namal67@gmail.com

namal67@gmail.com
සටහන් පෙළගැස්ම‍ Prabath Rajasooriya

Thursday, December 21, 2023

එදා සිංහල ගම්මානය - 03 අංකය

 සීංහල ගීත සාහිත්‍යයෙන් මතුකළ එදා ගම්මානයේ අසිරි සිරිය..................... 03

කූලීන යුවතියන් ගේ පොදු නාමය ’මැණීකේ’ ය. ඔවුනතරින් ’හීන් මැණීකේ’, ’පොඩි මැණිකේ’, ’කඵ මැණිකේ’ , ’සුදු මැණිකේ’, ’කොයින් මැණිකේ’, ’මුතු මැණීකේ’ සිටියාය. මේ අතරින් ’රන් මැණීකේ’ වඩාත් උසස්ය. වර්තමානයේ මේවා ඇතැම් නාගරිකයන් ගේ දූවරුන්ගේ  පවුල් ජාලය තුල ’සංකේත නාම’ බවට පත්වී තිබුනද, එදා ඒවා ළඳුන්ගේ අව්‍යාජ නාමයන්ය.  වැඩිමනත්ව භාවිත වූ බව කියැවෙන්නේ පෙර දවස උඩරට රාජධානියට යටත් බල ප්‍රදේශයන් හිදීය. 


කූඹුකේ ළිඳෙන් දිය නා අපූරුයි ...

රන්කඳ වාගේ රන්මැණීකේ ..........

සීතල වතුරට නුහුරුද මන්දා ...

හිතට දුකයි මගේ රන් මැණීකේ....

ගිනිකන ගිනිඅව්වේ කොටනවා ...

වෙල් නියරේදී මට පෙණුනා ....

අනේ හැබෑටම මොකදෑ මන්දා ...

හිතට ඉබේටම දුක හිතුනා.....

----------------------------------------------

(අජන්තා රණසිංහ නිබන්ධකයාගේ ගීයේ ගැයුම අබේවර්ධන බාලසූරිය සහ නිර්මලා රණතුංග ගෙනි, සංගීතය රෝහණ වීරසිංහ - 1976)

වියළි කාලයකදී, සැඩ හිරු රැසින් පීඩා ලබමින් සිය කාර්යයේ නිරතවනවා විනා වෙනත් විකල්පයක් ගොවිතැනෙහි නිරතවන ගැමියෙකුට නැත. මේ තත්වය, කර්කශ දේශගුණයකින් යුත් පළාතකදී තවත් දැඩි වෙයි. කය වෙහෙසා දහඩිය මුගුරු හෙළමින් මිහිකත සමග පොර බදන ඔහු, ඒ සිදුකරන්නේ භෝග වගාව සඳහා පොළොව සකස් කිරීම, කටුකොහොල් හැර නව බිමක් සූදානම් කිරීම හෝ අස්වනු නෙළාගැනීමේ කටයුත්තද විය හැකිය. ’අත්තම්’ එනම් ගම්මානයේ සෙසු පුද්ගලයෙන්ගේ කටයුතු සඳහා ස්වේච්ඡාවෙන් සහභාගි වෙන්නට ගිවිස ගෙන සිටින ඔහුට සිය බිම්කඩේ වගකීම අහවර කළ පසු, වෙනත් අයෙකු වෙනුවෙන් ශ්‍රම දායකතවය පුදදෙන්නට සැදී පැහැදී සිටිය යුතුවේ. ’වගා කටයුතූ’ පමණක් නොව නව නිවසක් එනම් පැල්කොටයක් අටවා ගැනීම වැනි තරමක භාරදුර කටයුත්තකදී ඔහුට මිනිස් ශ්‍රමය ඇවැසි වේ. 


ගමේ ප්‍රභූවරුන් වූ ’වෙද මහත්තයා’ මෙනම් ’ආරච්චිල හෝ කොරාළ’ ගේ ඉඩකඩම් සම්බන්ධ කුදු මහත් කටයුතු වලදී, ඔහුගේ අණ පරිදි තම ශ්‍රමය කැපකරන්නට සිදු වන්නට ඇත. ඊට හිලව් ලෙස ’ආහාර සහ වගා ඉඩම්’ භුක්ති විඳිමේ වරය පමණක් ලබන්නට ඇත. ’වලව්වක’ සේවය කරනු සඳහා ගැමියන් ගැමිකතුත් විශාල සංඛ්‍යාවක් සැදී පැහැදී සිටියහ, එහි මුඵතැන්ගෙය නිරතුරු කාර්ය බහුලය. මක් නිසාද යත් වෙනත් දුර බැහැර සිට සිය බල ප්‍රදේශය පසුකරගෙන යන ප්‍රභූන් හට බත බුලතින් සහ වෙනත් දෑ සපයා සංග්‍රහ කරන්නට ප්‍රභූවරයා වගකීමෙන් බැඳි සිටින බැවිනි. ඒ වැඩ රාජකාරි ඉටු කරන්ගන්නේ තම යටත් වැසියන් වූ ගැමියන්ගේ ශ්‍රම දායකත්වයෙනි. ඔවුන්ගේ යහපැවැත්ම කලදවස තිරණය කරන්නේ එකී ප්‍රභූවරයාමය. ඉංග්‍රිසි යටත් විජිත සමයට පෙර, රජ දවස හමුදා සේවයට මානව සම්පත සපයන්නේ ද නිළමේතුමාණෝ මය. එදවස ඔහු ගේ අණ පරිදි සිය අඹු දරුවන් තනිකොට දමා, ගැමියා රාජසේවයට දුර බැහර යා යුතුම වේ. එවිට ඔහුගේ ගොවිතැන් කටයුතු අඩාල වීම නොවැළැක්විය හැකිය. උඩරට පළාතේ ’එකගෙයි කෑම’ නමින් ව්‍යාවහරයට පත් එකම පවුලේ සහෝදරයන් ගණනාවක් එක් යුවතියක් සිය පවුලේ පොදු ’භාර්යාව’ ලෙස තොරාගැනීමේ චාරිත්‍රය පැතිර යන්නට ඇත්තේ මෙවන් කාරණා හේතුකොටගෙනද විය හැකිය. කිසියම් කරුණක් නිසා එක් සහෝදරයෙකු ජිවිතක්‍ෂයට පත් වුවහොත්, ඔහුගේ අඹු - දරුවන් අනාථ විම එයින් වැළකී යයි.  

උඩරට රජදවස නිත්‍ය හමුදා සාමාජිකයන් සමන්විත වූයේ අදමෙන් වැටුපකට සේවය කරන්නට ඇපකැප වූ සිමිත සංඛ්‍යාවක විදේශිකයන් ගෙනි. ඔවුනතර දක්‍ෂින භාරතීය ජනවාර්ගිකයන්ද, අග්නිදිග ආසියානු රටවලින් පැමිනි (මැලේ හමුදාව) පුද්ගලයන්ද විය. ඔවුන් සෙංකඩගල මහවාසල අවට, රජුගේ පෞද්ගලික අංගාරක්‍ෂක භට පිරිස නියෝජනය කරන්නට ඇති නමුදු, ආක්‍රමනයකදී දස දහස් ගණනින් පෙරට ආවේ   ගැමියන් සහ දුනුවායන්ගේ රාජකාරිය ඉටුකරදුන් ’වැදි’ ජනතාවය පමණකි.



කුලීන රදළ වංශිකයන් ගේ පවුල්වල සාමාජිකයන් හා සමීප සබඳතා පැවැත්වීමේ වරය උසස්ම කුලය නියෝජනය කල ’ගොවි වංශිකයන්’ ට පවා අහිමිය. එහි ආදිනවය විනාශකාරීය. මක් නිසාද යත් ව්‍යවස්ථාදායකයද, විධායකයද, අධීකරණයද උක්ත ප්‍රභූවරයා විම නිසාය. ඔහුගේ අධීකරණ බලය එනම් මරණීය දන්ඩනය පැනවීම වැනි දෑ පමණක් සිමා වී තිබුනත්, එයින් පහළ දන්ඩනයන් ඔහුට පැනවිය හැකිය. මරණ දන්ඩනය පමුණුවන්නේ ’රජු’ ය. එහෙත් ප්‍රභුවරයා තම සිමාව ඉක්මවා කටයුතු කළේ නම් ඔහුව අධීක්‍ෂනය කිරීමේ බලධාරීයා වූ ’රජු’ ද අසරණ ගැමියන් ගේ පාර්ශ්වය උදෙසා සාධාරනය ඉටුකරන්නට ඇත්දැයි යන කුකුස හටගනී.

නුදුරින් ඇති කුඹුරු යායේ දිය පිරි ඇත්තේ එය අස්වද්දා එතරම් දිනක් ගතනොවූ නිසා විය හැකිය. ළීයදි වෙන්කෙරෙන ’නියර’ අතරින් එකකින් අනික් ළියද්දකට දිය බේරි ගලා යන්නේ වක්කඩෙනි. එහි ජලය වේගයෙන් ගලාබසී ඒ අනුව


වක්කඩ කැඩුවා සේ සිනාසෙන සිනා ගගුල මැවුනේ ..........

නුඹෙ සිනා ගගුල මැවුනේ....

පොඩිකුමාරිහාමියේ... එපා වලව්වට යන්න නියර පිට...

බලා ඉන්න පොඩි කුමාරිහාමියේ...

කාසි එපා නුඹ හිනා වෙවි ඔහේ බලා ඉන්නවානම්...


නිලමෙත් නපුරුයි ළමාතැනිත් නපුරුයි...

නපුරු වලව්වට කෝමද කෝමළ කතා නුඹට ලැබුනේ ....

----------------------------------------------
(මහඇදුරු සුනිල් ආරියරත්න, ආචාර්ය වික්ටර් රත්නායක - ’ස’ ප්‍රසංගය-1975)

මතු කී ලෙස, 19 සියවසේ උඩරට ගම්මානයේ උසස් ප්‍රභූවරයා ’නිළමේතුමා’ ය. ළමාතැනී ඔහුගේ බිරිඳට කරන ගෞරවනීය ආමන්ත්‍රණයයි. කුමාරිහාමි ඔවුන්ගේ දියණියයි. එයද ගෞරව නාමයකි. මේවා වලව්වේ ප්‍රමුඛ ප්‍රභූවරියට ද යොදන ලැබේ. 

------------------------------
නිළමේවරුන්ගේ තෙදබල තෙලිතුඩකින්
----------------------

ඇහැළේපොල නිළමෙතුමා විසුවේ සෙංකඩගල නගරාශ්‍රීතව ශ්‍රී වික්‍රම රජ මැදුරට නුදුරිනි. ඔහුගේ භාර්යාව කුමාරිහාමි සහ දරු පිරිස රාජඋදහසට ලක් වි දිවි අහිමිකරගත්තේ 1814 දීය. ඔහුගේ භාර්යාව වූ වංශවත් ’කුමාරිහාමි’ මාතලේ දිසාව භාර ප්‍රභූවරයා ව සිටි ’කැප්පැටිපොළ නිළමේ’ තුමානන්ගේ නැගනියයි. 1818  මහ කැරැල්ලෙන් පසුව, ඊට අනුබල අනුග්‍රහ දැක්වූ බවට චෝදනාවට ලක් කර, හිස ගසා දැමේමේ ඔහුගේය. 

පෙරකී කුඹුරු යායේ අභිජනනයට ලක් වූ සහල් වර්ග වපුරන්නට පෙර යුගයේ, වැවැනු දේශිය බිත්තර වී පෝෂනය ලද්දේ ස්වභාවික පොහොරනි. ’මා වී, කුරුඵ තුඩ, හිනටි. පච්චපෙරුමාල්’ ඖෂධීය ගූණයෙන් පරිපූර්නව තිබුනු බව කියැවේ. සත්ව ගහනයට තර්ජනයක් නොවූ, විෂසහිත නොවූ ඒ පොහොර නිසා, වෙල්යායේ දිය කඩිති ආශ්‍රීතව විසු විවිධ මත්ස්‍යයන් වර්ග වූ ’දන්ඩි, තිත්තියන, කොරළි’ නිරතුරු දිය කෙළිමින් සිටියහ.


