ............

නිවන් දොරට මග පානා ................

සමනොළ රන්කොත මුදුනේ .............

බැන්ද වියන් සේ ..........

අරුණු වළා රන් සඵ පැටලේ .....................

හද කිමිදී ලොව්තුරු සුවයේ ...............

-------------------------


1978 වසර ශ්‍රි ලාංකික බොදුනුවන්හට සුවිශේෂි මතක සැමරුම් ඉතිරි කොට තැබු වසරකි.  එවකට භාරත දේශාධිපති අගමැති ’මොරාජි දේසායි’ ද එහි නියමුවා බවට පත් වි වැඩිකාලයක් ගත වි තිබුනේ නැත. ඔහුගේ ආසිරිවාදයෙන් කපිලවස්තුපුරදී කැණිම් කොට සොයාගත් බුදුන්වහන්සේගේ සර්වඥ ධාතු මුල්වරට මෙහි වැඩමවන්නට එවකට මෙහි අභිනව පාලකයන් සමත්විය. සංස්කෘතිත අමාත්‍ය ධුරය හෙබවූ ඊ ඇල් බී හුරුල්ලේ මහතා විසින් ගුවන්තොටුපළේ විශේෂ යානයකින් එය මහත් ගෞරව පූර්වකව හිසමත තබා වැඩමවූ අනතුරුව දිවයින පුරා දසත පැතිරුනු ප්‍රසිද්ධ සිද්ධස්ථානයන්හිදී එය ප්‍රදර්ශනය කරන්නට යොදුනු අතර ඒ හැම ස්ථානයක ඉතාදිගු පෝලිම්වලට එක්වූ බැතිමතුන් මහත් ශ්‍රද්ධාබැතියෙන් ඊට නමස්කාර කළහ.

ඒ අවට නගර ආශ්‍රිතව නිතර ඇසුනු බොදුගීයක් එදා ශ්‍රාවකයන්හට එතරම් හුරුපුරුදු නොවුනද බොදුගී ගායනයේ නිපුන අල්හාජ් මොහිදීන් බෙග් ගේ හඞ මුසුවූ එහි භක්ති රසය නොඅඩුවම ගැබ් වී තිබිනි.  


සකල සතම බොදු බැතියෙන් ........

නමදින සුරහැර හැම බේදේ ...........

සුගත තථාගත ලෝක සිවංකර ......

සම්බුදු සිරිපාදේ ...................

සිරිපාදේ ........සිරිපාදේ .......හා හා ...සිරිපාදේ ....

දිවංගත කරුණාරත්න අබේසේකරයන් ගේ සාහිත නිර්මාණයක් ව,සංගීතවේදි නැසිගිය එම් කේ රොක්සාමි ගේ නාදමාලාවකින් ඔප් නැංවූ එය එවකට දිවයින පුරා ප්‍රදර්ශනය කරන්නට යෙදුනු ’බොදු තේමාවක්’  

රැගත් ’ශ්‍රී පතුල’ සිනමාපටයේ තේමා ගීය විය. පන්ඩිත් අමරදේවයන් ගේ බොදු පාලී ගාථාපාඨ සජ්ඡායනයේ අසමසම මහිමතාව විශිෂ්ඨතාවය පිළිඹිබු වන ’සිරිපතුල’ සිනමාපටයේ දී, ඔහුගේ හඞින් බොදු ජනතාව බුදු සිරිපා සටහන නමදීමේදී මුවට නංවන ’ශ්‍රි පාදලංචන ගාථාව’ ගැයෙයි.


යං නර්මාදිය නදියා ...............

පුලිනේචතිරේ ...................

යං සච්චබද්ද ගිරිකේ .............

සුමනාජලග්ගේ ....

යං සත්ථ යෝනක පුරේ ........

මුනිනොචපාදං .........

තං පාද ලාංජන මහං .....

සිරසා නමාමි...........

--------------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න

----------------------------

සිරිපතුල සිනමාපටය උදෙසා ’බෙග්’ මාස්ටර්  විසින්  ගයන තවත් ගීයක පදසංකලනයෙන් අබේසේකරයන් බොදුනුවන්ගෙන් පැණයක් විමසයි. 


මිනිසාමයි ලොව දෙවියන් වන්නේ .........

මිනිසාමයි ලොව තිරිසන් වන්නේ ...............

ඇසින් දුටුදේ බොරුවි නෙයෙයිදෝ ..........

දෙකනින් ඇසූ දේ නොවේ ....................

තන්හා පොදි ගසා ................

තව කෙනෙකුන් නසා ..........

මොනවද අවසානේදී අරගෙනයන්නේ ? ...................


බුද්ධ වර්ෂ 2566 වෙසග පුන්පොහෝ දින ඒ අසිරිය අත්විඳින ගී ශ්‍රාවක ඔබ සැමගේ සිත් නිවි පහන් වේවා.......................


Thursday, April 20, 2023

පන්ඩිත් විමල් අබේසුන්දර ගී පද සංකල්පනා

 නීල වරළස මුදන්නී දෙදන දක්වා හෙළන්නී................ ඔබ පිය ඔසවන මංපෙත පියවිලි අතුරා පුදන්නී.............


ලක් ඉතිහාසය වෙසෙසින් සමාජ ව්‍යූහය හා ජන දිවිය පිළීබඳව අතීත යටගියාව ගවේෂනය කරන්නන් හට ඇතැම් අවස්ථාවලදී රසවත් තොරතුරු මුලාශ්‍ර හමු වේ. 

’ආගන්තුක සත්කාරය’ පිළිබඳව මහත් සේ අවධානය යොමු කරන ලද්දා වු ජනවාර්ගිකයන් වු ’සිංහල’ ජාතිකයන් සිය නිවසට දුර බැහර සිට මෙන්ම නොදුරින් සිට පැමිණෙන අමුත්තන් හට සිය ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් ආගන්තුක සත්කාරයේ යෙදෙන්නට පෙළඹෙයි.

ඒ අතර වත්මන් සමාජ සංස්ථාවේ සාමාජිකයන් හට නුහුරු නුපුරුදු අසාමන්‍ය වත්පිළීවෙත් ඔවුන් අතර පැවති ඇති බව පුරාන සාහිත්‍ය මුලාශ්‍ර සහ ජනශ්‍රැතිය අධ්‍යයනය කිරීමෙන් හෙළිදරවු වේ. 



ඒ අතරින් කැපී පෙනෙන්නේ අදාළ අමුත්තා වෙසෙසින් උසස් ප්‍රභූ පෙළැන්තියකට අයත් වරප්‍රසාද ලත් අයෙකු වී නම් නිවසේ තරුණ ළඳුන් ඔවුන් හා නිශා යාමය ගතකීරීමට යොමුකරවීමේ සිරිතයි. අදාළ අමුත්තාට දැක්විය හැකි ඉහළ ගණයේ ආගන්තුක සත්කාරයක් ලෙස ඔවුහූ ඒ කටයුත්ත සැළකු බව කියැවේ.

උක්ත සම්ප්‍රාදය තරමටම බරපතල නොවූ තවත් සිරිතක් ව පැවති තිබී අතර එයද සිතුම් පැතුම් අතින් වත්මනට වඩා පූර්ණ ලෙස වෙනස් වූ සමාජයක දිවිගෙවූ සාමාජිකයන්ගේ ජීවිත පැතිකඩක් හෙළිදරවු කරයි.


දෙදණ, වළලුකර හෝ ඇතැම් විට පතුල් දක්වා දිගු කමණිය කේශකලාපයකින් සිය පංචකල්්‍යානිය ඔප් නංවා ගත් යුවතියන් කැඳවනු ලබයි.

අනතුරුව ඔවුන් හට මුණින්තලා වී පොළවේ වැතිරෙන්නට නියම කරනු ලබන අතර විසුරුව විහිදාගත් කේශකල්්‍යානිය පා පිස්නක් මෙන් ඔවුන්ගේ හිස් ඉදිරියෙන් අතුරුවා ගන්නට අණ ලබයි.


මතු කී ප්‍රභූවරයා ගමට පිවිසෙන්නේ ඉහතාකාරයෙන් විහිදුවා ගත් කේශකල්්‍යානිය ඇති යුවතියන්ගේ කොණ්ඩා කළාලය මතින් පා තබමිනි. එවැන්නකින් පුදලද ප්‍රභූවරයා fඔහුට අදාළ ගම්වැසියන් විසින් පුදරකනු ලබන ඉහළම ගෞරව බුහුමානීය සම්මානයට හිමිකම් කියයි.


