namal67@gmail.com

namal67@gmail.com
සටහන් පෙළගැස්ම‍ Prabath Rajasooriya

Wednesday, February 28, 2024

දුර යුගයක ගැමි වරුණ - 08

සිංහල ගීත සාහිත්‍යයෙන් මතුකළ එදා ගම්මානයේ අසිරි සිරිය........... 08

අඩසියවසකට එපිට යුගයක දිවි ගෙවූ ලාංකීය ගැමියන්ගේ නිවෙස් ආශ්‍රීතව ’ළිං’ කැණ තිබූනේ නම් ඒ පහත් බිමක, තැන්නක, ජලාශයකට ආසන්නව වන්නට ඇත. සෙස්සෝ නිවසේ ඉහුම් පිවුම් අවශ්‍යතා සඳහා දිය ගෙන එන්නට බැහැර යා යුතුව තිබිනි. මේ කටයුත්තේ යෙදුනේ ’ළඳුන්’ ය. ඔවුහූ මැටි කළයක් පමණක් ගෙන යන්නේ නම්, පෙරළා එන්නේ බොහෝ විට එය උකුළේ රුවාගෙනය. මේ දසුන ආශ්‍රිතව ගෙතුන මැවුනු කලා නිර්මාණ එමටය. මූර්ති කැටයම්, සිතුවම්, ගී කවි ඒ අතර ප්‍රමුඛය. දුෂ්කර වියළි පදෙස් හි වෙසෙන්නෝ බඳුන් කිහිපයකට දිය ගෙන එති. 


එවැන්නන් හට රිසිසේ පැන් පහස සළසාගත නොහැක්කේමය. වත්මනුන් මෙන් ජල සම්පත අපතේ යන්නට සැළැස්විමේ හැකියාවක් ඔවුනට තිබුනේ නැත. ස්නානය සහ රෙදි සේදීමට යන ගම්වැස්සෝ එහිදි සිය කටයුත්ත සිදුකරගන්නා අතරවාරයේ අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙති. වන්දනා ගමනකට හැරෙන්නට ඉඳ හිට හෝ ගමෙන් බැහැරට පා නොතබන්නෝ හමුවුයේ එහිදි නොවේනම් කඩමන්ඩියේදීය.

මගතොටේදී හමුවෙන ආගන්තුකයන් හා සල්ලාපයේ යෙදෙන්නට හිරිමල් වියේ ළඳුන් මැළිවන්නේ, ගැමියන්ගේ රොස්පරොස් ඇනුම් බැනුම් දොස් අසාගන්නට සිදුවේ යැයි බියගනිමිනි. ඉක්මන් ගමනින් නිවස කරා පියනගන ඇය කුමක් හෝ හේතුවක් ඉදිරිපත් කරමින් තමා හා දොඩමඵ වන්නට එන්නන්ගෙන් මිදී වසන් වී යන්නට තැත් දරයි. අවසනදී ඔහුගේ සිතබිඳි ඇති බව දන්නා ඇය ඔහු පැතූ පිළීතුර සපයයි. 


මොකද මැණිකේ හනික යන්නේ ...? තාම නෑනේ රෑ වෙලා ......

කලයේ දිය නෑ..ළිපට දර නෑ... මග ඇතී අම්මා බලා ......

ඔහොම.. පිටු පා ඒ දවස්වල කිසිම දුකදී නෑ ගියේ ...

ඔය නෝක්කඩු කියන බව ඔබ දන්නවා මම නම් ප්‍රීයේ ...

ලගදී ඉඳලා වෙනස් වීලා වාගේ මැණීකේ මා කෙරේ....

සත්තකට නෑ ඇත්තමයි සුදා ඒ වගේමයි ආදරේ............

(කරුණාරත්න අබේසේකරයන්ගේ ගී පද සංගීතවත් කොට ගැයුම දේවානන්ද වෛද්‍යසේකරගෙනි සහය මාලා නන්දනී - 1955?)

සරු අස්වනු ගෙට ගත් පසු, සිත් සනහන, සැහැල්ලු සිතින් ගතින් කල්ගතකරන හෙළයන්ගේ මහ සැණකෙළියේ අව්‍යාජ විසිතුරු අත්විඳින්නට නම් යමෙකු දිවිගෙවිය යුතුව තිබුනේ දුර ඈත ගොවි ගම්මානයකය. ඒවා සංකර ව, නාගරිකරණයෙන් දුෂිත වන්නට පෙර යුගයක පැවති විසිතුරු දැන් ශේෂව පවතින්නේ සාහිත්‍ය නිර්මාණයන් හි පමණකි. ’නාගරිකරණයට’ වහ වැටී එකා දෙන්නා නගර කරා සංක්‍රමනය වීම ඇරඹුනේ 70 දශකයේ මුල තරම් ඈත යුගයකදීය. එහෙත් එහි අවසන් කාලපරිච්ඡේදයේදී එය සිඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගියේය. ගමට කොටුවි සිටි අවිහිංසක, කෝළ හැගුම් ඇත්තාවු යුවතියන් ’සරුව පිත්තල’ ලෝකයකට වහ වැටී පෙරනොවූ විරූ ලෙස නගර කරා ඇදී නවාතැන්ගෙන රැකියා කරන්නට පටන් ගත්තේ 1978 සිටය. එකිනෙකා හා බැඳුනු සාමාජ වගකීම් ලිහි බිඳි ගොස් විසිරි ගිය පවුල් ඒකකයේ දරුවන් ගේ ඛේදජනක පුවත් වාර්තා සමාජයට හෙළිදරවු වන්නේ ඉඳහිටය. වසන් ව ගිය සිදුවිම් එමට තිබිය හැකිය. 