වක්කඩ ලග දිය වැටෙන තාලයට ...........

තිත්ත පැටවු උඩ පැන නැටුවා .....

වැස්ස වසින්නට ඉස්සර අහසේ ....

වළාකුලින් විදුලිය කෙටුවා ....


කිව්වටවත් නැත නිල් නිල් පාටින් ...

කටරොඵ මල් වැට කෙරුවා ...

තුන්දවසක් අමනාපෙන් හිටි කඵ ...

නෝක්කාඩු බැල්මෙන් බැඵවා .....

----------------------------------------------
(මහගම සේකර, පන්ඩිත් අමරදේව - 1965)


නැවතත් මෙතැනින් ඉදිරියට දෙසතියකින්....

Wednesday, December 6, 2023

එදා සිංහල ගම්මානය - 02

 සීංහල ගීත සාහිත්‍යයෙන් මතුකළ එදා ගම්මානයේ අසිරි සිරිය..................... 02

 මේවා වස්දඞු රාවයෙන් හැඩගන්වා ඇත්තේ කිනම් කරුණක් නිසාද? එය ’ගැමියා’ ගේ සංගීත භාන්ඩය වන නිසයි. අත පොවන දුරින් වැවී ඇති ’උණ පඳුරු’ ගොල්ලෙන් බටයක් කපා ගන්නා ඔහු එයින් බටනලාවක් නිර්මාණය කරගන්නේ වැඩි ආයාසායකින් තොරවය. හුදකලා පාඵ බව මකා ගන්නට ඔහු බඩවැටියේ, ළන්දේ ඇවිද යමින් එය වාදනය කරයි. උච්ච ස්වරයෙන් හඞවන එහි රාව ප්‍රතිරාවය ඈත කඳු වළල්ලෙන් හැපී දෝංකාර දෙන්නා සේය.  එයින් මත්වෙන ගැමිලියකගේ සිතතුළ ගුලිවි නිදිගත් ප්‍රේමාදරය කිතිකැවී වහා වහා අවදිවෙයි. දුරින් නැගෙන්නාවු ඒ මෝහණිය වස්දඞු රාවය ඇදී එන ඉසව්ව කරා ඇය පියනගන්නී හදවතේ තෙරපෙන ළයාදරය පවසන්නීය.



දෑත දරා පෙරදා කීව කථාවේ.....

දෑස රැඳි තාම බැඳිලා......

සීත රැයේ හඞනා දෑස ගියාවේ ...

ඈත ඔබේ ලෝකේ සොයාලා ......


ලන්ද දිගේ හැංගි හොරා සැඳැ කාලයේ....

රැන්දු සිනා ඇයිද මෙසේ මැකීලා ගියේ....


පාඵ පැයේ මුමුණා ගීත ගැයේවා..,

පාඵ සිතේ ශෝක නිවාලා ...

ජීවිතයේ තනිවි දෑත රෑඳේවා..,

ආයේ ඔබේ දෑතේ බැඳිලා ....

(කුලරත්න ආරියවංශ ගී පද ගැයුම නන්දා පතිරණ, සංගීතය ස්ටැන්ලි පීරිස් - 1978)


අරුත් විමසුම 

’ඇල් වී’ හේන සහ ’කුරහන් හේන’ ගොඩගොවිතැනක් වූ ’හේන්’ වගාවේ නිරතව සිටි ගැමියන්ගේ කුසගිනි නිවූහ. කුරහන් පැසුනු විට ගොයම් සේම ’රන්වන්’ පැහැතිය. එය ශුෂ්ක භෝගයකි. ඒවායේ අස්වැන්න නෙඵ කල්හී ’කුරහන්’ ඇඹරුම් ගල යොදාගෙන අඹරා පිටි කරවීමෙන් පසුව විවිධ ආහාර නිපදවා ගනී, ඒ අතරින් බහුලම වුයේ ’කුරහන්’ රොටියයි. එය නීරස ආහාරයකි. දඩමස් හෝ එවැන්නක් ඊට එකතුකරගැනීමෙන් පමණක් ආහාර රුචිය වඩවා ගත හැක්කේය. එනමුත් සිරුරු බලගන්වයි. වරක් ආහාරයට ගත් පසූ, කුසගින්න මැඩපවත්වා ගත හැකි කාලය දිගුය. 

ඒ කුරහන් සහ වෙනත් භෝග වවා ඇති හේන්, වනසතුන්ගෙන් රැකගත යුත්තේ ඔවනු එළවා දැමීමෙනි. නමුත් වළසුන්, අලින් ගෙන් මෙන්ම විසකුරු සර්පයන්ගෙන් ජීවිත තර්ජන එල්ල විම නිසා හේනේ උස් ගසක හෝ උස් රිටි මත ’පැලක්’ අටවාගනී. අඳුරු වැටුනු පසු පැල්රැකීම ඇරඹෙන්නේ සීව්පද කවි ගයනා ද සමගිනි. ඒවා තනිව සිටින ගැමියා ගේ කාන්සිය මගහරවයි. යාබද හේන් ගොවින් ගේ සිව්පද ද අතරින් පතර නිහඞ වනයේ රැව් පිළීරැව් දෙයි. රාත්‍රී යාමය පුරා නිදිවර්ජිතව නිවසින් බැහැරව සිටින්නා ගේ  යුගදිවියේ සතුරන් සිටී.

මේ යුවතියද  ’තුන්හිරියා’ වැනි ශාඛ (ඒවා පොදුවේ පන් නමිනි) පත්‍ර කපා ගෙනෙන්නේ, වට්ටි පෙට්ටි ඇසුරුම්, පැදුරු වියා ගැනීමටය.

අදද, නිවෙස් නවීකරණයට ලක් වුවද, නිවස ඉදිරිපට මිදුලේ ’පහන්පැල’ අවටා තිබේ. තමන් ගේ දුක් කරදර කම්කෙටොඵ උදෙසා පිහිටාධාර පතන්නේ ඒ ඉදිරිපිටය. එහි ඇති දේවරූපයට ’පහනක්’ දල්වනු ලැබේ. 

අපමණ දුක් හිරිහැර කරදර ඉවසා දරාගෙන රකින ’කුරහන් යාය’ රන්වන් පැහැ ගන්නේ පැසීගෙන එද්දීය. තම ශ්‍රමයේ ඵල නෙළාගන්නට ආසන්න බව වටහගන්නා ගැමියා අටලෝ දහම් සක කැරකී, දැන් අපමණ ප්‍රිති ප්‍රමෝදයට පත්වෙයි. නුදුරු දිනකදී රන්වන් කුරහන් නෙළාගන්නට සැරසිය යුතුය. එවිට අටුකොට පිරීයයි. අතමිට සරුවෙයි. සම්පත, සිරිදෙව්දුව වඩින්නේය. ඔහුගේ වසන්තය සමය එළඹෙයි. හෙළයන්ගේ බක්මහ සැණකෙළිය ද ළං ළංව එයි. හාත්පස තුරුලිය මලින් ඵලින් බරවී දඵ ළා මද සුළගේ රගදෙයි. ඔහුට ද රැගුම් රගන්නට සිත්දෙනුවා වන්නට ඇත.


කරල් බරින් නැමි දිළෙයි රන්වන් කුරහන්.....

රෑන් ඇදී ගිරව් සැදී කරතෙයි සෙල්ලම් ...

නගේ මලේ ...මොකදැයි ඔය කම්මැළිකම් ...

අත්වැල් බැඳ නෙළන්න යමු හේනේ කුරහන් ......


කුරුඵ පැටවු සිංදු කියති ..බැද්දේ නිල්වන් ...

බඹරු නටති..නලා පිඹිති රොදබැද රුං රුං.....

මමත් මෙතැන බලා ඉඳිමි නෑනා එනකං.....

පුංචි පුංචි නෑනාවරු එක් රොක් වෙන්නයි...

පුංචි පුංචි පුටුවල ඉඳ ඔමරි කරන්නයි....

නගේ මලේ කුරහන් සිංදු කියාපං ...

කුරක්කනේ මංගල්ලය ජයටම ගන්නයි....

(ජයම්පති අල්ගම, එඩ්වර්ඩ් ජයකොඩි ඇතුඵ පිරිස ට මියැසි රටා පන්ඩිත් අමරදේවයන්ගෙනි - 1975)



කූඹුක් ශාකයෙන් වැටෙන බීජ ජල මුලාශ්‍රයන් පිරිසිදු කරන ස්වභාවික සම්පතකි. එසේම කුඹුක් ගස නිසා ඒ ආශ්‍රීත උල්පත හෝ දියවලේ, නානළිඳේ ජලය සිහිල් සිසිළසක් ගෙනදෙයි.

’කුඹුකෙ ළීඳ’ ගමේ පවතින පොදු නාන ළිං අතර ප්‍රසිද්ධය 




මට මතකයි මන බැන්දූ සිනා ඔබේ....

හද පතුලේ සිහිවෙන්නේ ඔයාමයා කුඹුකේ ළිඳ ලගදී...

කුරහන් හේනේ කරල් කපන්නට තනියෙන් නම් මට බැහැ මැණීකේ...

මගේ පොඩි පැල්පත එළිය කරන්නට ... හනිකේ ඇවිදින් මා හමුවෙනවද කුඹුකේ ළිඳ ලගදී...


(ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධන ගේ නිර්මාණයේ ගැයුම මර්වින් මිහිඳුකුලගෙනි - 1978)

----------------
කුඹුක් ගස අසබඩ ළිඳ (දිය උල්පත) -  සුපිරිසිදු ජල මුලාශ්‍රයකි
-----------------

එහි විත් කළය බහා දිය පුරවා.. උකුලේ තබා නිවසට පියමං කරන යුවතිය ඒ කාර්ය කරන්නේ ස්නානාය කිරීමෙන් පසුව විය හැකිය. ඒ අනුව ඇය ආපසු යන්නේ දියබේරෙන වරළ මුදාගෙනය. 


නාමල සේමයි පෙණුනේ ....

නාගෙන යනවද ළඳුනේ ...

රෑන කිතුල් සේම රුවට වරළ උනාලා ...

වක්කලමින් ගලා බසින කලබල දියරැල්ල වගෙයි.

වයස ගෙවෙනවා ළඳුනේ වයස ගෙවෙනවා...


(ඩෝල්ටන් අල්විස්ගේ රචනයේ හඞ විජේරත්න වරකාගොඩගෙනි, සංගීතය වික්ටර් දඵගම ගෙනි- 1970)


නළ වතුරෙන් කරාමය ඇර පැන් පහසුව සනහාගන්නාවුන්, එදා නාගරිකයන් අතර පවා අතළොස්සකි. ඔවූහූ වියළි කර්කශ පොළොව හා පොරබදනවුන්ගේ දුක් වේදනා නොහඳුනති. දිය කළයක් උරමත රුවා හෝ කිහිපයක් හිස මත දරා දුර මග යන්නී, එකී සිමිත පැන් සම්පතින් දවසේ පානීය අවශ්‍යතා සපුරා ගනිති. ’කළය උකුලේ රුවා දිය ගෙන යන්නියන්’ තරම් සාහිත්‍ය නිර්මාණයන් හට ද වෙනත් මූර්ති, සිතුවම් කලා නිර්මාපකයන් හටද විෂය වූ අන් යමක් නැත්තා සේය. 



වතුර කලේ ඇයි උකුළ තෙමන්නේ ....

කාගෙන් අහලද එහෙම කරන්නේ ...

පිපුනු මලක් සේ සූරිය තැන්නේ ...

ළීඳට ගිහිල්ලද තනියම යන්නේ .....

(ඩෝල්ටන් අල්විස්, ගැයුම සිසිර සේනාරත්න - 1971)


සැළෙන ළෙලෙන උකුඵ තලේ ...

ළිඳට යනෙන වතුර කළේ ....

කළමහ පින පෙනෙන වෙලේ ....

(ඩෝල්ටන් අල්විස්, අයිවෝ ඩෙනිස් - 1968)



මෙතැන් සිට ඉදිරියට දෙසතියකින්....