මහ ගත්කතුවර මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ ශූරීන් ඔහු විසින් රචනා කරන්නට යෙදුනු කෙටිකතා කථාංගයක මෙකී චාරිත්‍රය අපුරූවට විස්තර කෙරෙයි. එය ’කෙස් වැටිය’ නමින් 1945 තරම් දුර ඈත යුගයක ලියූවකි. එහි විස්තර කෙරෙන ආකාරයට දුටුවන් ආකර්ෂනය කරන මනාව පිහිටි අංග ප්‍රත්‍යංගයන්ගෙන් යුත් පුන්සඳැති වත කමලකින් හෙබි ’නාගසෝම’ නම් භික්‍ෂුව වෙතින් ධර්මශ්‍රවණය කරන්නට වඩාත් පෙළෙඹෙන්නේ ගමේ මාගමුන්ය. ඈලා නෙතනොපියා, ඈණුම් නොහැර ඔහුගේ ධර්මදේශනාවකට සමවැදෙති. 


එක්තරා දිනකයදී ඔහු ගම්මැද්දේ පිංකම් පොළක පැවැත්වෙන ’දහම්’ දෙසුමකට ආරධනා ලබන අතර ඔහුව නිසි ගරුබුහුමන් දක්වමින් මහ ඉහළින් එහිදී පිළීගනු ලබන්නේ මෙකී ’කෙස්වැටි’ පාවඩය මතිනි.  එහිදි ගමමානයේ රුසිරු ළඳුන් මෙන්ම දිගුකෙස්කළඹකට හිමිකම් කියන පිරිමි පාර්ශ්වයේ සාමාජිකයන්ද විහාරයට පිවිසෙන මංපෙත දෙපස උක්කුටුකයෙන් නැමී හිස පහතට හෙළා සිටින්නේ තම තමන්ගේ දිගුකෙස් කළාලයක් සේ විහිදා හරිමිනි. 


පහතට නැඹුරු කරගත් දෙනෙතින් කේශපාවඩය මතින්  පියමනින භික්‍ෂුව ගේ සැගවුනු ක්ලේශයෝ කැකෑරි මතුවී ඔහුගේ දෙනයන වේගයෙන් දෙපසට චලනය කරවමින් යුවතියන්ගේ අගපසග වෙතට එල්ල කරවයි. ඒ අතර වැතිර සිටින රූසිරියෙන් අනූන යුවතියකගේ ළැම පදෙස අතරින් ඒවා ඇතූළට කිඳා බසින්නට තැත් දරයි. ඒ යුවතිය තම පාසල් මිතුරියක් බවද එදවස තමන් දෙස අනග මල් හී සර හෙළමින් මදහස පෑ ඇය නමින් ’මල්ලිකා’ බවද ඔහු වහා හඳුනාගනී. 


අසිරූවෙන් මැඩපවත්වාගත් ස්වභාවික මානසික ආවේග හමුවේ පරාජය භාරගන්නා ඔහු ’මල්ලිකා’ ව සිය මනසින් බැහැරකරන්නට අසමත්ව, ඇය ගේ සමාගමය පතා සිහින මවමින් උපැවදී වන්නේය. පසුව  බිරිඳක් වූ ඇයනිසා ඇය වෙතින්ම ’හීරඵවා’ යන ආමන්ත්‍රණයෙන් පරිභව අපහාස උපහාසයට ලක්වන්නට සිදුවෙයි. 



මෙයින් කොග්ගල මහ ප්‍රාඥයාණන් ගේ යුගයේ පවා ගම්මාන ආශ්‍රිතව මෙම අපූරු සමාජ චාරිත්‍රය පැවතී ඇති බවට පසක්වෙයි. ඇතැම් විට එය ඔහුගේ ළමාවියේ ඇසූ දුටු මතකාවර්ජනයක් ඇසුරෙන් සැකසුනාද විය හැකිනම් ඒ පසුගිය සියවසේ ද ආරම්භක අවධියේ පවා පැවතී ඔහුගේ පැසුඵ වියේදී අභාවයට ගියා වන්නටද පුඵවන. ඔහුගේ සාහිත්‍ය මෙහෙවර සිදුවූ යුගය එනම් 1910-1960 පමන අවධියේ අතිශය දිගු කේශ කල්්‍යානිය උරුමකරගත් යුවතියන් එමට සිටින්නට ඇත.


දෙවන රාජසිංහ නරපතියා කටුගස්තොට මහවැලි නදියේ දිය කෙළියේ යෙදෙද්දී ගංගාවේ පාවී අවුත් ඔහුගේ සිරුරේ දැවටුනු මහත් දිගැති කෙස් රොද සිය ආරක්‍ෂකයන් හට පෙන්වා, ඒ කෙස්රොද හිමි යුවතිය නොපමාව තමා හමුවට පමුණුවන ලෙස ’රාජාඥාව’ නිකුත් කරන්නට යෙදිනි. එය එසේම ඉටුනොවුනේ රාජසේවකයන් විසින් සොයාගන්නා ලද  ඒ කෙස්රොද හිමිකාරිය අකුරණ පදෙසේ ඉස්ලාම් භක්තික යුවතියක් වීමත්, රාජඥාව ක්‍රියාත්මක වන්නට පෙරාතුවම මැදියම් රාත්‍රියේ සිය දෙමව්පිය ඥාති වර්ගයා සමගින් සෙංකඩගල රාජධානී සිමාවෙන් පැනගිය නිසාත්ය. මේ විස්තරය දක්නට ලැබෙන්නේ  ඩී පී වික්‍රමසිංහයන්ගේ ’මග දිගට ජන කථා’ එකතුවේය. 


මේ අසාමාන්‍ය අපුරු චාරිත්‍රය විහිදා දැක්වූ සිනමා නිර්මාණ හෝ වෙනත් කලාංගයන් වේදැයි නිශ්චිතවම කිවනොහැකි වුවද මින් අඩසියසකට පමණ ඉහත දුර ඈත යුගයකදී ගුවන් විදුලියෙන් ශ්‍රවණය වූ එක්තර උපහාර ආසිරි ගීයකට අවධානය යොමුකරනු වටී.


සුනිල් සරැලි කෙස් කළඹ මගේ .................

ඔබේ පයට පාවඩ කරම් .............

හිසේ ගසන මලිගිය මල් දම් වැල් ................

ඔබයන මේ පෙරමගට ඉසී .................


දනිම් දනිම් හිමි ....... දනිම් දනිම් හිමි...............

දනිම් දනිම් හිමි ....... දනිම් දනිම් හිමි...............


තිහාසයේ එක්තරා යුගයකදී සැබැවින්ම එවන් චාරිත්‍රයක් පැවතියේදැයි නොදැන සිටි රසිකයන් හට එය හුදු රූපකයක් විය හැකිය. එහෙත් එය එසේ නොවන බව දැනගත්තෝ ඒ පිළීබඳව විමසා දැනකියාගන්නට උත්සුක නොවන්නේ නම්, ඔවුන් වෙතින් ඉපැරණි ලක් ජනයාගේ රසවත් අතීත තොරතුරු නොසළකා හරින අඥානයන් බඳුය.

ඈත යුගයේ උක්ත ගීතය හා බැඳුනු එක්තරා සටහනක කියැවුනු පරිදී යටත් විජිත රාජ්‍යයක් ව පැවතී නිදහස ලැබීමෙන් පසුව සිදුවු ප්‍රථම ඛේදවාචකය වූ අග්‍රමාත්‍ය එස් ඩබ්ලිව් ආර් ඩී බන්ඩාරනායක ශ්‍රිමතානන් ඝාතනයට ලක් වී දස වරෂ පූර්ණය සැමරූ 1969 හෝ ඒ අසන්න යුගයකදී, වාර්තා වන පරිදී ඔහුගේ  ගුණානුස්මරණයකදී  ලංකා ගුවන් විදුලි සංගීත අංශය වෙනුවෙන් මෙම රමණිය පදපෙළගැස්ම සිදු කරන ලද්දේ එදා එහි සේවය කරන ලද ප්‍රවිණ විද්වතෙකු වූ දිවංගත පන්ඩිත් විමල් අබේසුන්දරයන් විසිනි. එතුමා බස්රසබස් කවියට නංවන සරසවි මහඇදුරු ප්‍රණීත් අබේසුන්දරයන්ගේ පියාණන්ය. එහෙත් මේ කරුණ විමසා සිටි කළ මහඇදුරු ප්‍රණීත් අබේසුන්දර මහතා ඒ බව තහවුරු නොකළේය.