Wednesday, November 22, 2023

එදා සිංහල ගම්මානය

 සීංහල ගීත සාහිත්‍යයෙන් මතුකළ එදා ගම්මානයේ අසිරි සිරිය..................... 01

සමාජ විද්‍යව, මානව විද්‍යව. ජන සංස්කෘතින් හදාරන සිසුන් වෙසෙසින් විදෙස් සිසුන් මෙහි විත් හෝ නිබන්ධන,ග්‍රන්ථ, සගරා පරිශීලනය කරමින් ශ්‍රී ලංකාවේ අතීත ගැමි සමාජය ද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. ඒ පිළිබඳව ’ඉංග්‍රිසි‘ බසින් පළවූ පොත්පත් එමටය. එයින් බොහෝ කෘති යටත් විජිත සමයේ, මෙහි සේවය කළ බ්‍රිතාන්‍ය සිවිල් නිලධාරීන් සහ වැසියන් විසින් විරචිතය. එදා ඔවුනට මෙහි දක්නට ලැබුනු අපුර්ව ගැමි සමාජය, ඔවුන් ලෝකයා ගේ දැනගැන්ම පිනිස ග්‍රන්ථාරූඩ කර තබන්නට උත්සුක වූහ. 

අදද, ගැමියන් නොවූ පුද්ගලයන් හට ඒවා දැන හැඳින, ඔවුන් කළ කී දෑ, භාවිතයට ගත් උපකරණ, සිරිත් විරිත් සහ ඇදැහිලි, ජනක්‍රීඩාවන් සහ ආගමික යාතු කර්ම, වෛද්‍යකර්මය, සත්ව පාලනය, ගොවිතැන් කටයුතු, කර්මාන්ත, විනෝදාස්වාද එනම් රංගන සහ ගායන විධික්‍රම, ප්‍රවාහනය,ජල සම්පාදනය, පරිපාලනය යන මේවයේ අතීත තොරතුරු සපයා ගැනීමේ මහගු මූලාශ්‍රය පෙරකී ග්‍රන්ථ සමූහයයි.


70 දශකයේ අවසනායේ ඇරඹී සිංහල ජන සමාජය වානිජකරණයට නතු වන තෙක් වසර සිය ගණනකදී ඔවුන්ගේ ජීවන රටාවන් බරපතල විපරිනාමයකට භාජනය නොවී තිබුනු බව පෙනෙයි.

සද්ධර්මරත්නාවලියේ, රොබට් නොක්ස් ගේ  කෘතියේ, සහ මෑත කාලීනව මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ සහ කේ ජයතිලක ශූරීන් ගේ සාහිත්‍ය නිබන්ධන වල සිංහල ගැමිදිවිය පිළිබඳවු සඳහන්  වු දෑ අතර පරතරය අවමය.

සිංහල ගද්‍ය පද්‍ය සාහිත්‍යය මෙන්ම සිංහල ගී සාහිත්‍යය සවිස්තරාත්මකව අවධානයෙන් හැදෑරීමෙන් යමෙකුට අතීත ගැමියන් ගේ ලොවට කාලතරණය කරන්නට හැකි වනවා ඇත.

මෙම සටහනේ අරමුන මතු අවසානයට කී සිංහල ගීත සාහිත්‍යය ඇසුරෙන්, පුරාන ගම්මානයට පිවිස විවරණයකට යෙදීමයි.

අල්පේච්ඡ ජීවිත ගත කරන්නට හුරු පුරුදු වී සිටි ඔවුන් ඈතින් ඈත පිහිටි සිමිත ජනගහනයකින් යුත් ගම්මානවල කොටුවි සිටීමින්, කෘෂිකාර්මික කටයුතු වල නිරතව සිටියේ ගම්මාන වසා පැතිර පැවති වන ගහනය හා එහි බහුලව ජීවත් වූ වන සතුන් හා අරගලයක යෙදෙමිනි. අද මෙන්ම එදාද ඇතැම්විට අදට වඩා කිහිප ගුණයකින් ඔවුන්ගේ භෝගවගාවන් වනසතුන් ගේ ගොදුරු බවට පත්විමේ අනතුරට ලක් වි සිටි බව කියැවේ. ඒවා ආරක්‍ෂා කර ගැනීම  පිනිස නොපෙනෙන බලවේගයන්ගේ පිහිට පැතීම සිදු කළ අතර ඒ සඳහා විවිධාකාර වූ යාතු කර්ම උපයෝගි කොටගත්හ.

ඔවුන් ගේ අස්වනු නෙළාගත් පසුව, ඊට ඊලග වාරය එළඹෙන තුරු ලැබුනු විවේකය ’බක්මහ උළෙල’ හා සමපාත වෙයි. එහිදි ඥාති සබඳතා තරකරගනිමින්, විවිධ විනෝදාංහ, කෙළි සෙල්ලම් ආදියෙන් දවස ගතකළහ. ඔවුන්ගෙන් ඇතැමුන් දුර ඈත පිහිටි ආගමික සිද්ධස්ථාන කරා වන්දනා ගමන් ගියේ පා ගමනිනි. තවත් අය ’කරත්ත’ යොදා ගත්තේය. වියපත්, වැඩිහිටියෙක් කන්ඩායමේ නියමුවා වූ අතර ඔහු ’නඩේ ගුරා’ ය. ඒවා සඳහා සති මාස ගණනාවක් ගතවිනි.

බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් නිතීරීති අණපනත් පමුණුව, සම්ප්‍රදාය විපර්යාසයකට ලක් කරන ලද 19 සියවසේ මුල් භාගය දක්වා, ඔවුන් තමන් අයත් කුලය අනුව ශ්‍රම විභාජනයේ යෙදෙන්නට නියම වි තිබිනි. ඒ අනුව කිසිවෙකුට සිය අභිමතය පරිදි සිය කර්මාන්තය වෙනස් කරන්නට හැකියාව නොලබන්නට ඇත. ඒ අනුව ’බෙර වාදකයෝ සහ සංගීත කරුවන්’ ගේ දරුවන්ට පිය උරුමයෙන් එය නියම කෙරී තිබුනු අතර ’කම්මල්කරුවන්’, ’ආභරන තනන්න් සහ මෝස්තර ශීල්පීන්, සිත්තරුන්, මැටි භාන්ඩ නිෂ්පාදකයන්, රෙදි වියන්නන්, ධීවර කාර්මාන්තකරුවන්, හේවායන්, කැටයම් කරුවන්, ගෘහ භාන්ඩ නිෂ්පාදකයන්, නැකැත්කරුවන්, යාතුකර්ම කරන්නන්, ශාකමය අමුදව්‍ය යොදා පානවර්ග නිපදවන්නන් ආදී වෘත්තිකයෝ එහිම කොටු වී ඊට කැප වී සිටිය යුතු වූ අතර එයින් වෙනස් කර්මාන්තයකට මාරු විමේ වරම අහිමි වි තිබෙන්නට ඇත. ’දඩයක්කරුවන්, දෝලාගෙනයන්නන්, ආදීන් ද ඔවුන්ට පැවරුනු රාජකාරි ඉටුකිරීමට බැඳි සැදී පැහැදී සිටියයුතුම විය.

ජන කථා සහ ජන ගී කවි සාහිත්‍යය, පුරාන ගද්‍ය සහ පද්‍ය සාහිත්‍යය, මුලින් කී ග්‍රන්ථාවලිය, සහ ගැමියන් අසුරෙන් මෙන්ම තමන්ගේම සමාජ අත්දැකීම් ඇසුරෙන් ගීත රචනා කලාවේ නිරතවුනු නිර්මාණකරුන් වෙතින් බිහිවූ අතිවිශාල ගී පද්‍ය නිර්මාණවලියේ ගැමිජනදිවිය හා සබැඳී තොරතුරු එක්රැස් වී සංග්‍රහ වී පවතී. ඒවා රසවිඳිමෙන් සීරූවෙන් අධ්‍යයනයෙන් යමෙකුට සිංහල ජනසංස්කෘතිය විපර්යාසයට ලක්වෙන්නට පෙර පැවති අතිදිර්ඝ යුගයකට මනසින් පිවිස, දැහැන්ගත වී, එහි සැරිසරන්නට වරම් ලැබෙන්නේය. 

එහිදී, ඒවා හදාරන්නෝ අතීත කර්මාන්ත, කෙළි සෙල්ලම්, යාතුකර්ම, සිරිත් විරිත් යන මෙකී නොකී දෑ මෙන්ම වෘක්‍ෂ, පැළෑටි, ඇතුඵ වනජීවීන් පිළීබඳව ගී කවි පද අතර රුවා තිබෙන ඒ හා සබැඳී සුවිශාල වදන් කෝෂයේ  පිහිටෙන් මහත් දැනුම් සම්භාරයක් අත්කර ගන්නවා ඇත.

ආහාර, ඖෂධ, ආභරණ, ඇසුරුම් සකසා තනා ගැනීමේ කටයුත්තේ යෙදුනේ කන්තා පාර්ශ්වයයි, ඒවා ගොතා නිපදවා ගැනීමේ දැනුම හැකියාව ’ඇය’ ගේ විවහය තින්දු විමේ සුදුසුකම් ගණනාවක් අතර රැඳි පැවතියේය. ඒවාට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය වූ ශාක පත්‍ර කොටස් නුදුරින් පිහිට වනරොදකින් සපයා ගැනීමේ වගකීම ද ඔවුන් විසින්ම දැරූහ.


පහත නිබන්ධන විමසනු මනාය.


රන් කුරහන් හේන උඩින්, සී පද හඞ ඇසෙන පැයෙන්....

එන්න මගේ හද අරණට සපුමල් කුමරෝ....

රෑ තිස්පැය දිවා රැයේ ඔබ එනතුරු හිමිදිරියේ ....

ඕවිට ලග බලා සිටිමි සපුමල් කුමරෝ.....

වැටකෙයියා යාය මැදින් තුන්හිරියා පන් උදුරන් ...

පාන්දරින් ඔයත් එක්ක පාන්පැලේ දෙවියන් වැඳ...

කුඹුකේ ළීඳෙන් දියනාගමු සපුමල් කුමරෝ.....

රෑ ඉරබටු තරුව ලගින් ..පායන සඳ අපට හොරෙන්..

නැකත් අරන් ඒවි ඉතින්... අඵත් බතේ සුවඳ අරන්...

බක්මාසෙට එක්තැන් වෙමු සපුමල් කුමරෝ.....

(උපාලි ධනවලවිතාන ගී සංකල්පනාවේ සංගීතය සරත් දසනායකගෙනි, ගැයුම නිරංජලා සරෝජිනී - 1978 පමණ)

-----------------------------------


මඞ ගොවිතැන භාරදුර කටයුත්තකි. ඊට මහ පිරිස් ඇවැසිය. අතීතයේ එය සිදුකරන ලද්දේ ’අත්තම’ පිහිටකොටගෙනය. එනම් කිසියම් ගොවියෙකුගේ කුඹුර අස්වැද්දීමේ කටයුත්තට ඔහුගේ ගමේ සෙසු සාමාජික සාමාජිකාවන් ගේ දායකත්වය සපයා ගැනීමේ ක්‍රමවේදයයි. අදාළ දිනයට පෙර, බුලත් අතක් එනම් බුලත් හතළිහක ප්‍රමානයක් ගෙන ගොවියා ගම්මානයේ සෙසු ගැමි නිවෙස් කරා ගොඩවැදී ඔවුනට තමන්ගේ ’කයිය’ අසවල් දිනයේ සිදුකරන බවත්, ඊට සහභාගී වන ලෙස ආරාධනා කරන්නට පැමිනි බවත් දන්වයි. ඊට සහභාගී වන්නේ නම් නිවස් හිමියා හෝ ඔහු වෙනුවෙන් එහි සාමාජිකයා බුලත් කොළයක් ලබාගනී. එසේ වැයවූ බුලත් කොළ ගනනින් තමන්ගේ කටයුත්තට ලැබෙන ශ්‍රම දායකත්වයේ තරම ඔහු කලින් දැනගෙන ඊට සූදානම් වන්නේ ඔවුනට ’ඇඹුල’ සැපයිම ආදිය කළයුතු බැවිනි. කූඹුරේ සිදුකරන සාමූහික කටයුතු ’කයිය’ ලෙස ද එහි සැපයෙන ආහාර ’ඇඹුල’ ලෙසද වෙසෙස් ගැමි වහරේ හැඳින්වෙයි.