'

ළමාපිටියෙන් ගුවන් විදුලි ගීත ගායනයට පිවිසි ගායන ශීල්පිනි මල්කාන්ති නන්දසිරි ඇතුඵ යුවතියන් පිරිසක් විසින් ගැයු එකී ආසිරි ගීතයේ මියැසි නාදරටා සැකැස්ම මහඇදුරු සනත් නන්දසිරි විසිනි.  ’70 දශකයෙන්’ පසුව ශ්‍රාවකයන්ගේ මතක පොතින් ගිලිහි යමින් පවතින එය එතැන් සිට සවනත වැකුනේ ඉතා සිමාසහිත වාර ගණනකි. ඇය විසින් හෙළිදරවු කරන ලද පරිදී. ඇය ළමාපිටියෙන් සමුගන්නට ඔන්න මෙන්න කියා සිටියදී පන්ඩිත් අබේසුන්දරයන් වෙතින් ලද මෙම අපූරු පබැඳුම ගායනා කරන්නට පෙළඹි තිබේ. එයින් එදවස ගුවන් විදුලියේ පැවති එක්තරා ගායනා තරගයකින් පළමු ස්ථානය ලබමින් ජයග්‍රහනය කරනට ඇය සමත්වූ බව හෙළිදරවු කරන ලදී.


’මලිගිය’ මල් දම් කවරේද ? ඇතැමුන් එය ’ඉද්ද’ ’දෑ සමන්’ මල් ලෙස හඳුන්වන්නට රිසිය. ’මල්ලිකා’ ද යනුවෙන් පර්යාය පදයකි. ඒ පදය ඇතුළත් ගීයක් හමුවන්නේ 1910-1930 ටවර් හෝල් නූර්ති ගී යුගයේය. නිතිඥ ජෝන් ද සිල්වා ගේ ’රාමායන’ නෘත්‍යයේ චී හනුමා විසින් එය ගායන කරන ලදී


’මල්ලිකා වැල් බොහෝ තිබෙන්නා ...’

’විසාල මෙවනේ මං... ප්‍රවේසං බොහොම වෙලා ඉන්නෙම්..........’


වාසි සොඳා බැද්දේ මෙදා ප්‍රිති සදා වෙයි නිබඳා ............’

’බෝ මාදං ඇත්තේ මේ ගසේ..................’

(පසු පටිගතකිරීමේ ගායනය දිවංගත ටී ෂෙල්ටන් පෙරේරා)

ප්‍රස්තුතයට අදාළ වන ගීතයේ පළමු කොටස ගැයෙන්නේ, මෙම ප්‍රශස්ති ගී පදවැළේ කථා නායකයා ගේ අවසනාවන්ත ඉරණම පිළිබඳව ඉගි කරමිනි.


ඒ රන් දෙරණයි මේ රන් පොකුණයි ..................

ඔබ දුන් පොදුජන තිළිණ තමා ..................

මගේ උතුම් මව්බිම වෙනුවෙන් මං...

ඔබ මෙන් දිවි දී ළය හොවමී.............

මෙහි ද්විතීය අන්තරා කොටසේ පදපෙළ පිළීබඳව අවධානය ලක්කිරීමේදී, එය හුදු සාමාන්‍ය ගීත පබැඳුමක් ලෙස හඳුනාගැනීමකට වඩා යමක් වටහගත හැකිය. එය මතු කි අනුස්මරණ මතය තහවුරු කරනට රුකුල් දෙන වදන් මාලාවන්ගෙන් සන්නද්දය.  මේ ගීතය පබඳින්නට ඇතැයි අනුමාන කෙරෙන 1968 පමණ යුගය දක්වා මෑත අතීතයට එබී බැලීමේදී ’රුදු මරණය’ ට ලක්වූ ජනනානායකන් සිටියේ දෙපොළකි  එයින් මහමාන්‍ය ඩී ඇස් සේනානායක 1951 වසරේදී අසුපිටින් වැටී තුවාල ලබා මියයෑම සහ එස් ඩබ්ලිව් ආර් ඩී බන්ඩාරනායක මැතිඳුන් 1959 දී වෙඩි පහරකට ලක්වීමේ ඛේදවාචකයන්ය. මෙහි කියැවෙන පරිදී පරිදී ඒ රුදු මරණයට මුහුණ පෑ පොදුජන ජනහිතකාමියා කවරෙක්ද ? රචකයා ඔහු අමතා අවධාරණය කර සිටින්නේ තමන්ද ඔහු මෙන්ම ’දිවි දෙන්නට ළය පාන්නට’ සූදානම් බවකි.

’පොදුජන යුගයක්’ පිළීබඳව 1956 සංස්කෘතික විප්ලවයට පෙර යම් යම් කථාබහ සිදු වි ඇති බව කියැවේ. එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයේ අසහාය පුරෝගාමි නායක මහමාන්‍ය ඩී ඇස් සේනානායක ගේ අකල් මරණයෙන් පසුව සුක්කානම දරා සිටියේ එහි තවත් බලවතෙකුව සිටි රත්මලාන කඳවල වත්තේ ශ්‍රීමත් ජෝන් කොතලාවල මැතිඳුය. 1956 මහ මැතිවරණය පැවැත්වූයේ ඔහුගේ විධායක අග්‍රමාත්‍ය ධූරය හමුවේය. ඔහු විසින් සිදුකල යම් යම් ක්‍රියාකාරම් එදවස පුවත්පත් මගින් අතිශයෝක්තියෙන් වාර්තා කරන ලදුව ඔහුගේ ප්‍රතිරූපයට හානී වන්නට සැළැස්වීමේ කුමන්ත්‍රණයක් සිදු වෙමින් පැවතින. එයින් එකක ඔහු නුවරඑළියේ දී ගවයෙකු ගේ මස් පුඵස්සා අනුභව බවක් කියා තිබිනි.  ඩී බී ධනපාලයන්ගේ එදා ’ලංකාදීප (විජය ආයතනයෙන් එනමින් අද නිකුත්වන ප්‍රකාශනය නොවේ එය එදවස ’ටයිම්ස්’ ආයතනයෙන් පළකරන ලද්දකි) එයට මහත් ප්‍රසිද්ධියක් දුන් බවද වාර්තා වේ. එය කොතලාවලයන්ගේ ප්‍රතිවාදී ’එස් ඩබ් ආර් ඩී බන්ඩාරනායක’ ගේ වාසියට හේතු විය. මේ ක්‍රියාවලිය ඉන් හැටවසරකට පසුව 2019 වසරේදී ’යහපාලන’ රජයට එරෙහිව විරුද්ධ පාර්ශ්වයට වාසි සහගතව සිදූ වූ මාධ්‍ය භාවිතාව ට සමරූපිය. 


පෙර ගමනේ රජ මාවත් සනසන ...

ජනහිතකාමින් ගෙළම සිඳේ .....

රුදු මරණය ඔබ හට වාගේ මට...

සුදා රසින් පිරි අමා බිඳක් මය....

------------------------

පසුව පටිගතකරන ලද මුඵ ගීතයට සවන් යොමන්න


|-------------------------------

පසුකාලීනව ප්‍රතිනිර්මාණයට ලක්වි විපර්යාසය ලක් වූ එහි ඇතැම් පද (දනිම් දනිම් හිමි ...දනිම් දනිම් හිමි.....)පසුව  ගිලිහි ගොස් ඇතත් ඉහතින් දක්වා ඇත්තේ එහි මුල්පදපෙළය. 

බන්ඩාරනායක අනුස්මරණ උළෙලවල් උදෙසා ගුවන් විදුලිය විසින් නිර්මාණය කෙරුණු වෙනත් ගීත ද කිහිපයක් පවතින අතර ඒවා 1970-1977 කාලයේ ගැයෙන්නට ඇතැයි ුඅනුමාන කළ හැකිය.

විවධ විෂයන් අළලා එදාමෙදාතුර ගී නිර්මාණ සතශ්‍රහස සංඛ්‍යාත ප්‍රමාණයක් බිහි වී තිබී ඇති පසුබිමක මෙම අපූරු දුර්ලභ අතීත චාරිත්‍රය අරභයා ලියැවෙන්නට ඇතැයි අනුමාන කළ හැකි එකම ගීතය මෙය විය හැක්කේය. ඒ කරුණ විසින්ම මේ නිර්මණය විශ්ෂඨත්වයට පත් කර ඇත්තේය.  එදවස තරමට නැතද අදද සමාජයේ සුභාවිත ගීත කලාවට පෙම්බැඳි යව්වන යව්වනියන් අල්ප සංඛ්‍යාවක් අවධානයෙන් පදයෙන් පදය ගීත අරුත් වටහා ගන්නා ලදුව රසවිඳියි. ඔවුන් නිසැකවම මෙය හුදු ’රූපක’ යක් මිස අන් කවර දෙයක් දැයි වටහගනු ලැබීමෙන් එහි ඇති සමාජමය වටිනාකම හෑල්ලු වන ඇත්තේය.  

මෙවන් නිර්මාණ විසිරී සැගවි යටපත් වී යා නොදී එහි පසුබිම් තොරතුරු ගෙනහැර දක්වා  මතුදා ඒ රසය සොයා යන්නට තැත්දරන අනාගත හෙළ දරුපරපුර වෙත රැකදීම ලාංකීය සාහිත කලා සංස්කෘතික උරුමය අගයන්නන්ගේ වගකීම සහ ළබැඳි යුතුකම විය යුතුය.

---------------------------------------------------------------

වෙසෙස් ස්තුති පූර්වක ප්‍රණාමය

මහාචාර්ය ප්‍රනීත් අබේසුන්දර මහත්මා 

ජ්‍යෙෂ්ඨ ගායන ශිල්පීනී මල්කාන්ති නන්දසිරි මහත්මිය 

(එදා ඇසුණු ගී බ්ලොග් ලිපි මන්ඩපය)



Thursday, April 6, 2023

Mandolin Music in Sri Lankan Music Industry - මැන්ඩලීනය වැයුනු සිංහල ගීත

 ’මැන්ඩලීනය’ හැඞවෙන හැඩ  - කැටිවූ එදා ගී රස මල් මුවරද - 1940-1990


විවිධ රසයෙන්, විවිධ නාදරටාවන්ගෙන්, පරිපූර්ණ ගී පොකුරක් බිහිවූ පෙර කී යුගයේ විසු ගාන්ධර්වයන් එකිනෙකා ගේ නිර්මාණ ඔස්සේ අභාෂය ලබමින් ඒවා වඩා වඩාත් රසයෙන් උද්දීපනය කරන්නට තමන් හට ශ්‍රවණය කරන්නට ලැබුනු විදෙස් ගීත ඒ සඳහා උපයෝගි කරගන්නට ඇත.


--------------------
ප්‍රවින සංගීතවේදී මැන්ඩලීන් වාදක - ඇන්තනි සුරේන්ද්‍ර
-------------------------

අන්තර්ජාල මුලාශ්‍ර හෙළිදරවු කරන පරිදි 18 සියවසේ ’මැන්ඩෝලා’ නම් වූ තත් සංගීත භාන්ඩය වැඩිදියුණූ කිරීමෙන් නිපදවා ගනු ලැබ ඇති මැන්ඩලීනයේ ද්විත්ව තත් සහිතව තත් අටක නාදපුවරුවක් සහිතය.

මැන්ඩලීන පවුලේ සාමාජිකයන් වූ ’මැන්ඩසෙලෝ’ ’මැන්ඩෝලා’ ’මැන්ඩෝබේස්’ අතදරමින් එක්ව වයන සංගීත ’සංධවනි’  රිසිසේ රසවිඳින්නට ලොව පුරා සංගීත ලෝලීන්හට දැන් කිසි බාධා අවහිරතා නැත්තේ ඒවා බොහොමයක් සමාජ මාධ්‍ය ගතකර ඇති නිසාය.

බටහිර සංගීත ශෛලියේ ’තත්’ වාද්‍ය භාන්ඩ පවුලේ නැතිවම බැරි මෙම උපකරණයේ ස්වභාවය ලිපියකින් ඉදිරිපත් කිරීම නිරර්ථක වන්නේ එහි සේයාරූ මතුනොව වාදනය කරන විඩියෝ පවා අසුරු සැනින් තම අතරැඳි දුරකථනයෙන් සවන්දීමේ වරම වර්තමානිකයන් සතුවන බැවිනි.

මෙම බටහිර තත් වාදනෝපකරණයට පෙම්බැඳි භාරතීය ගාන්ධර්වයන් අතර වෙසෙසින් කැපී පෙනෙන්නේ උත්තර භාරතීය හින්දි සිනමා සංගීතයේ සාම්ප්‍රදායිකත්වයට දැවැන්ත ලෙස අභියෝග කළ විප්ලවීය සංගීතඥ නැසිගිය රාහුල් දේව් බර්මන් එනම් අර් ඩී බර්මන්ය. බොලිවුඩ් සිනමා සංගීතයට 70 දශකය උදාවන්නේ ඔහුගේ සංගීත සම්ප්‍රදායට එය සැලකිය යුතු ලෙස නතුවී ගිය යුගය සටහන් කරමිනි.

ඔහු වෙනත් බටහිර තූර්ය භාන්ඩයන් ගණනාවක් සමගින් ’මැන්ඩලීනය’ ද සිය සිනමා සංගීත රාවය මතුකරගන්නට නොපැකිළීව භාවිතා කලේය. අභිතව එය හින්දි සිනමා ගීතයට හඳුන්වා දුන්නේය,

එදා බොලිවුඩයේදී එහි මිහිර මතුකර ගත් අයුරු නිදසුන් කිහිපයකින් විමසනු වටි 

---------------------------------

සී අයි ඩී - 1956 - ඕ පී නයියාර්

--------------------------------



-----------------------------

ප්්‍යාර් කේ මෝසම් - 1969 - රාහුල් දේව් බර්මන්

-----------------------------





-------------------------------

දුලාරී - සුහානී රාත්  - 1949 - නවුෂාඩ්

---------------------------



ගැයුමෙන්, නැටුමෙන්, වැයුමෙන් පදිකයන්ගේ නෙත පිනවා එදාවේල සරිකරගත්තෝ මගතොටේ කඩපිලේ පදික වේදිකාවේ අදට වඩා එදා බොහෝ සේ දක්නට ලැබිනි. එවැන්නෙකු තනි නොකරන්නට යුහුසුඵ වූ මගී රසිකදණෝ වහා වහා ඔහු වටකරගෙන වළල්ලක් මෙන් සැදී ඒ ආනන්දය විඳගත්හ. එවැනි දසුන් එමට එදා හැදූ හෙළ සිනමාපට මහත් රාශියකට පවා ඇතුළත් කරන්නට එහි නිර්මාණකරුවෙන් පෙළඹුනේ තම සිනමා සිත්තමට රසපූර්ණිත ගීතයක් එකතු කරන්නට සිත් වූ විටදීය. 

ඔවූහු අතරින් ඇතැමුන් අත ’මවුත්ඕගනයක්, එකෝඩියනයක්, හෝ ඉඳහිට මතු කී ’මැන්ඩලීනය’ ක්ද නොරැඳුනේ නොවේ. නිතර ගුවන් විදුලියෙන් ද ’වාද්‍ය සංගීතය’  අසන්නට හුරු පුරුදු වී සිටි රසික දනන් හට එය වින්දනය කිරිමේ හුරුව පුහුණුව මනාව තිබිනි. ඒ හැරුණුවිට මෙම වාද්‍ය භාන්ඩයේ නාදමාලාව රැව් පිළීරැව් දුන් හෙළ ගීත නොතිබුනේදැයි විමසා බැලීම අගනේය.

1980 දශකයට එළඹෙද්දී, හෙළකලා මහ මංගල්ලය එනම් බක්මහ උළෙල ළංවේද්දී එක්තරා රමණීය යුග ගීතයක් ගුවන් විදුලියෙන් වාදනය වන්නට විය. මේ 1980-85 අවධියේදී ඒ තත් රාව ප්‍රතිරාවය නිතර දෙසවනට ළං වූ වග මතකය.

-----------------------------
ප්‍රවිණ මැන්ඩලීන් වාද්‍ය ශීල්පී ඇන්තනි සුරේන්ද්‍ර සිය ශීල්ප දක්වමින්
----------------------------------


සුවඳ මලේ පැණි බඹරුනට පිරෙන්නයි ................

යළට මහට කෙත්සරු වී පැහෙන්නයි .....

ගොයම් කරල් රන් පාටින් ළෙලෙන්නයි ...

අවුරුද්දේ සුබාසිරි ගෙනෙන්නයි ..................

නව හිරු පායා ...නව සඳු පායා ...................

---------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න

------------------------


දහස් ගණනින් බිහිවි ඇසුනු සිංහල ගීත අතර, මෙම බක්මහ මංගල ගීතයේ අරුමය, සුවිශේෂීත්වය කිමද ? එහ අන්කවරක් හෝ නොව උක්ත ගීතයේ විරාමයන් පුරාවට නිරන්තරයෙන් වැයෙන ’මැන්ඩලීන’ වාදන රසයයි.