-------------------
කුරහන් හේන.......
-----------------

එහෙත් ගොඩ ගොවිතැන සාපේක්‍ෂව ශ්‍රම දායකත්වය අඩු කාර්යභාරයකි. එහිදී ’ඇල්’ වී සහ ’කුරහන්’ වපුරයි. ඇතැම් ගැමියන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය කුරහන් ය. එය හාල් ඇටයට වඩා ප්‍රමනයෙන් කුඩා ධාන්‍ය ඇටයකි. නමුත් ඒවාද කරල්ය. ’කහ’ වර්ණයට හැරීගෙන එන කුරහන් නෙළාගන්නට පිටත්වන්නේ ’ගැමි තරුණියන්ය’ ඔවුන් ඒ සඳහා විශේෂ දෑකැත්තක් භාවිත කරයි. එය ගොයම් කපන්නාවු දෑකැත්තට වඩා ප්‍රමානයෙන් කුඩාය. 

එසේ කපාගන්නා කුරහන් අඹරන්නේ ’කුරහන් ගලේ’ ආධාරයෙනි. නිවසේ වී අටුව මෙන්ම කුරහන් අටුවක් ද තිබෙන්නට හැක. දිනයට නියමිත සරිළන ප්‍රමානයෙන් කුරහන් අඹරන්නේ ද කාන්තා පාර්ශ්වයයි. ඒ කුරහන් පිටි ගෙන ’තලප’ සහ ’පිට්ටු’ වැනි ආහාර පිළීයෙල කෙරේ. කුරහන් රඵ ආහාරයක් නමුත් ගුණදායකය. වරක් ආහාරයට ගත් පසු දිරවන්නට යන කාලය අධික නිසා, කුසගින්නකින් තොරව වැඩි වේලාවක් සිටිය හැකිය.


සිංහල සංස්කෘතිය හා සමීපව සබැඳී ’කුරහන්’ උදෙසා ලියැවුනු ගී කවි සින්දු විරළ නොවේ.


කුරහන් හේනේ පිපුණු මලී.............

මගේ නෙත් හඞනවා නුදුටු කලී ....

ඔබ කියනා කවි සුවඳ රැඳී...


මට රිදවනවා මහද වෙලී.....

පිරිපුන් උකුළෙන් කලය වඩාගෙන...

උදෑසනින් නිල් වරළ උනාගෙන ...

යනෙන මලී..සුවඳ මලී....


තවත් සුවඳ මල් ගමේ පිපෙනවා ...

ඔබේ දෙනෙත් ඇයි මා ඉල්ලන්නේ ...

මහද සැලේ නුඹව දැනී .......

(ඩෝල්ටන් අල්විස් ගී පද ගැයුවේ ටි එම් ජයරත්න සහ මාලිනි බුලත්සිංහල විසින් ස්ටැන්ලි එම් ප්‍රනාන්දුගේ සංගීතයටය - 1976)

------------------------
අසන්න මෙතැනින්

ගී ශ්‍රාවකයන්ගෙන් සිමිත පිරිසකට එහි අරුත් පිරිසිඳ දැනකියා ගැනීමේ ශාක්‍යතාවය ඇත්තේ, ඔවුන් ඇසූ පිරූ තැන් ඇත්තන් විම නිසාය. එහෙත් වැඩි පිරිසකට අරුතේ වගක් නැත. ඔවූහූ ඒවා ’ඇහෙනවාට’ අසති.


-----------
කුඹුක් ගස
-------------

රමණිය ’කුරහන් ගී’ කවි සින්දු එදා ගීත සාහිත කලාව වර්ණවත් කළේ මෙඅයුරිනි.


කුරහන් යායේ සඳ උතුරාගෙන සිතට දුකක් ගලනා වේලේ...

රෑ තුන්යාමේ ගැයෙනා මේ ගී නුඹට ඇසේවා සුදුනෑනේ ....

එදා වගේ සැඳැ අඳුර වැව් බැම්මෙන් ගලා ඇවිත් ....

උණ පඳුරේ සෙවණ සදනවා ...

කීව කථා රහසේ යළි සිතට නැගෙනවා .....
------------------------------------

(කුලරත්න ආරියවංශ පබැඳුමේ ගායනය ටී එම් ජයරත්නගෙනි. සංගීතය ස්ටැන්ලි පීරිස් - 1979)

මතු දිනක ඉතිරිය.........

Wednesday, November 8, 2023

ඈත දිනක ගිය පාසල් ගමන

 උදෑසනම පොඩි අපි දිව ආ ඒ යුගයේ අත්දුටු සොඳුරු අත්දැකීම්......(1973-1989)


ගම්මැද්දේ, පාසල් ක්‍රියාශිලීව පැවති 80 දශකය දක්වා, ළමෝ අකුරු කරන්නට එහි ගියහ. නමුත් අද මෙන් එදාද ශීෂ්‍යත්වය විභාගය ඉහළින් සමත්වූවෝ ඉන් පසු නගරයේ පාසලට පියමං කළහ. එහෙත් ඒ ආසන්නතම මහ විද්‍යාලය දක්වා මිස සැතැපුම් ගණනාවක් මග ගෙවා යා යුතු නමගිය පාසල් කරා නොවේ. එවැන්නෝ ඒකී පාසල් ආසන්නයේ පදිංචිව හෝ ඒ පාසල් නේවාසිකාර පහසුකම භුක්ති විඳිමින් හෝ පෙර කී තරම් දිර්ඝ වෙහෙසකර ගමන් මගහරවාගත්හ. 

90 දශකයේ දී,ක්‍රමයෙන් පුඵල් වූ ’පාසල් බස් සහ වෑන් රථ සේවාව’ කර්මාන්තයක් බවට පත්කරමින්, සමාජයේ එක්තර කොටසකට ජිවිකාව සපයද්දී, ළමෝ කිලෝමීටර් විස්සක් ද ඉක්මවා දුරකට එකී වෑන් රථ සේවාවේ පහස ලබමින් ගමන් කරන්නට පුරුදු වූහ, මාර්ගයේ වාහන තදබදය තිව්ර වුයේය. කාර්යල කරා ගමන් කරන්නෝ අපහසුතාවයන්ට ලක්වුහ. ඒ සියල්ල අභිබවා, කුකුළා හඞලන  පැයේ, තවමත් පරිසරය අඳුරේ ගිලී පවතිද්දී, ළමෝ  මහමාර්ගයන්ට අවතීර්ණ වුයේ නිදිබර ගතියෙනි. 



මේ තත්වය උදාවන්නට පෙර පරපුරේ පාසල් දරුවන් ගේ සුහද ප්‍රවාහන මාධ්‍යය වූයේ ලක්වැසියන් ගේ හදවතට සමීප ’ලංගම’ බස්රථ ඇණියයි. නගරයේ සිට ගම්මාන ගණනාවක් හරහා තවත් ගම්මානයක් ගමාන්තයක් කරගත් මේ බස්රථයේ සේවකයන් සහ මගීන් එකිනෙකා ලෙන්ගතුව බැඳී සිටියේය. රියදුරු අසුන වටා ගැවසෙමින් කුඩා පාසල් සිසුන් එහි නැගී ගියහ. එතැනින් හාත්පස හොඳින් දර්ශනය වන නිසාත්, තෙරපීමට ලක්නොවීමත් නිසා එසේ කරන්නට ඇත.

ඇතැම් උඩරට පළාත්වල ධාවනයට යොදා තිබුනු ’ටාටා’ ලාංජනයේ හැරුණුවිට, සෙසු මාදිලි බටහිර කලාපයෙන් බිහිවී ලෝ පරසිඳු නාමයන් වූ ’මර්සඩීස් බෙන්ස්’ ’ලේලන්ඩ්’ සහ ’ෆියට්’ සහ ජපානයේ ’ඉසුසු’ වාහන ආයතනයේ නිෂ්පාදිත චැසි උදෙසා ලංගම කාර්මික වැඩපලවල් හීදී තනා සම්පුර්ණ කරන්නට යෙදිනි.

රඵ පරඵ නිමාවකින් යුත් ඒවා නිමාවෙන් සහ පෙනුමෙන් ද සැප පහසුවෙන්ද ලොව නිෂ්පාදිත උසස් ගනයේ මගී ප්‍රවාහන බස්රථ හා සැසඳිය හැකි මට්ටමක නොවිය. කොහුබත් හෝ රබර් ගුදිරි වලින් ආවරණය කළ රෙක්සින් ආසන රඳවා තිබුනු ලෑලී රඳවනයන් හී මතුපිට ලියැවුනු කුරුටු ගී එදා සුලබ එහෙත් එක්තරා ආකාරයකට විචිත්‍රවත් දසුනක් විය. 

----------------------
1980 ජපානයෙන් අනයනික
----------------------

කරුණු එසේ තිබියදී, පොදු ප්‍රවාහන සේවා භාවිත කරන, සාමාන්‍ය ලාංකීය මගී ජනතාවට නැවුම්, ප්‍රසන්න පෙරනොවු විරු සොඳුරු අත්දැකීමක් අත්කර දෙමින් මුල්වරට ශ්‍රී ලාංකීය නොවන බස්රථ බඳ සහිත සමකාලීනව ධාවනය වූ ලංගම බස්රථ ඇණියට වඩා නිමාවෙන් බොහෝ ඉදිරියෙන් පැවතී නිමි බස්රථ ආනයනය කලේද වත්මනෙහි මෙන් ඉන්දියාවෙනි. ඒ 1978 වසරේ අවසන් කාර්තුවේදීය.

තහඩු එකිනෙක පුරුද්දා ඇති ස්ථාන සියුම් ලෙස රබර් වැසුම් ආවරණ ගන්වා, කවුඵ මැදින් දිවයන, හරස් යකඩ පටී, මෘදු පී වී සී ආවරණ ගන්වා, ප්‍රාථමික ඇඵමිනියම් තහඩු රඵ ලෙස නංවා තැනූ ඇතූළත විදුලි බුබුඵ වෙනුවට, එකල මධ්‍යම පාන්තික නිවස් හි භාවිතා කල, ප්ලාස්ටික් විදුලි බුබුඵ ආවරණ බඳු වැසුම් යොදු විදුලි ආලෝක පද්ධති සවිකරවා, එමතුදු නොව, දෙපස කවුඵ පේළි ඉහළින් සවිකෙරූ වා කවුඵ දාර පවා, රබර් පටි මගින් හැඩගන්වා, තිබූ මේ බස්රථයේ දකුණු පස ආසන පේළි ආරම්භ වන පුජ්‍ය පක්‍ෂයේ ආසනය ඉහලින් මෙම ටාටා 1`210 බස් ඛාන්ඩය නිමවූ ආයතනයේ නාමය රඳවා ආනයනික මේවා කුඩා පාසල් දරුවන් වූ අපගේ නෙතට රසඳුනක්ම වු අතර ගතට නැවුම් සුවපහසුවක්ද ගෙන දුනි. ( Sundaram Coach Builders) නමින් ඉහත ලේබලයේ කොටා තිබුනි. 

---------------
ටාටා 1210  - 1978 ඉන්දීය සුන්දරම් මගීරථ නිෂ්පාදනය
----------------------
පහළ - ෆියට් - ඉතාලි චැසිය සහ ලංකාවේ බඳ - 1970?

---------------

එහෙත් ප්‍රවණතාවය වඩාත් යහපත් අතට පත්වී, ජපානයේ ’ඉසුසු’ සමාගමේන් පුර්ණ ලෙස නිෂ්පාදිත ’නිමි බස්රථ’ වල දීප්තිමත් ෆ්ලුවොරසන්ට් ආලෝක ධාරා වලින් ආලෝකමත් ව, සුවපහසු අසුන් අරා, ගමන් බිමන් යෑමේ වරප්‍රසාදය ලැබුනේ 1980 වසරේදීය. තනි ඇතුඵවිමේ  - පිටවීමේ දොරටුවකින් යුත් ඒවා පොදු මගී ජනයා ගේ ප්‍රවාහන පහසුව සඳහා යෙදවූ එදවස නවීන සුපිරි ගනයේ බස්රථ විය. 