එතරම් සුලභ නොවු පිරිමි ගායන ශීල්පීන් දෙදෙනෙකු විසින් පමණක් ගැයීමේ සම්ප්‍රදායට අනුගත වූ මෙහි හඞ මුසුව සිදුකලේ එදවස ලංකා ගුවන් විදුලියේ ගායන ශීල්පී ලැයිස්තුවේ ප්‍රමුඛතමයන් වූ ’එඩ්වර්ඩ් ජයකොඩි’ සහ ’රෝහණ බෝගෝඩ’ යන දෙදෙනාය. ගී පද සංකල්පනාව නැසිගිය පුවත්පත් කලාවේදී ජෝර්ජ් ලෙස්ලි රණසිංහයන්ගේය. සත්සර රටා ඔවුන්ගේ සමකාලීන ගායන ශිල්පී සංගීතඥ බන්දුල විජේවිරයන්ගෙනි.

------------------------
සංගීතඥ ලෙස්ලි අසෝකා
-------------------------

එදවස දොරින් දොර කලින් කල පෙළීන් පෙළ පැවතී ’සංගීත පැදුරු සාජ්ජ’ යන් විසින් ඉගිකලේ එදවස පොදුජන විඥානය හා වඩාත් සමීපව සබැඳි ’කලාරසයයි’. ගීත රසවින්දනයට විවේකය විනෝදයෙන් ගත කිරීමට ලාංකීය පොදුජනයා අතර පැවති නැඹූරුවයි. මතු කී ’මවුත්ඕගන’ ’වස්දඞු’ අතරට එවිට ’ඩෝල්කය’ ’සර්පිනාව’  ’අත්රබාන’ මෙන්ම ඇතැම් විට මෙකී ’මැන්ඩලීනය’ ද එකතු වී අපුරු සත්සර රස මවන්නේය.

සංගීතවේදී එඩ්වර්ඩ් ජයකොඩි ඔහුගේ නාමය ශ්‍රාවකයන් අතර රඳවන්නට සමත් වූ සුවිශේෂී නිර්මාණයන් අතර 80 දශකයේ මුල් යුගයේ බිහිවුනු මෙම ගීතයද ප්‍රමුඛත්වයේ රැඳුනේය. 80 දශකයේ මුල් යුගයේදී සිය රාජකාරියේ නිරතවෙමින් අනුරාධපුරයේ සිට කොළඹ බලා ධාවනය වන ලංගම බස්රථයේ  සේවය කළ ’සිරිල් සමරකෝන්’ නම් වූ රසවතා හට, මරදාන ටෙක්නිකල් හන්දියේදී බසය නතරකල අවස්ථාවේ ඇස ගැසුනු දසුනක් ඇසුරෙන් ඔහු පබැඳුවා යැයි කියැවෙන මෙම ගීතය පුරා නිරන්තරයෙන් වාදනය වන ’මැන්ඩලින්’ හඞ යොදමින් එහි තනුව සහ සංගීතය නි්ර්මණය කළේ ප්‍රවින වයලීන් වාදන ශුරී කළණි පෙරේරා විසිනි.

කැරකෙන රෝදේ පුංචි කරත්තේ ............

ඉඳගෙන මම ඉන්නේ ...................

පදික වේදිකා පසුකර යන්නට තල්ලුකරන් පුතුනේ ...................

තල්ලුකරන් පුතුනේ ..........................


කැඩුනු පාවහන් උඩ ඉඳවාලා දවසේ වියදම සරිකරවාලා ........

අඳුර වැටෙන්නට කලියෙන් ගෙදරට ....

තල්ලු කරන් පුතුනේ .....

----------------------

පහතින් නරඹන්න

-----------------------



මැන්ඩලීනයේ නාද සංයෝජනයේ මිහිර විඳගන්නට රිසි ඊට පෙම්බැඳි සංගීතලෝලීන් විසින් මගනොහැරිය යුතු මෙම ගීතයට ඉන් ලැබුනු ආලෝකය ඉමහත්ය. ගීතයෙන් කියැවෙන අරුතට, මෙන්ම ගායන ශීල්පියාගේ සංයමයෙන් යුත් හඞට ද, රිද්මයටද ඇඵම් කළ රසිකයන් ඊට අපුරු හැඩතල එක්කල මෙම නාදසංයෝජනය පිළීබඳව අවධානයක් යොමු නොකරන්නට ඇති බව නම් නිසැකය.
---------------------------
ප්‍රවිණ සංගීත විශ්ලේෂක වාද්‍ය ශිල්පී දිනේෂ් සුබසිංහ ගේ මැන්ඩලීන වාදනයක්
--------------


1979 වසරේදී ’සිංග්ලංකා’ ගීත කැසට් සමාගම සිය අභිනව ව්‍යාපාර කටයුතු අරඹන්නට තෝරාගත්තේ එදවස ශ්‍රී ලංකාවේ ජනප්‍රිය තලයේ වැජඹුනු ගායන ශීල්පීන්ය. එතරම් විශාල ගණනක් ගීත ගායනා නොකළ ශිල්පියෙකු ව සිටියද ඔවුන් අතරට ගුවන් විදුලි ගායක රෝහණ සිරිවර්ධනයන් ද විය.  ඔහු ලංකා ගුවන් විදුලියේ ජ්‍යෙෂ්ඨ වැඩසටහන් සම්පාදක සහ නිෂ්පාදක වරයෙක් ලෙස වසර 40 ක් තරම් දිර්ඝ කාලයක දැයේ ණැන පහන් දල්වන්නට වෙහෙස වෙමින් ඒ කර්ත්‍යයේ අදද නිරතව සිටින්නේය.

අතීතයේ එනම් 70 දශකයේ ගුවන් විදුලියේ ජනප්‍රිය නාට්‍ය ගණනාවක චරිත නිරූපනය කර ඇති ඔහු ගේ චරිත අතර ’පහන් සිඵව’ නාටකයේ චරිතය ළමා අපගේ සිත් ගත්තේය.

සිංග්ලංකා අධිපති ප්‍රකට ව්‍යාපාරික ආනන්ද ගනේගොඩ රසවතාණන් විසින් එවකට ප්‍රවිණ ගායන ශීල්පීන් ගේ කැසට් පට 10 ක් නිකුත් කරන්නට කටයුතු කරමින් තිබු අතර එවකට ගුවන් විදුලියේ යොවුන් ගායන ශීල්පියෙකු ව සිටි ’රෝහණ සිරිවර්ධනයන් ’ ද ඊට තෝරාගනු ලැබීය. ඔහු විසින් නිකුත් කරන්නට යෙදුනු ’මටත් හොරෙන්’ හිසින් යුතු කැසට් පටයේ ඇතුළත් කරන්නට යෙදුනු මේ ගීයේ පද සංකල්පනාව එවකට සිංග්ලංකා ආයතනයේ මෙහෙයුම් කළමනාකරුවෙකු ලෙස කටයුතු කල ප්‍රවිණ ගීත රචක කුලරත්න ආරියවංශයන්ගේය. සංගීතය සහ තනු සංගීතඥ සරත් ද අල්විස් ශූරීන් විසිනි

බම්බලපිටිය ’ඕගී’ ශබ්දාගාරයේ පටිගත වූ මෙහි ’මැන්ඩලීන’ කන්ඩායම නියෝජනය කලේ ’ඇන්තනි සුරේන්ද්‍ර’ සමග ප්‍රවිණ සංගීතවේදී වී හේමපාල පෙරේරා ය

දෑසේ මල් විලේ .............

ආශා රොන් සැලේ .............

ඡායා පාවෙනා මේ සැඳෑ යාමයේ ...........


ආශා විල්තෙරේ පායා රන්සඳේ ................

සන්සුන් නදී තෙරේ ..........

මේ මල් විමානයේ ..........

ගී ගායනා ..........


විසිරෙනා මේ රැයේ ......

ආදරෙන් ළංවෙමු ................