එහෙත් මේ ’ඉසුසු’ කුමාරවරුන්ගේ රාජකීය සුපිරි සාමාජිකයන්ගෙන් පොදු මිනිසාගේ ප්‍රවාහන මාධ්‍යය ඔපවත් වූයේ 1986 වසරේදීය. එවර ලාංකීයයන් හට මුල්වරට එදා නවීන තාක්‍ෂනයෙන් ස්වයංක්‍රීයව වීවෘත ව වැසෙන ඉදිරි දොරටුවකින් යුත් ද්විත්ව දොරටු සහිතව එපමණකින් නොනැවතී ස්වංක්‍රීයව ක්‍රියාත්මක වන ගියර පද්ධති සහිත බස් රථ ගමන් හී යෙදෙන්නට වරම් ලැබීය. 

පෞද්ගලික බස්රථ ධාවයකන් සතුව ජපානයෙන් ආනයනය කල බස්රථ ඒ වනවිටද මගී ප්‍රවාහනයට එක් වී සය වසක් ගත වී, ඒවා හුරු පුරුදු වී තිබුනද, ඒවායේ සැපපහසුව සහ තාක්‍ෂනය අභිබවා යන්නට පෙරකී ’ඉසුසු’ බස්රථ ඇණිය සමත්විය.  කඳු බෑවුම් සහිත බිමට විශේෂඥ ධාවන අත්දෑකීමක් තිළිණ කරදුන් ඊට පරසිඳු ’ඉසුසු’ මාදිලිය, ඒ වසරේ සිට ඒ නිසාම උඩරට ලංගම බස් ඩිපෝවලදී නිතර ඇස ගැටෙන දසුනක් විය. ඔවූහූ ඒවා යොදාගනිමින් කන්ද උඩරට නගරයන් හි සිට අගනුවර දක්වා අධි සීඝ්‍රගාමි සේවා පවත්වාගෙන ගියේ ඒවයේ ගුණාත්මක බව මදකුදු හෝ පිරිහෙන්නට  ඉඩකඩ නොතබමිනි. 

සංවර්ධනය නොකළ වත්මන් තත්වය හා සසඳන විට එයින් භාගයක් තරම් පළලකින් යුත් ලංකාවේ අංක 01 මහාමාර්ගය වු කොළඹ - නුවර මාර්ගයේ ඒවා නියමිත කාලසටහනට අධිවේගයෙන් ධාවනය විය. මගීන් විසින් වැයකරන මුදලට සරිළන සේවය මනාව සපුරාලීම තමන්ගේ වගකීම බව සේවක දෙපොළ හොඳින් අවබෝධ කරගෙන සිටියහ.  

මෙට්‍රෝ රැපිඩ්’ ලෙසින් විශාල අකුරෙන් පින්තාරු කළ ඒ බස්රථ සේවාවේ පිහිට ලබාගත් ඒ පිළිබඳ අතීත මතක සටහන් සතු ළමා  - ළපටි - තරුණ කැළ මීට සාක්‍ෂි දරනු ඇත.

මේ සුපිරි ඉසුසු හැඩකාරයන්ගේ නිවුන් සහෝදරයාගේ ආගමනය සිදුවුයේ 1989 වසරේදීය. ඊට අනන්‍යතාවය හිමිකර දුන්   බඳ මත - හරිත - කසා වර්ණ ද්විත්වයෙන් යුත් තීරු යුගළය සහිත ඒවායේ ’ස්වයංක්‍රීයත්වය ව්‍යාන්ධිකරණයට ලක්කර තිබිනි. එහෙත් දෙවර්ගයේ බාහිර පෙනුම සර්වසම විය. 

රථය තුළ ගමන්ගන්නා මගීන් හට නොදැනෙන, වෙහෙසඇතිනොකරන මේවයේ ගමන් බිමන් හි යෙදුනු පාසල් ළමෝ එය ඔවුන්ගේ මිහිරි අතීත මතකාවර්ජනයට එක් කරගන්නට ඇත.



අදට වඩා ගීත රසවින්දනයට හුරුව සිටි දරුවන් හට සිය  ’පාසල් බස් රථ ගමන’ ගැන ලියැවුනු ගැයුනු ඇසුනු එකම ගීතය මතකයට නැගෙන්නට ඇත. ’දෙසතිය’ නම් වූ වාර සගරාවේ සංස්කාරක ධූරය හෙබවුද අත්දැකීම බහුල ගීත නිබන්ධකයෙකු වූද නැසිගිය ගාමිණි විජේතුංග ශූරීන් විසින් ලියු එහි නාද මාලාව සැකසූයේ සිනමා ගීතාවලියේ හැඩවැඩ වඩාත් ඔපවත් කල සංගීතවේදී නැසිගිය සරත් දසනායකයන් ය. 

පොදුපාසල් බසයක එදා ගමන් ගිය දරුවෙකු අත්විඳි, කළ කී දෑ නොඅඩුව එහි ලැයිස්තු ගතකොට දක්වා ඇත්තේය.





උදෑසනම පොඩි අපි දිව එනවා.........

කොහේද සැගවී එළියට එනවා ....

උදේ පාන්දර පාසල් යන්නට ...

බසයක් ඇවිදින් කථා කරනවා...............


දෙබර මුලක් ගල් ගැසී සැළෙන ලෙස...

එපා පුංචි ළමයිනි පොරකන්නට....

පේළී ගැසී බසයට නැගගත් විට....

මුතු ඇමිනුවා වාගේ මුතු පොටකට.....


මේ පොඩි බස්රිය ඔබේය හිතලා....

කුරුටු ගෑම හරි නෑ ඉරි ඇඳලා.................

අසුන් කඩා බිඳ දමා නොයන්නේ ...

ඔබේය මේ බස්රිය රැකගන්නේ ....


(ලලිත් සිරිවර්ධන සහ ළමෝ - 1973)


මේවා නිසා ව්‍යාපාරයක් බවට පුර්ණලෙස පත්වි තිබුනු ’පෞද්ගලික බස්’ සේවාවට අගතියක් සිදු වන්නට ඇත. ඒවයේ අවසනාවන්ත අවසානයට එකරුණ නිසැක ලෙස හේතු වන්නට ඇත.

මේ සියඵ සේවා 90 දශකයේ මුල් යුගය දක්වා කෙටි කාලයක් ක්‍රියාත්මක වීමෙන් පසු, ධාවනයෙන් මතුනොව ඒවා හිමිකරගෙන තිබු ඩිපෝවලින්ද අතුරුදහන් වී තිබීම අංජනමකින් සොයා යා යුතු ශෝචනීය පුවතක් නොවීය. ඒවා මෙම රාජ්‍යයේ වෙනත් වැඩකටයුතු සිදුවන අයුරු අනුවම සිදුවි තිබිනි.  මේ අතරින් එකක් දෙකක් ඉඳහිට ද ඔබට මගතොට මුණගැසිය හැක්කේය. නමුත් ලංගම ලාංජනයෙන් නොවේ.

අද ’ලංගම’ සහ පෞද්ගලික’ සේවා වෙන්කෙරෙන්නේ මතුපිට බඳ පින්තාරු වී ඇති වර්ණයෙන් පමණකි. අන් කිසි කරුණකින් නොවේ. ඉතා කලාතුරකින් හැරෙන්නට ප්‍රධාන මාර්ගයන්හී ප්‍රසිද්ධ ධාවන අංක යටතේ ධාවනය කෙරෙන්නේ එකම වර්ගයේ එකම තත්වයේ බස්රථය. ඒවයේ පෙළපත, නිමාව පිළීබඳව නොයෙකුත්  අවලාද චෝදනා නැගෙයි. 80 දශකයේ පෙරකී සේවාවන් වෙතින් ප්‍රවාහන පහසුකම් සලසාගත් පරපුරේ සාමාජිකයන් හට සංසන්දනයේ යෙදෙමින් වත්මන් ප්‍රවාහන සේවාවන් පිළීබඳව කියන්නට බොහෝ දෑ තිබිය හැකිය. 

බරපැන යහමින් වැයවෙන අධිවේගී ගමන් නොව පොදුමගී ප්‍රවාහන සේවාව උදෙසා වත්මනෙහි අසල්වැසි දේශයෙන් හැරෙන්නට, බස්මගී ප්‍රවාහනයේ ගුණාත්මක බව සැපපහසුව අගයන බටහිර සහ ඈත පෙරදිග දේශයන් විසින් මෙහි බස්රථ එවනු නොලබන්නේය. 

එදා මෙන් ’මර්සඩීස් බෙන්ස්’, ’බ්‍රිටිෂ් ලේලන්ඩ්’, ’ෆියට්’ , ’මිට්ෂුබිසි’ ’ටොයටා’, ’ඉසුසු’ ආදී ..ලෝකයේ සුප්‍රසිද්ධ වාහන නිෂ්පාදනාගාර සහ දැවැන්ත සමාගම් විසින් නිපදවනු ලබන, පරසිඳු මාදිලි දැන් මෙහි දක්නට නැත්තේය. ඒවයේ ආගමනය අඩමානය අවිනිශ්චිතය. 

ඒවා යළිත් දිනක මෙහි එවනු ලබත්වා. පාසල් ගමනෙහි යෙදෙන වත්මන් ළමා ළපැටියන්හට අව්‍යාජ බස්රථ ගමනක සැපහසුව විඳගන්නට වරම් ලැබේවා.

'සේයාරු උපුටාගැනීම -අන්තර්ජාල මුහුණුපොත

http://sltbbus.blogspot.com/ බ්ලෝග් මෙහෙයුම් සහෘදයන්හට ස්තුතියි

ප්‍රභාත් රාජසූරිය







Thursday, October 26, 2023

Sinhalese Children's Hits of 70s with EP-45 rpm

 එදා ඊ පී තැටි ගීයෙන් දොරට වැඩි ළපටි කැළ................

සිනමා කලාවේ මෙන්ම ගීත කලාවේ ද විවිධාකාර ’රැළි’ බිහිවන්නේ ලක්බිමේ පමණක් නොවේ. ඒ අනුව ’බීට්ල්ස්’ රැල්ල විසින් ශ්‍රි ලංකාවේ කන්ඩායම් ගී යුගය බිහිකරදුන්නේ 60 දශකයේදීය.  ඉක්බිති උදාවූ දශකයේ මුල් භාගයේදීම දෙවැනි රැල්ලට මුල පිරුවේ ’ළමා ගායිකාව’ කි. ඇය පෙරකී කන්ඩායම් ගී රැල්ලේ ගසාගෙන ආ ’ධරමරත්න සහෝදර’ කන්ඩායමේ ඥාති දියනිය වූ ’ශිරෝමි ප්‍රනාන්දු’ ගේ ගී ප්‍රවාහයයි. ඇය ඒකලව ගැයු ගීත හතරකින් සමන්විතව නිකුත් වූ ’සූරිය’ තැටිය විසින් ඇතිකළ ආන්දෝලනය සුඵ පටු නොවිය. 


----------
ශිරෝමි ප්‍රනාන්දු  - 70 දශකයේ අගභාගය
-----------
ඒ ලක්බිමේ මුල්වරට වේගරිද්ම බටහිර ’පොප්’ ශෛලිය අනුව ’ළමා ගායිකාවක්’ ගීත ගයනා කිරීමේ ප්‍රවණතාවයයි. ඇයගේ ’කොන්ද නමාගෙන (ආච්චි)...’ සහ ’ පොඩිකාලේ දගකෙරුවාම (අම්මා-තාත්තා)’  ගීත අත්කරගත් අසාමාන්‍ය ජනප්‍රීයතාවයෙන් කුඵගැන්වුනු වෙනත් තැටි නිෂ්පාදකයන් ද සිය ලේබල් සඳහා ගයන්නට ’ළමා ගායිකාවන්’ සොයන්නට තැත් දෑරිමේ ප්‍රතිඵලය වූයේ ’නිව් සවුන්ඩ්’ නම් වූ ජනප්‍රිය ගීත ලේබලයෙන් ’දමයන්ති ඒකනායක’  සහ ’ලෝටස්’ ලේබලයෙන් ’ලිලන්ති කරුණානායක’  මෙන්ම ’මොණරා’ නම් වු උද්ධෘතයෙන් සහ ’සරස්වතී’ලේබලයෙන්  ’ශිරෝමාලා ප්‍රනාන්දු’ කරළියට පැමිනීමයි. මීට අමතරව ’මලා ටී වඩුගේ’ නම් වූ දැරිය ද තැටියකට ගී ගැයුවාය.  මේ සියල්ල 1971 සිට 1979 කාලය ආවරණය කරයි.

ශීරෝමි මෙම ප්‍රවාහයේ නියමු ගායිකාවයි. ඇයගේ ගී පද රචනා මෙන්ම තනු සහ සංගීත අධ්‍යක්‍ෂනය ද මාමාවරුන්ගේ සංගීත කන්ඩායමේ නියමුවා වු ’මෙල්රෝයි ධර්මරත්න’ සහ ’මැක්ස්වෙල්’  ඇතුඵ පිරිස විසින් සිදු කළහ.


01 පොඩි කාලේ දග කෙරුවාම .....


02 කොන්ද නමාගෙන හැරමිටි ගහගෙන ....


03 සකළ බුජං කොට කළිසම් තමයි අඳින්නේ...


04 හඳහාමි සුදු හඳහාමී.................


05 පුඵන් කොට්ට අත්දෙක තබලා ...(බළල් හාමිනේ)


06 රුවට රුවක් නැත මෙහෙම රුවක් නැත..................


07 මං දුකින් තමයි ඉන්නේ කවුද මාව බලා ගන්නේ .................


08 උඳුවප් මාසේ සීතල දවසක ....(ජේසු බබා)


09 මං සමනලයෙක් වෙලා ...................


--------------------------------------------

’ශිරෝමි’ නම් ළමා ශිල්පිනිය බිහිකරදීමේ පුර්ණ ගෞරව බුහුමානය ඇයගේ ම මවගේ බාල සොයුරු සංගීතඥ මෙල්රෝයි ධර්මරත්න ට හිමිවිය යුතුය. ඇයගේ ගීත සියල්ලකම පාහේ පද රචනාවන් මෙන්ම තනුව සහ සංගීත අධ්‍යක්‍ෂනය පවා සිදුකළේ ඔහුය. එහිදී ඔහු විවිධාකාර විෂය පඨයන් ඔස්සේ සිය ගී පද රචනා කෞෂල්‍යය මෙහෙයවූ බවක් පෙනීයයි. 70 දශකයේ මධ්‍යම පාන්තික සහ ඉහළ මාධ්‍යම පාන්තික දෙකොට්ඨාශයේ නිවෙස් හී දොරක් පාසා දකින්නට ලැබුනු ’ළමා මෙහෙකරුවන්’ ගේ අවසනාවන්ත, අසරණ දිවිපෙවෙත ඔහු සිය නිර්මාණ ඔස්සේ සකච්ඡා කලේය (සකළ බුජං, මම දුකින් තමයි ඉන්නේ කවුද...)

-----
ශිරෝමි ප්‍රනාන්දු  - 70 දශකයේ මුල් යුගය
-----

ඒ ගීත සංගීතවත් කිරීමේදී ඒකාකාර රාමුවකට කොටුවීමෙන් වැළකී, පෙරාපරදෙදිග විවිධ වාද්‍ය භාන්ඩ සංකලනයෙන් ඔහු ඒවා රසගැන්වීය. පහත වාදනය වන ගීතය සංගීතවත් කරනු වස් ඔහු සාම්ප්‍රදායික ලාංකීය වාද්‍ය භාන්ඩයක් වන ’උඩැක්කිය’ ද බටහිර ශූෂිර වාදf්‍යා්පකරණයක් වන ’ඕබෝ’ වද යොදාගෙන ඇත.







-------------------------------------------------------------

’රුවට රුවක් නැැත............මෙහෙම රුවක් නැත.............

-------------------------------------------

ඇයගේ ගීත ජනාදරයට පාත්‍ර වෙමින් දිවයින පුරා මහත් ආන්දෝලනයකට ලක්වෙද්දී, කරළියට පැමිණී දෙවැන්නිය ’දමයන්ති ඒකනායක’ ය. 


01 අම්මාගේ උකුලේ නැළවි ............


02 එක දවසක් සියා අපේ ගෙදර ඇවිල්ල......(බෝනික්කා)


01 උදේ සුපිපුනු මලක් බඳු...(නංගී)


02 මුඵ ලොව ලැබුනත්..... (පියා - දුවනිය සංවාදය)


-----------------------------

උදේ සුපිපුනු මලක් බඳු ...........................

-------------------------------------

---------------
දමයන්ති ඒකනායක
----------

’කරුණාරත්න අබේසේකර’ විසින් පබඳින ලදුව ’මොහොමඩ් සාලි’ සංගීතවේදියා විසින් රසගන්වන්නට යෙදුනු අතර ඒවාද ’ශීරෝමි’ ගී රැල්ළේ පාවි යමින් ජනප්‍රියත්වයේ හිණිපෙත්තට ගියේය.  එහි ඇතුළත් සංවාද ගීය ද සැළකිල්ලට ගෙනදෝ, ලිලන්ති කරුණායක සහ ඇනස්ලි මාලේවන ගේ සංවාදය ’සුළග සහ ළමයා’ අතරය.  සත්සර රටාවන් ක්ලැරන්ස් විසිනි.


01 කියන්න සුළගේ ඔබ කොයි සිටදෝ.... (කරුණාරත්න අබේසේකර)


02 ඇය කොන්ඩේ දිගට දාලා ..(ටීචර්) - (ක්ලැරන්ස්)


03 අහසේ ඈත දිළීසෙනවා ....(කණාමැදිරියෝ) (ක්ලැරන්ස්)


04 වැනියන් කලු වැනීයන්...(කේ ඩි කේ ධර්මවර්ධන)


ගීත අතරින් ’කියන්න සුළගේ’ අත්කරගත් ජයග්‍රහනය දිගු පුඵළින් මහත් විය.


-------------
ලිලන්ති කරුණානායක
-----------------









-----------------------------------------------

ඇය කොණ්ඩේ දිගට දාලා හැම උදේම එනවා...

---------------------------------------------

ශිරෝමාලා ප්‍රනාන්දු මතු කි තිදෙනා අතරින්ම ළාබාළතම දැරිය වන්නට ඇත. මන්ද ඇයගේ හඞ එකී ගීතයන්හි ඉතා ළපැටි, හුරුබුහුටි කෙළිලොල් බවකින් සමන්විත බැවිනි. ශ්‍රී ලංකාවේ සිනමා-ගුවන් විදුලි-තැටි ගීත නිර්මාණ සාහිත්‍යයේ හදවත් බඳු ජ්‍යෙෂ්ඨතම ප්‍රවිණ සංගීත අධ්‍යක්‍ෂවරු’සරස්වතී’ තැටි ලේබලය උදෙසා,  ’වාදක මන්ඩලය’ හොබවමින් මේ කුඩා දැරියගේ ගීත රසගැන්වූහ. ඒ අතර ....


පියානෝ  - ඒලියන්ද සොයිසා, 

වයලීන් කන්ඩායම - එම් කේ රොක්සාමි, වික්ටර් දඵගම, අමරසිරි පීරිස්

ස්පාඤ්ඤ ගිටාරය - මර්වින් විජේවර්ධන

හවායන් ගිටාරය - පැට්‍රික් දෙණිපිටිය

ක්ලැරිනට් - සරත් බාලසූරිය

සැක්ස්ෆෝන් - ස්ටැන්ලි පීරිස්

සිතාරය - වයි එම් සුමනසිරි

ඩබල් බේස් - එම් මානික්කවාසගර්

ජෑස් - ෆාරුක් මිස්කින්

බොංගෝ - ඩබ්ලිව් ශ්‍රියාරත්න (ෂෙල්ටන් ප්‍රේමරත්න සොයුරු)

කොංගෝ - ඩබ්ලිව් විජේසිරි

මෙකී ප්‍රවිණයන්ගේ අති විශීෂ්ඨ වාද්‍ය රසය හේතුවෙන්දෝ ඇයගේ ගීත සංගීත නාද රසයෙන් පිරි ඉතිරි ගිය බවක් හැගී යයි.


01 කිංචි පිංචි හාවා යද්දි තනිවෙලා ................ (කරුණාරත්න අබේසේකර ගී තනුවට සංගීතය සංගීතවේදී වික්ටර් දඵගම)


02 රණ මොනරු රන්වන් රන් රණ මොනරු .................(ගී පද සහ සංගීතය - ක්ලෝඩ් ද සොයිසා වෙතිනි)

-------
ශිරෝමාලා ප්‍රනාන්දු
-------

---------------------------

රණ මොනරු රන්වන් රන්...............

--------------------------------

යන මේ ගීත සමනළ වර්ණ මොනරෙකුගෙන් විචිත්‍රවත් වූ තැටි කවරයකින් හෙබි ඇයගේ ඇල්බමයේ ඇතුළත් විය.

ස්වරාලංකරණයෙන් විශීෂඨතා සහ නිපුනතා අත්කරගැන්මට තරම් පරිණත නොවුනු වයසක පසුවන ’දරු දැරියන්’ ලවා සම්පුර්ණ ගීතයක් ගයවා ගන්නවාට වඩා ඇයව හෝ ඔහුව ගායනයට නිරාවණය කිරීම සිමා කරන ’සංවාද’ ගීයක් නිර්මාණය වඩාත්ම වාසිදායක වන්නට ඇත. එහි ප්‍රතිපලය පහත ගැයුනු ගීතයන්ය.  ගීත ප්‍රබන්ධ කලාවේ ’මහගුරු’ ලෙස හැඳින්විය හැකි, ප්‍රවින ගුවන් විදුලි මාධ්‍යවේදී දිවංගත කරුණාරත්න අබේසේකර හැදූ මේ සංවාදයේ යෙදුනේ ජනකාන්ත ගායක එච් ආර් ජෝතිපාල සමග එදවස ළමා ගායිකාවක් වූ ’මැණික් චන්ද්‍රිකා’ ය. තනු රටාවද සංගීත සංයෝජනයද එය නිකුත් කල ’ෂාන්ස්’ ලේබලයේ නිර්මාතෘ ’ෂන්මුගම්’ සංගීතඥයාගෙනි.


දරිය - 

තාත්තී ....? තාත්තී....?


’ජෝති’  - 

දසමසක් කුසේ හොවලා ...

ලේ කිරි ලෙසින් පොවලා...

ඔබව හැදුව පුංචි කලේ ...


දැරිය

අම්මා.....


ජෝති

රෑ දවාලේ වැස්ස අව්වේ ...

ජිවිතේම වෙහෙස වූයේ ...

හොඳට හැදෙන තාලේ කිවේ ...


දරිය


තාත්තා ....

------------------

සවන්දෙන්න මෙතැනින්

------------------------

'

මේ ආකෘතිය ට අනුගතව ඊට සමාන්තර යුගයේ බිහිවුනු ගීතයකි මේ.



පියා - 

ලස්සනට වෙන්නට හදන්නේ .....

අඵත් මෝස්තර හොයන්නේ ....

තිස්සේම සිංදුයි අහන්නේ ....


දුවනිය -

අක්කා ...........



දුවනිය

දවසේ හිතෙන හිතෙන ගානේ ...

තුන හතරක් ගවුම් ඇඳන් ....

රෝස මලක් පෙනයි මූනේ ....


පියා

නංගී ....