--------------------------

මෙතැනින් අසන්න

-------------------------

ගායන ශිල්පී බන්දුල විජේවීර එදවස ලංකා ගුවන් විදුලි සේවයේ සංගීතමය විචිත්‍රාංගයන් උදෙසා මධූර තනු රචනා කරන්නට යෙදුනා වූ අප්‍රකට සංගීතවේදියෙකු ද වෙයි. ඔහු ගේ එකී කාර්යභාරය පිළිබඳව දැනුවත් වූ රසිකයන් අල්ප සංඛ්‍යාත වේ. ඔහු මෙකී වාද්‍ය භාන්ඩයට වෙසෙස් ඇල්මක් දක්වන්නට ඇතැයි අනුමාන කළ හැක්කේ ඔහු විසින් ගායනා කරන්නට යෙදුනු තවත් තත්කාලීන ගුවන් විදුලි දෑ අබිමන් ගීතයක රසය විඳිනු ලබද්දීය.


නිදහස ගැන කවි කියන්න ...........

රසකර සීපද ..............

නිවහල් කවි පද බඳින්න ...

පතුරමු ගී පද .............

ජාතික රණ ගී ලියන්න සුමිහිරි ගී පද ..........

ජාතිය පණවගන්වන්නට පතුරමු ගී නද ............

---------------------

අසන්න මෙතැනින්

----------------------

’මැන්ඩලීන’ වාද්‍ය රසය ගැබ්වු හෙළ ගීතාවලිය පිළීබඳව කරුණු හදාරද්දී, එය සුඵපටු කරතව්‍යයක් නොවන බව වැටහී ගියේ එවන් ගීත ඉඳහිට හෝ ශ්‍රවණය නොවන නිසාය. 

සංගීතයේ රන්තොටිල්ල වූ අසල්වැසි භාරතයේ දී එය වයන්නෝ දුලබ නොවූවත් මෙහි ඒ තත්වය සපුරා වෙනස්ය. ’70’ දශකයේදී ලංකා ගුවන් විදුලි වාද්‍ය වෘන්දය නියෝජනයක කරමින් ඒ කටයුත්තේ යෙදී සිටි බවට වාර්තා වී ඇත්තේ වාදකයන් ත්‍රිත්වයක් පමණකි.

ප්‍රවිණ සංගීතවේදී වයලීන් වාද්‍ය ශූරී එම් කේ රොක්සාමි ගේ දෙටු සොයුරු ’ඇන්තනි සාමි’ හැරුණුවිට 80 දශකය නියෝජනය කළ ප්‍රවිණ ගුවන් විදුලි ගායිකා ’යමුනා විනෝදනී’ ගේ පියතුමා වූ ’ලෙස්ලි අශෙෘ්කා’ ද, පසුව  90 දශකයේ සුපක්‍රට වද්‍ය කන්ඩායමක් නියෝජනය කළ ’ඇන්තනි සුරේන්ද්‍ර’ ශිල්පියා ද ඒ තිදෙනාය.

සංගීතඥ බන්දුල විජේවිර ගී නිර්මාණ වෙනුවෙන් ’මැන්ඩලීනය’ වයා ඇත්තේ මේ අතරින් ඇන්තනි සුරේන්ද්‍ර සංගීත ශීල්පියාණෝය.  90 දශකයේම කරළියට පැමිනි ’නිරෝෂා විරාජිනී’ ශිල්පිනිය ගැයු ’රෑ දොළොස් පැයේ ඉණි කඞුඵ ඇරන්... කර ඔසවා බලා උන්නා ...............’ නම් වූ ජනප්‍රිය ගීතයේ තනු නිර්මාණ ශීල්පියා ද ඔහුය.

උත්තර භාරතීය රිදී චලන සිත්තම් කර්මාන්නයේ දී ඉහත පරිදි යොදා ගැනුනු මෙම වාදf්‍යා්පකරණය සිංහල සිනමාවේදී කෙසේ යොදාගනු ලබන්නට ඇද්දැයි යන්න විමසා බැලිමේදී අප පිවිසිය යුත්තේ ’60’ දශකයටය. ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් ගේ දෙවැනිසිනමාගමනය සිංහල සිනමා වංශ කථාවේ නොමැකෙන සිහිවටන රැසක් ඉතිරි කර තැබූ ’සංදේශය’ වේ. 16 සියවසේ පෘතුගිසි සමය පදනම් කොට ලියැවුනු මෙම තිරපිටපතේ ඇතුළත් වූ රසපුර්ණ ගීතපෙළෙහි තනුරටාවන් මහ සංගීතවේදී ’සුනිල් සාන්ත’ ගෙනි. ඒවාට අන්තර්වාද්‍ය ඛන්ඩ මුසුව ’ආර් මුත්තුසාමි’ ගෙනි. එහි කලාශුරී ලතා වල්පොළ ගේ හඞින් ගැයුණු ළයාන්විත නැළවිලි ගීතයක් අරඹන්නේ ’මැන්ඩලීනය’ හඞවමිනි. ගී සංකල්පනාව කලාශූරී නැසිගිය අරිසෙන් අහුබුදු ශූරින්ගේය.


සුදට සුදේ වළාකුළයි .........

නිල් අහසේ පාවෙන්නේ ............

කන්ද උඩින් පණිවුඩයයි .........

පුතුට මගේ ගෙන එන්නේ ...

දොයි දොයි දොයි දොයිය පුතා ...

බයි බයි බයි බයිය පුතා.........


සංගීතවේදී එම් කේ රොක්සාමි ගේ මෙහෙයවීමෙන් ’මැන්ඩලීනය’ ඉඳහිට නාද නගන්නේ   ’සුජාගේ රහස’ සිනමාපටයේදී 1964 වසරේදීය.


අම්බරේ බලන්න පුන්සඳේ ...........

මැදින්ම සුදුළපේ පෙනේ ...

රෝස මලෙත් නටුවේ කටු කවුද නොදන්නේ ....

කලියුග කාලේ මාඵ නටයි සෝඩා බෝතලේ ..

මේවගේ කාලේ එන්න දෙන්න බැරිද පොල්පැලේ ...

ඉහත කියූ ලෙසම ’මගතොට’ ගායක නර්තන වාදකයන්හට තරමටම සාජ්ජයකදී නැතුවම බැරි සංගීත භාන්ඩය බවට පත්වූ ’මැන්ඩලීනය’, අතදරා නටමින් ගයන අපුරු වාදකයෙක් පැහැදිලිව තිරයේ දිස්වුයේ 1965 වසරේ ජූනි පස්වැනිදිනදීය. පන්ඩිත් අමරදේවයන් ගේ මියැසි දැහැන් ගත වූ එය තිස්ස ලියනසූරිය ගේ ’සාරවිට’ සිත්තම් රූ පටයයි. සාජ්ජයේ පිරිස එකට එක්වි ගයන්නේ


ලස්ස ගනන් වස්තු ලැබී ඉස්සර පින පෑදිලා ............

රත්තරනින් පෑදිලා හිත්වල මල් පීදිලා ...............

සාරයි සාරයියා ....සාරයි සාරයියා...................

-------------------

මෙතැනින් නරඹන්න

-------------------



අනතුරුව 1976 වසරේ තිරගත වූ ’ආශා’ සිනමා පටයේ සංගීත නිර්මාපක ප්‍රවිණ සංගීතඥ නැසිගිය  සෝමදාස ඇල්විටිගල ශූරීන් එය සමූහ ගීතයකට යොදාගනු ලැබ තිබින. ගැයුම අබේවර්ධන බාලසූරිය අයිවෝ ඩෙනිස් ඇතුඵ පිරිසගෙනි.මෙහි ගී පද සංකල්පනා අජන්තා රණසිංහයන්ගෙනි

සරණ අරන් අපේ සුරිඳු ...............

රත්නපුරේ සමන් දෙවිඳු .................

සරන මැණික් ලොවම පසිඳු .....

පරදයි රැස් නගන තරිඳු .....

--------------------------

සවන්දෙන්න පහතින්

------------------------

සිංහල සිනමාවේ මුලි අවධියේ ඊට සංගීත රටා මුසුකල භාරතීය සංගීතවේදීන් මෙන්ම පසුව ලාංකීය වූ කර්ණාටක සංගීතඥ ආර් මුත්තුසාමි ද මෙම වාද්‍ය භාන්ඩය තම නිර්මාණ සඳහා යොදාගැනීමට වැඩි කැමැත්තක් දැක්වූ බව ඔවුන්ගේ සිනමා සංගීතය විමසීමේදී පෙනීයයි. 

ඊට අමතරව සිංහල සංගීතවේදීන් අතර පන්ඩිත් අමරදේවයන්ගේ පටන් පී එල් ඒ සෝමපාල, පැට්‍රික් දෙණිපිටිය,ෂෙල්ටන් ප්‍රේමරත්න ඇතුඵ කිහිප දෙනෙකු ඊට පෙම් බැන්දේය.  එහෙත් සිංහල සිනමා සංගීතයේ ජයදද බැන්දූ ප්‍රමුඛතමයන් ද්විත්වය වූ ’සරත් දසනායක’ සහ ’කේමදාස’ දෙදෙනාගේ ගීත සඳහා එය භාවිතා කල අවස්ථා හමු නොවන තරම්ය. 