--------------------------

සවන්දෙන්න මෙතැනින්

-------------------------

උක්ත සංවාදයද සුපුරුදු ලෙසම ’කරු අයියා’ යන ආදරණිය වදනින් කලාලොව දැන හැඳිනගත් ’කරුණාරත්න අබේසේකරයන්’ ගේය. තනු නිර්මාණය සහ සංගීතය ’ආර් ඒ චන්ද්‍රසේන’ සංගීතවේදියාගෙනි.

ශීරෝමාලා ට නොදෙවෙනි, ඇයගේ වයස් ඛාන්ඩය නියෝජනය කරන්නට ඇතැයි අනුමාන කරන  ළපැටි   දගකාර  හඞකින් ගී ගැයූ ළදැරිය ’මාලා ටී වඩුගේ ළමා ශිල්පිනියගේ තැටි ගීත, එදවස ගුවන් විදුලි ළමා ගී විචිත්‍රාංගයේ දී දරුවන් වෙත තිළිණ කලේ ලංකා ගුවන් විදුලි සේවය විසිනි.  එහි වාදක මන්ඩලයේ ප්‍රවිණ සරපුවරු වාදකයෙකු ලෙස කටයුතු කල සංගීතවේදී ස්ටැන්ලි එම් ප්‍රනාන්දු තනු නිර්මාණය කරමින් සංගීතවත් කල ඇයගේ නිර්මාණ පබැඳූවේ එදවස එහි තාක්‍ෂනික කාර්ය මඞුල්ලේ සාමාජික චන්ද්‍රසේන රංගේ විසිනි.


ගල්ලෑල්ලේ කුරුටුගාන ශීරුමාලී අර බලන්නකෝ.....

පාට පාට රූප පොතක් ගුරුතුමි ගෙනෙල්ලා....

වෙලට උඩින් ඉර පායා...

ගමට උඩින් හඳ පායා....

හරිම ලස්සනයි ඒ පිංතුරේ....


---------------------

සවන්දෙන්න මෙතැනින්

----------------------------


70 දශකයේ වෙළඳ තැටි උදෙසා ගී හඞ එක්කල සෙසු දැරියෝ ළමා වියෙන් නික්ම, නව යොවුන් වියට එළඹ සිටියහ. ආර් ඒ චන්ද්‍රසේන සංගීතවේදියාගේ දෙටු දියනිය විසිවසට එලඹි ’තිලංගනී’ සමග ඇයගේ වයස් ඛාන්ඩය නියෝජනය කල ’චම්පා අතපත්තු’ ද, එවකට  දොළොස් හැවිරිදි වියේ පසුවූ ’දර්ශනී චන්ද්‍රසේන’ ද මෙන්ම  ළමා ගී පද සාහිත්‍යයට අනුගත නොවූ  ’වින්ස්ලෝ සික්ස්’ නම් වූ හාර්මනි සංගීත කන්ඩායමේ සහෝදරියන් ද ඔවුන් අතර වෙති. 


මරදාන හන්දියේ වර්තමාන ’එල්ෆින්ස්ටන්’ රගහලට යාබද මාවතේ ’චන්ද්‍රසේන සංගීතායතනය’ පවත්වාගෙන යනු ලැබූ සංගීතවේදී ’ආර් ඒ චන්ද්‍රසේන’, ඔහුගේ නමින් ’ආර් ඒ සී’ තැටි ලේබලයේ මෙහෙයුම් කටයුතු ද සිදු කරනු ලැබීය. ඔහුගේ දියණියෝ ද, සිසුන්ද ඒ ගී තැටි ඔස්සේ ගීත රසිකයන් හඳුනාගත්හ. චන්ද්‍රසේනයන් ගේ වාද්‍ය වෘන්දයේ එදවස වාද්‍ය කලාවේ කෙළ පැමිනි ප්‍රවිණයන් ගණනාවක් සේවය කළහ. ඒ කාරණය නිසාවෙන් ඔහුගේ තැටි ගීතයන් විදුලි ඕගන් රටා ඇතුඵ වාද්‍ය රසයෙන් අනූන විය. ’මල් කිනිත්ත වාගේ...’ ගීතය එදවස ලංකා පරිපාලන සේවයේ නිලදරුවෙකු ලෙස කටයුතු කල අමර කුමාරරත්න විසින් එය රචනා කරන ලදී.


---------------------
දර්ශනී සහ තිලංගනී  - - 70 දශකයේදී 
--------------------

දර්ශනී සහ තිලංගනී ගැයු ජනප්‍රිය ගීත යුගළයකි



මල් කිණීත්ත වාගේ චූටි නංගි ලස්සනයි.....

අක්ක කන්නේ බොන්නෙ යන්නෙ එන්නේ හරිම තාලෙටයි.................


රාජසබේ තැගී ගෙනා ...................

සාරකථා මේවා තබා...

කාසිපනම් නැතුව නිකම් බෑ ළමයෝ කියන්ටා .......


-----------------------

සවන්දෙන්න මෙතැනින්


----------------------------

තිලංගනී සහ චන්ද්‍රසේන සංගීතායතනයේ ශිෂ්‍යා ’චම්පා’ ද එක්ව ගැයූ ගී තැටි ත්‍රීත්වයක ගීත ද ’කරුණාරත්න අබේසේකරයන් ගේ පද සංකල්පනාවන්ගෙන් සමන්විත විය. ඒ සියඵ ගීතවල තනු, සංගීත අධ්‍යක්‍ෂනය, වාදක මන්ඩල මෙහෙයවීම, ආර් ඒ චන්ද්‍රසේනයන් විසින් සිදු කරන්නට යෙදුනි.


’රොන්සුනු මල්පැනි දිගන්තේ ...................’

යව්වන යව්වන වසන්තේ ...................’

’රස ජීවන සිතුවිල්ලේ ...සුව සාදන සැනසිල්ලේ ...

හද සෝබන ගී නාදේ...ඔබ ගයන්න ඇයි නාවේ ..............’

--------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න

---------------------------


’විලේ මලක උපන්නී... ජලේ රළක නිදන්නී...

මලේ සුවඳ විඳින්නී...පැළේ එළිය ලබන්නී....

අරුණෝදේ උදාගිරෙන් නැගෙන හිරුද සිනාසේ......



චිරං ජයතු මංගලම් ....මංගලම්..

ජය කුසුම්..ජය පැතුම්.. චිරං ජයතු මංගලම්...


’සිරිල් ඒ සීලවිමල’ එදවස පරසිඳු දිනපතා ජාතික පුවත්පත වූ ’දවස’ අගසකසු ධූරය හෙබවීය. ඔහු ද චන්ද්‍රසේන තැටි ගී සඳහා ගී පබඳීම සිදුකළේය. ඔහුගේ තාක්‍ෂනික ප්‍රයෝග සහිත සංකීර්ණ බටහිර තනු උදෙසා වදන් සැකසීම ඔවුන් හට අභියෝගයක්ම වන්නට ඇත. පහත ගී පද රචනය විමසනු මනාය. එය සාර්ථක පද ගැළපීමක් නොවූ නමුත් ඒ සියඵ කඩතොඵ ’සංගීත රසය’ විසින් අකාමකා දමනු ලැබිය.


සිරිලංකා අලංකාර ලංකා ................

මැණික් ගල ලංකා..මැණික් බිම ලංකා ...............

පොළෝ ගැබ හංගා ඉන්නා අසාවෙනි.............

(සිරිල් ඒ සීලවීමළ ගී පද)

චන්ද්‍රසේන සංගීත පාසලේ ශීෂ්‍ය ’ලලිත් ගම්හේවා’ මේ ’දැරියන් සහ යුවතියන්’ අතර කැපී පෙනුනු එකම ’යෞවනයා’ විය.


අපේ සිංහලේ ඔපකලේ .....

සම්බුදුන්ගේ ශ්‍රී දන්තදා .....

හිසේ රන්දවා ...

වැඩමුවේ ...හේමමාලි කුමරි එදා....


(කරුණාරත්න අබේසේකර ගී පද)


---------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න


ඔහු දිනක සිය සංගීතාගාරය වෙත කැඳවාගත් අටහැවිරිදි දැරියකට ගීතයක් පුහුණු කරන්නට යෙදුනි. ඇය නියමිත පරිදි එය ගායනා කළ යුත්තේ ඇයගේ සෙනෙහෙබර මව සමගය. දැඩි පුහුණුවකින් පසුව ඇය නියමිත දිනයේ නියමිත ශබ්දාගාරයේදී චන්ද්‍රසේන සංගීතවේදියා ගේ මෙහෙයවීමෙන් අදාළ ගීතය ගයනා කළාය. ඇයගේ දෙමව්පියන් ඔහුගේ සුහද සමීප මිතුරෝ වූහ. ඔවුන් ඔහු හා එක්ව දශක ගණනාවක් සමීප ව කටයුතු කළහ. ඔවුන් දෙදෙනා ශ්‍රි ලංකාවේ ප්‍රවිණතම ජ්‍යෙෂ්ඨ ගායන ශීල්පීන් යුවළක් වු ’ධර්මදාස වල්පොළ’ සහ ’ලතා වල්පොළ’ ය. දියණිය ’ධම්මිකා’ ය. ඇය සිය මව හා සමග ගැයු පළමු යුග ගීතය වු එය ’බිස්වා’ ලේබලයෙන් ජනගත විය. ගී පද අමර කුමාරරත්නගෙනි.


-----------------------

මෙතැනින් සවන්දෙන්න


-----------------------


ඉහත ගීත සියල්ල සාවධානව සවන්යොමන ශ්‍රාවකයා මනාව අවබෝධ කරගන්නේ ඒවා සඳහා පුඵල් ලෙසත් බහුල ලෙසත් යොදාගෙන ඇති වාද්‍ය සංකලනයේ විචිත්‍රත්වයයි. වෙළඳ තැටියකදී එයාකාර සංගීත සංයෝජනයක් අත්‍යවශ්‍ය විය. ගීතයේ අරුත මෙන්ම එදා යුගයේ වාද්‍ය මිහිර ද රසිකයන්ගේ නොමද සැළකිල්ලට බඳුන් වූ බැවිනි. ඒ කරුණෙන්ද, ප්‍රමුඛතමයා වූයේ ආර් ඒ චන්ද්‍රසේනයන්ය. ඔහු ඒ කටයුත්තේ නිපුණයෙකුව, විශේෂඥයෙකුව සිටියේය. ඒ බව ඉහත වැයෙන ඔහුගේ නිර්මාණයන් වෙතට අවධානය යොමු කරන්නෙකුට පසක් වෙනවා ඇත.

-------------------------

බටහිර ගීත ගැයු ’ජෙට්ලයිනර්ස්’ සංගීත කන්ඩායමේ මෙහෙයුම්කරු ’ටෝනි ප්‍රනාන්දු’ සහ ඔහුගේ ප්‍රිය බිරිඳ ගායිකා ’මිනෝන් රත්නම්’ ගේ දරුවන් දෙදෙනා විසින් ද එක් ඊ පී තැටියකට ගීතයක් ගයන්නට යෙදුනේ කරුණාරත්න අබේසේකරයන්ගේ ගුවන් විදුලි ළමා ගීතයක පදමාළාවක් ඇසුරෙනි.


දැන් නිවාඩු කාලේ හින්ද නෑ ඉස්කොලේ ...

හායි හායි අපි ඔන්න සෙල්ලම් කාලේ ....

මං පළවෙනියාව කියලා අම්මට හරි අස හිතිලා...

දෙනවා කිව්වා තෑගි ගෙනෙල්ලා...

තාත්තා මට ආදරේලු .... අම්මා දේවි ඇඳුම් මසාලා ....

(කරු අබේසේකර)

ඊ පී තැටි පරපුර ඇසුරේ ගී ගැයු ළමාපෙළහෙි අන්දරය මෙපමණකින් නිමා වේ. ඔවුන් අතරින් වැඩිම ගීත ගණනක් ගැයූ ’ශිරෝමි ප්‍රනාන්දු’ ද ඇයට පසුව එකී ලැයිස්තුව නියෝජනය කළ ’ලිලන්ති කරුණානායක’ කැපි පෙණුනේය.