මේ කරුණු හෙළිදරවු කළ හැකි සාක්‍ෂි පෙළයි පහත දැක්වෙන්නේ.


මැන්ඩලීන තත් රටා ඇඳුනු වෙනත් සිනමා ගී 


ආරාධනා සංසාරයේ .... ගැයුම - ලතා ව්ල්පොළ - නීලා - 1977 - එම් කේ රොක්සාමි

දොයි දොයි දොයිය පුතා... ලතා වල්පොල - මාතලන් - 1956 - ආර් මුත්තුසාමි

ගලනා සීත ජලේ - ලතා වල්පොල - අක්ක නගෝ - 1968 - පී එල් ඒ සෝමපාල

මලකින් මලකට ගොස් පැණි බොන්නද - නන්දා මාලිනී -  බක්මහ දීගේ - 1969 - සෝමදාස ඇල්විටිගල

හොඳා මගේ කාලේ - සිඩ්නි ආටිගල - සුබද්‍රා - 1959 - 

ප්‍රීතිය හෘදේ පුරා දෙන්නම් රංජනා - ලතා වල්පොළ

ලාලිත රූපේ සෝබන දේහේ - ධර්මදාස වල්පොල - ජී එස් බී රාණි - සුන්දර බිරිඳ - 1960 - ටී ආර් පාපා

මගේ හද වෙණ පිරිමැදලා - ඇන්ජලීන් ගුණතිලක - සූජිවා - 1972 - ටී එෆ් ලතීෆ්

පෙම් රාජයේ මංගල යෝගයේ - ලතා සහ ධර්මදාස වල්පොළ - ඩිංගරි මැණීකා - 1956 - ඇස් ඇස් වේදා

පිපෙන මලක මී මධූරස පිරෙන්නයි - ලතා වල්පොළ - ඔක්කොම හරි - 1967 - ආර් මුත්තුසාමි

මලින් මලේ රේණු උරා - නාරද දිසාසේකර - මිල්ටන් පෙරේරා ඇතුඵ පිරිස - ආදරයයි කරුණාවයි- 1965- අමරදේව

පිපිලා හද විලේ පිපි සුමුදු සිනිඳු - ලතා වල්පොළ - ධර්මදාස - සැගවුනු මැණික - 1967 - පැට්‍රික් දෙණිපිටිය

රන් පොකුණෙන් දිය නාගෙන එන්නේ - ජේ ඒ මිල්ටන් පෙරේරා - 

රන්පාට රන්වන් වලා - ලතා සහ ධර්මදාස - මංගලා - 1977 - පී එල් ඒ සෝමපාල

රෑණ ගීරා රෑන අඹේ  - ලතා වල්පොළ - 1960 - ආර් මුත්තුසාමි

සුරතලී සංගීතේ රසේ වෙළී - ධර්මදාස වල්පොළ - සුරතලී - 1957

පුංචි පැංචි කාලේ (අලී බබා) - එම් එස් ප්‍රනාන්දු - හිතක පිපුණු මල් - 1972 - ෂෙල්ටන් ප්‍රේමරත්න

තත් භාන්ඩ නාද අසිරිය ගැබ්වූ ගීත අතර ඒවා එකිනෙකා සංවාදයේ යෙදෙන්නා සේ නිමැයුනු මෝහණිය නාද මිහිරියාවකින් යුත් එක්තරා ගුවන් විදුලි ගීතයක් දෙසවන රැව් පිළීරැව් දෙයි. එහි  මැන්ඩලීනය හා එක්ව වැයෙන්නේ සිතාරයයි.


පහන් දොරින් දොරින් දොරට...................

පින් සිරිකත වැඩමවන්න .................

ඉතිං සබඳ උදෑසනේ ....................

නිදි දැහැනින් අවදිවන්න ............

බුද්ධ රත්නයේ සරණං ඉතිං සබඳ අවදිවන්න .....................

(අජන්තා රණසිංහ ගී පද උදෙසා සංගීත මුසුව දයාරත්න රණතුංගයන් විසිනි)

-------------------------

අසන්න මෙතැනින්

-------------------------

වෙළඳ තැටි සහ පසුව ගැයුනු කැසට් ගීතයන් වර්ණවත් වුයේ බටහිර ඉලෙක්ට්‍රෝනික සංගීත භාන්ඩයන්ගේ පිහිටෙනි. එහෙත් ගුවන් විදුලි වාද්‍ය වෘන්දය විසින් මෙහෙයවූ එහි ගැයුනු ගීතාවලියේ පෙරදිග වාදf්‍යා්පකරනයන්ට ප්‍රමුඛත්වය ලැබුනි. පහත ලැයිස්තුවේ පෙළගස්වා ඇත්තේ ’මැන්ඩලීනයේ’ නාද සිත්තම් ඇඳුනු ගුවන් විදුලි ගීත වේ.


ආදරයේ උණුසුම ලග  - සෝමතිලක ජයමහ - විජයසිරි අමරතුංග - සංගීතඥ අමරසිරි පීරිස් 

පොඩි දුවගේ සිනාවැලයි - සෝමතිලක ජයමහ - සුනිල් ආරියරත්න - රෝහණ වීරසිංහ

දෙනුවර මින්පසු එක නුවරක් විය - සෝමතිලක ජයමහ - පුන්‍යා කත්‍රිආරච්චි - සෝමතිලක ජයමහ

අහන්න මගේ හොඳ පුංචි පුතේ - ජේ ඒ මිල්ටන් පෙරේරා - ඇලෝයි ගුණවර්ධන - මොහොමඩ් සාලි

අපේ පැතුම් බඳුන - මිල්ටන් පෙරේරා - කරුණාරත්න අබේසේකර - මොහොමඩ් සාලි

එක දිය බිඳුවෙන් කෙළෙසද පවසත් - රෝහණ වීරසිංහ - බන්දුල විජේවීර - චිත්‍රානන්ද අබේසේකර - රෝහණ වීරසිංහ

සිහින සිනාවෙන් සිහිනෙන් දකින හිනාවයි - රංජනී පෙරේරා සහ සරත් සන්දනායක - අජන්තා රණසිංහ - විමල් ජේ ශ්‍රීයාරත්න

සිනා සපිරි මුව කමලේයා - සී ඩී ෆොන්සේකා -  ධර්මසිරි ගමගේ - සීඩී ෆොන්සේකා

සඳ මල පිබිදුනු නිල් කඳුරැල්ලක - සුනිල් එදිරිසිංහ - නන්දා මාලිනී - කුලරත්න ආරිවංශ - නිමල් පෙරේරා

ඈත දියඹ වැන්නේ ඔබ නිසසල - සුජාතා අත්තනායක - රත්නාලංකා අබේවික්‍රම - ඔස්ටින් මුණසිංහ

මුතුකුඩ ඉහළන මල් වරුසාවේ  - රෝහණ වීරසිංහ - රෝහණ වීරසිංහ 

පින්න පිපුණු ළන්ද දිගේ ඉරට මුකුඵ - ටී එම් ජයරත්න - කුලරත්න ආරියවංශ  - රෝහණ වීරසිංහ

සූ සැට බරණින් සැරසීලා - නීලා වික්‍රමසිංහ - ජයරත්න ගමගේ - වික්ටර් රත්නායක

පිය හිමියනි මා හදවත කුසුනෙඵම් - රූපා ඉන්දුමති සහ ලක්‍ෂමන් රොද්‍රිගෝ - කරුණාරත්න අබේසේකර - මොහොමඩ් සාලී


------------------------------------------

සිහින සිනාවයි සිහිනෙන් දකින සිනාවයි ............

කුන්ද සමන් මල් පුබුදන ඔබේ සිනාවයි............

ළඳේ හීන අගින් ආදර ඉගි පාන සිනාවයි .................

සීපද රාවේ සීතල රෑ හඳපානයි ...........

කන්ද උඩින් පාවෙන ඔබේ ගීත කලාවයි .........

ප්‍රියේ ...නින්ද නැතුව මා කැඳවන ප්‍රේම කථාවයි ............

කුන්ද සමන් මල් පුබුදින ඔබේ සිනාවයි........


තුන්ඉරි ගෙල රත්තරනින් මාල බඳින්නයි ...........