විශේෂ ස්තුතිය

කරුණාරත්න අබේසේකර පුත් දීලීප අබේසේකර මහතා ඇතුඵ ශ්‍රී ලංකා ඊ පී තැටි සංරක්‍ෂක සංසදය වෙත

--------------------The End ---------------------------------


Friday, October 13, 2023

Sarath Dasanayake - Upali Danawalavithana

 මා ඔබට නොකී වග නම්.......


කැළණි විහාරය අසබඩින් හැල්මේ දිවයන කැළණි ගං කොමළියගේ සිරුර මතින් ඔබමොබ යන්නට දැන් බාධාඅවහිරතා නැතත්, එදවස ගැමියන් ඊට සරණ පැතුවේ තොටියාගෙනි. 



ඔරුව මතට සිරුරු බර තබගත් ඇතැමෙකු හට නදී තරණය තමන්ගේ එදිනෙදා දිවියේම කොටසක් වෙද්දී තවත් අයගේ සිත කැළඹී යන්නේ ගංදියේ කැළඹීම පරදවමිනි. නදිතමෝ රුදුරු වෙසක් ගත් පැයේ ඔවුන්ගේ ඒ බිය සාධාරනය. සිරිපා අඩවියේ සිට පැමිනි තම චාරිකාව අහවර කරන්නට සැදී පැහැදී සිටින ඇය, කඩිමුඩියේ ඊට ලක ලැහැස්ති වන්නීය.

’මාලතී’ ද සිය පිරිවර සමග ඔරුකඳ තුරුළට වැදුනේ එහා ඉවුරේ නුදුරින් තිබුනු සිය නිවහන කරා යන්නටය. ඉරණමේ රුදුරු රකුසා කඩාපැන පෙරළා දැමූ ඔරුවෙන් ගංදියට වැටුනු පිරිසේ එකිනෙකා අවට ගම්වැසියන්ගේ පිහිටෙන් මරු කටින් එතෙර වූහ. එහෙත් පිහිණුම් ශූරී ’මාලතී’ අතුරුදහන්ය. සෝ සුසුම් හෙළන්නට, සැක සංකා උපදවාගන්නට ඇවැසි නැත්තේය. ඇය පිහිනා හෝ කිමිද එතෙර වි ඇති බව නිසැකය.  

ඇය කොතැනින් මතුවී ඒදැයි ඔවූහූ ගංඉවුරුතලාවට රොක්වි විපිළිසර විය. විනාඩි ගණන පැයක් බවට පත්වෙද්දී, ඇයගේ නෑ සිය හිත මිතුරන් කුහුල් සිතින් ඔබමොබ දිව ඇවිද යන්නට විය. ඇතැමෙක් දෙබැම රැළි නංවා, විමතිය පළකරමින් ඇය කොහේ ගියේදැයි විමසන්නට විය. කිසිම හෝඩුවාවක් නැත්තේය. පෙරඵනු ඔරුව ඉවුර වෙත ඇදගෙන එන්නට තැත් දැරූ පිරිසට කිසියම් අමුත්තක් දැනිනි. එය අසාමාන්‍ය ලෙස බරැතිය. තමන්ගේ කාර්ය භාරය අවසානයේ ඔවුන් නොපිට පෙරඵනු ඔරුකඳ ඔසවාලීය. 

දුටු දසුනින්, අයෙකු යටිගිරියෙන් කෑ මොර දෙන්නට පටන් ගත්තේය. සෙස්සෝ වහා ඒ දෙසට දිවවිත් ඔරුකඳ වටකරගනිද්දී, බවලත් ඇත්තෝ හිසඅතබදා විලාප නගන්නට විය. ’මාලතී’ ඔරුකඳ තුළ සැතපී සිටී. වහා ඇයව ඔසවා ගත් පිරිස රෝහල කරා පිටත්ව ගියත්, දිය රකුසාට අභියෝග කළ ඇයගෙන් ඔහු පළිගෙන තිබිනි. ඇය ඔවුන් සියල්ලගෙන් සමුගෙන නික්ම ගොසිනි. 

විළාප තබන්නන් අතරින් එක් අයෙකු සෙස්සන්ගේ වෙසෙස් අවධානයට පැහැර ගත්තේ, ඔහු නැගූ අඳෝනාව අන් අය ඉක්මවා උස්ව නැගී ආ හෙයිනි. ඔහු ඇයගේ පණනළ සැගව ගිය සිරුර බදා වැළඳ කෑ මොර ගසන්නට විය. විපත හමුවේ එතරම් සසළ නොවූ උදාසීන සිතැත්තන් හට බොහෝ දේ අනුමාන කරන්නට ආගන්තුකයාගේ විලාපය ඉඩ හසර ලබා දි තිබිනි. 


ගම්මු එකිනෙකා හා අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙන්නට පටන් ගත්තේය.

ඔය කොඵවා ... ’මාලතී’ ගේ කවුද බං ? 

ඒකී කවුරු එක්කලාවත් හාදකමක් තිබුනේ නෑ...

එකත් එකටම මේකාට එකී බහ දෙන්නට ඇති. ඒත් මාලතී නම් යස්සනියක්. එහෙම කළා නම් ඉතිං ...? අයේ ... ඉර අනිත් පැත්තෙං පායයි බං...

භවගමනේ මේ නැවතුමෙහි, මෙතුවක් රැඳුනු නිවහනේ දෙතුන් දිනක් නිසලව සැතපී සිටි ඇය, යළි නොම එහි එන්නට නික්ම යන හෝරාව එළඹියේය. එදා නැගූ විළාපය ට නොදෙවෙනි වැළපුමක සෝ සුසුම්....මැද ඇය සැතපී ගත් දෙණ නිවසින් බැහරට ගත් පිරිස අතර පෙරකී මානවකයා සිටිනු හැම විසින් දක්නා ලදී. ඔහු කදුඵ වගුරුවමින්, පහතට නැඹූරු කරගත් දෙනෙතිත් යුතුව දෙණෙහි එක් අන්තයකට පිටදී, සුසානය කරා පියමං කරනු පෙණිනි.

එහි කටයුතු නිමාකළ පිරිස, ආපසු නික්ම යන්නට සැරසෙද්දී, ඔහු ඉන් මදක් මෑත්ව ඈතින් පිහිටි සොහොන්පල්ලා ගේ කුටියට වැදී එහි කවුඵ දොරින්,හිස් බැල්මෙන් යුතුව ඇයගේ සොහෙන වෙත දෙනෙත් යොමා දැහැන්ගතව රැඳි සිටිනු ඇස ගැටිනි. ඒ  දසුන දුටුවෝ යළි යළිත් ඔහු ගැන කරුණු විමසන්නට විය. එය ගැමි සමාජ රටාවේ ස්වභාවයයි. 

ඔවුනතරින් තවත් අයෙක් තරුණයා වෙතට සෙමින් පියනැගුවේ සිතේ හටගත් සැකසංකා මේ සිදුවිමෙහි අවසන් ජවනිකාවේ තිරය වැසී යන්නට පෙර දුරකරගැන්මේ අටියෙනි.

මල්ලී.. සිසිර... මම කථා කරාට කමක් නැද්ද? 

මානවකයා නිරුත්තරය.

ඔයා ’මාලති’ නංගී එක්ක මොකක්හරි ...? එයා ඔයාට කැමතිවෙලාද හිටියේ ...? අපි හැමෝම දැක්කා ඔයා මේ දවස්ටිකේ හිටපු හැටි.... 

ඔහු සෙමින් හිස ඔසවා සිය අසල්වැසි තරුණයා වෙත නෙත් යොමු කළේය.

’නැහැ’ කවදාවත් ’නැහැ’

ඒ කිව්වේ සිසිර ..? 

එයා ට මම ගොඩක් ආදරේ කලා ... හිතින් ... අවුරුදු ගණනක්.... මගේ හිතේ හිටිය ගැණුළමයා... දවස පුරා..එයා විතරයි... පහුගිය අවුරුදු තුන හතරටම... 

ඉතිං..? ඔයා එයාට ඒබව දැන්නුවා ..?

’නැහැ’ ඒත් කවදාවත් ’නැහැ’... මට ඒ බව එයාට කියාගන්න විදියක් තිබුනේ නෑ. මට බය හිතුනා..සැක හිතුනා.  අනිත් එක හැමෝම දැනගෙන හිටියා එයාගේ හැටි. ඒත්.. මම අදටත් ..හැමදාමත් එයාට ආදරෙයි.මට මෙතැනින් එයාව තනිකරලා යන්න හිතෙන්නේ නෑ. මෙතන ඉඳන් මම කියනවා මම එයාට ආදරෙයි කියලා. අපි ඊලග භවයේ හමුවෙනවා. මම එදාට කොහොම හරි එයා මට අයිතිකරගන්නවා.

ංංංංංංංංංංංංංංංංංංංං

කලක් ගතවිය, එක්තරා දිනක කැළණි ගං ඉවුර අසබඩ ඒ ගම්මානය සිසිකරණින් නැහැවෙමින් තිබිනි.ඉඳහිට නැගෙන බිරුම් හඞක්, කලාතුරකින් නැගෙන වාහනයක හඞ, නිරන්තරයෙන් ගැයෙන රැහැයි ගීතයට බාධා කළේය. එහෙත් නිවසක එළිපත්තට පිවිසි අයෙකුට ඒ සියඵ හඞ පරයා සවනත වැකෙන්නේ එහි ඇතුඵ ගැබකින් නැගෙන ගුවන් විදුලි යන්ත්‍රයෙන් නැගෙන ගී රාවයයි.



වේලාව රාත්‍රි නමය පසුවි විනාඩි විස්සයි.

මේ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාවේ සිංහල දෙවැනි සේවයයි. 


(තේමා වාදනය)


ප්‍රිය අසන්නෙනි, මේ ඇරඹෙන්නේ ඔබේ රාත්‍රි අසන්නන්ගේ ඉල්ලීම් තීරයයි..


(යළිත් තේමා වාදනය)


අද අසන්නන්ගේ ඉල්ලීම් තීරය අරඹමින් ගායන ශිල්පී එච් ආර් ජෝතිපාල ගයන ගීතයක් මේ අසන්නන් වෙනුවෙන්....  පොල්ගොල්ලේ එස් එම් ගාමිනි රත්නායක.... මෝදර ගාමා ගාමිනි සුබසිංහ... ඇතුඵ පිරිස ...


ගී පද රචනය උපාලි ධනවලවිතාන සංගීතය සරත් දසනායක.


පහන් ටැඹ යට සොහොන් කොත ලග ....

කවුද කාටද අත වනන්නේ ..?

දෑස නිදිනැති රෑක මැදියම ඔබේ ඉකිහඞ දෝ ඇසෙන්නේ ....

ඔබ වියෝවෙන් වේදනාවෙන් ... හීන් හිරිපොද වැටුනු දවසක...

නෑසියන් හා කරපිටින් මා ගෙනගියා ඔබ සොහොන් පිටියට.....


ඒ සොහොන්කොත පෙනෙන මානේ ...

පුංචි කුටියක කවුඵවක් ලග...

බලා ඉන්නෙමි සිතින් හමුවී ...

කියා ගන්නට සිතක බැඳි පෙම....



එහි නිවැසියන් හෝ ගම්මානයේ කිසිවෙකු, වෙනකක් තබා ’සිසිර’ හෝ එහි කියැවෙන්නේ තමන් අත්දුටු අත්විඳි පුවත යැයි අනුමාන නොකරන්නට ඇතිබව නිසැකය. 

(ඒ ගුවන් විදුලි ගීතය, එසේම පවතිනු දක්නට පොදුජන ගායක ජෝති රිසිවූයේය. එය කිසිවිටත්, කවර කළෙකත් ඔහු යළිත් ගායනා නොකළේය. ඒ කවරහෙයින්දැයි කියා දැනගන්නට අද උපාලි ධනවලවිතානයන් හෝ සරත් දසනායකයන් හෝ ජෝති අප අතර නැත. පසුබිම් පුවත හා සබැඳි නම් පමණක් මනංකල්පිතය)


(විශේෂ ස්තුතිය - ශ්‍රීමති ධනවලවිතාන මහත්මිය වෙත.)

ප්‍රභාත් රාජසූරිය.