රත්තරනින් ලස්සන රන් තෝඩු ගෙනෙන්නයි .........

ළගින් ඉඳින් ආදර කථා කියන්නයි........

අත්තන මල් සේල වටා නෙරිය තියන්නයි.............


--------------------------

සවන්දෙන්න මෙතැනින්

----------------------------

ගී පද ආචාර්ය අජන්තා රණසිංහ

සංගීතය - විමල් ජේ ශ්‍රියාරත්න (ප්‍රවින තබ්ලා වදන ශිල්පී - ලංකා ගුවන් විදුලිය)

ගැයුම - රංජනී පෙරේරා සමග සරත් සන්දනායක

වසර - 1971


--------------------------------

ඒ අතර ඉඳහිට කැසට් ගී නිමැයුම් අතර වැයූ මේ වාද්‍ය භාන්ඩයේ මිහිර විඳිනු වස් පහත ගී රසවිඳිනු වටී.


තනිවෙන්නට මගේ ලොවේ පුරුදු පාඵවෙන් - වික්ටර් රත්නායක

ඔබ ගතින් මා ලගයි - ඉන්ද්‍රාණි විජයබන්ඩාර - සිසිර සේනාරත්න - (වෙළඳ තැටියකි)

කරුංකා ගෙඩියක් තරමට කොණ්ඩය බැඳලා - ශිරෝමි ප්‍රනාන්දු - 1970 (වෙළඳ තැටියකි)

සැරයටියෙන් අපි යනෙන තුරා - විජය කුමාරණතුංග - චන්ද්‍රලේඛා පෙරේරා 


තත් භාන්ඩ පවුලේ දෙටු සොයුරන් දෙදෙනෙකු වන ’ගිටාරය’ සහ ’සිතාරය’ ට වඩා තියුණු හඞක් නංවන මෙම සාමාජිකයාව  සහභාගී කරවා නොගත් ග්‍රැමෆෝන් ගීත නෙවෙත්ද ? මැන්ඩලීනය වැයූ එවැනි ගීත නැතුවාම නොවේ. 1960 වසරට පෙර යුගයේ ගීත මෙකී ’ග්‍රැමෆෝන්’ යුගය ලෙස සලකනු ලැබීම කොතරම් යුක්ති සහගත දැයි කිව නොහැකි නමුත්, ඒ යුගයේදී තාරුණ්‍යයෙන් නික්ම යමින් සිටි ගායන ශීල්පිනී ’විවියන් ද සිල්වා’ බොරලැස්ස’ ශිල්පිනිය ’හිස් මාස්ටර්ස් වොයිස්’ ජාත්‍යන්තර ලේබලයේ දේශීය නියෝජිතයා වෙනුවෙන් ගීත ගැයුවාය. ඇයගේ මධූර ගී හඞ පසුබිමින් ’මැන්ඩලීන’ නාදරටා මැවි මැවි යයි. මෙම ීතය ඇරඹෙන්නේ එයින් වැයෙන ස්වර රටාවකිනි.

මෙහි සංගීත සංයෝජනය ග්‍රැමෆෝන් යුගයේ කැපී පෙනන සංගීතඥයෙකු ලෙස කටයුතු කරන ලද පී ඩී වින්ස්ටන් පෙරේරා ගේය. ඔහු එදවස තවත් ප්‍රකට ග්‍රැමෆෝන් ශිල්පිනියක් වූ ප්‍රිසිලා ඕපාත ගේ දයාබර සැමියාණන්ය. ගීත තැටි අනුක්‍රමික අංක  WN 189 (His master’s Voice) වසර 1955 හි දීය.

නංගී නංගී රූපිකා ...................

නංගී නංගී රූපිකා ...................

ගම්මානේ ශාන්ත වූයේ ගම්බද ළලනී තී නිසා ....................

ඇගේ මූනේ බොරු ඔප නෑනේ ...

පිරිසිදුවේ සපුමල් වාගේ ....

රූබර මාලතීයේ ...

ගීතය තී රිද්මය වුයේ .....


(ආනන්ද සරත් විමලවීර - බී ඇස් පෙරේරා)


-----------------------------

සවන්දෙන්න

-------------------------------

විවියන් ද සිල්වා ගැයූ තවත් ගීතයකට ද මුසුකර ඇත්තේ ’මැන්ඩලීනයේ’ නාදරටාමය.

බුදු මගුල ලගම එවි මුදු සිතලේ උදා ............

බුදු දහම සාමයේ දසඅත එයි පිරි නැගී බැබළෙන්නේ ලෝකයේ .............

(ආනන්ද සරත් විමලවීර - බී ඇස් පෙරේරා)

’මැන්ඩලීන’ පවුලේ සුවිශේෂී නිර්මාණය ලාංකීකයන් විසින් ’ජපන් මැන්ඩලීනය’ ලෙසින් හඳුන්වාගන්නා ’ටයිෂෝගොටෝ’ නම් වු සංගීතෝපකරණය වේ. එය හවයන් ගිටාරය, සරපුවරුව මෙන්ම මතුපිටක තිරස්ව රඳවාතබා පතුරකින් තත් හඞවනු ලබන අතර ස්වරස්ථාන ඊට අදාළ යතුරක් එබීමෙන් තෝරාගනු ලබයි. ඈත අතීතයේ ග්‍රැමෆෝන් යුගයට සමගාමිව මෙන්ම ඊට පසුවද සංගීතලෝලීන්ගේ නිවස්වල මෙම උපකරණය බහුලව දැකිය හැකිවිය.1967 තිරගත වූ සිරි ගුණසිංහයන්ගේ ’සත් සමුදුර’ සිනමා සිත්තමෙහිදී එවැනි ’සාජ්ජයක’ ජවනිකා පෙළක් ඇස ගැටෙයි. එහිදී ටවර් හෝල් නුර්ති ගීයක් වූ ’දැක්කොත් පද්මාවතී ආලේ නොකරා බැරී..............’ ගයමින් එය වැයුවේ ප්‍රවණ රංගධර ’සිරිල් වික්‍රමගේ’ ශූරීන්ය.ජවනිකාවට පමනි (පසුබිම් ගායනයේ යෙදුනු එවකට ලංකා ගුවන් විදුලියේ ප්‍රවිණ නුර්ති ගී ගායන ශිල්පී එම් ඩී චන්ද්‍රපාලයන් විසිනි)
-----------------------
https://www.youtube.com/watch?v=nNgGz-j8uRE
-----------------------
යූ තලයේ ලිපින කොටුවට මෙය කොපිකරන්න

මෑත කාලයේ සංගීත සංයෝජන ක්‍රියාන්විතය ’පරිගණක ආශ්‍රිත’ නවිකරණය වීමත් සමගින්  ගීයක මිහිර දෙගුණ තෙගුණ කරන්නට සමත් වන වාද්‍ය භාන්ඩ විවිධාංගීකරණයේ පැහැදිලි පිරිහිමක් දක්නට ලැබෙන අතර රසපුර්ණ තනු නිර්මාණ පවා සවනට නොවැකෙන තරම්ය. කලකට ඉහතදී එම තත්වය අවම තාක්‍ෂනික පසුබිමකදී පවා ඉතා අනර්ඝ ලෙස පැවති බව කියාපානු පිනිස, විවිධ සංගීත භාන්ඩ ලාංකීය සංගීත කලා ඉතිහාසය ඔපවත් කරන ලද ආකාරය විස්තර කෙරෙන ලිපිමාලාවක  ෙතවැන්න යි මේ. 

නැවතත් නුදුරු අනාගතයේ, බිහිවන නව ගීත රචනා පෙරමෙන් අරුත්බර බවින්ද සුමධුර තනු සහ සංගීත සංයෝජනයන්ගෙන් ද නොපිරිහී පවතීවා යන්න සංගීත ලෝලී ඔබ අපගේ පැතුම විය යුතුය.

---------------------------------------------------------------------------------------------

ස්තුතියි  - ප්‍රවිණ ගායන ශීල්පි  රෝහණ බෝගෝඩ මහතාට - 

         - ප්‍රවිණ ගායන ශිල්පිනි සංගීතඥ නාලිනී රණසිංහ මහත්මියට
ප්‍රවිණ ගායන ශීල්පී රෝහණ සිරිවර්ධන මහතා
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රැමෆෝන් යුගය තැටි සංරක්‍ෂක සහ පර්යේෂක - ඉසුරු උදයංග කාරියවසම් මහතා.

ගීත මූලාශ්‍රය

ලියුම්කරු සතු මුල් ගී එකතුවෙනි