’සිංහල අවුරුද්ද’ ලාංකිකයාගේ ප්‍රමුඛතම ජාතික උත්සවයයි. වානිජකරණයට ලක් වන්නට පෙර, එහි පරම රමනිය විචිත්‍රතත්වය ළපැටියන් ලෙස එදා වින්දනය කළෝ, අතීතයට පිවිස, සිය මතක සැමරුම් සටහන් මහත් අභිරුචියෙන් සිහිකැඳවති. එයාකාර සුන්දරත්වය නැවත විඳගැන්මේ උන්මාදයෙන් පෙලුනද, විපර්යාසට ලක්වි ඇති සමාජයක එය යථාර්තයක් විමේ සම්භාවිතාවය අවමය. 


අටුකොටු පමණක් නොව ගහකොළ ද මලින් ඵලින් බරවෙන්නේ බක්මහේදීය. උෂ්ණකලාපීය රටකට ආවේනික කාලගුණික තත්වයන් ගේ කටුක බව වඩාත් තිව්ර වන මේ අවධිය හෙළයන්ට ’වසන්ත සමයකි’. 

අද මෙන්ම එදාද, කලහකාරී, පිඩාකාරී, ඝෝෂාකාරී නගරය සුසාන බිමක වෙස් ගන්නේ, මතු කි ලෙස එහි පැමිණි වැසියන් පෙරළා සිය ගම්බිම් කරා යන බැවිනි. 


අරිසෙන් අහුබුදු ශූරීන් පන්ඩිත් අමරදේවයන් සමග එහි නෙක විසිතුරු දුටුවේ මෙඅයුරිනි.


කෝමළ වසත් කුමරි, නමත් මිහිරි...චාමර ගෝමර ....රැඳි මනරම්...

නව සිරිනි...මල්බරිනි.....වැජඹේ වැජඹේ....

මල් මල් ගුමු ගුමු ගන්වන්නී...මී වදවල පැණී පුරවන්නී...

කුරුඵ සරින් කන් පිනවන්නී...මුඵ ලොව උයනක් කරවන්නී......


ජම්බු ගහට රත පොරවන්නී..බක්මී ගහ කහ අන්දන්නී...

අඹ දඵ ළා රත තවරන්නී..මිහිකත විසිතුරු කරලන්නී....

එරබුදු පැහැයෙන් පුරවන්නී..නාගස් සුවඳන් කැරළන්නී..

විලේ නෙඵම් මල් පොපයන්නී....

අරිසෙන් අහුබුදු ගී පද සංකල්පානව පන්ඩිත් අමරදේවයන් විසින් නව්‍යකරණයට බඳුන් කරන ලදුව, 70 දශකයේ පටිගත කරන ලද්දේ ගුවන් විදුලියේදීය. ගැයුම - පන්ඩිත් අමරදේව ඇතුඵ ගායිකා පිරිස.



පිබිදුනු සිතින්, හසරැල් නංවමින්, කෙළි දෙලෙන් තුටින් කල් යවන්නට ඉතිරිව පවතින එකම සමිත කාල පරාසය ’සිංහල අඵත් අවුරුද්ද’ යි. ලැබුනු විවේකය එසේ කෙළි කවට බස් තෙපළමින් ගතකරද්දී, ඔවුහූ විවිධ ක්‍රිඩා ඉසව් වල නිරතවන අතර ඒවා සියල්ලම පාහේ සාමූහිකත්වය, අනf්‍යා්න්‍ය සුහදතාව සමිපබව වඩවන වාදබේද දුරු කරන දමයි. පංච දැමීම, ඔළිඳ කෙළිය වැනි ගෘහස්ත ක්‍රිඩා ද අං ඇදීම, පෙරපොල් ගැසීම, චක්ගුඩු පැනීම, මේවර කෙළිය එළිමහන් ක්‍රිඩා මෙන්ම දෙවියන් උදෙසා ගෞරව බුහුමානයෙන් සිදුකරන යාතු කරම් ලෙස සැළකේ. එනම් පිළීවෙතින් පෙළගැසෙමින්. කිසියම් සිමා බන්ධන ඇතිකරගනිමින්, එක්තරා අන්දමක හික්මීමකින් යුතුව ඒවා සිදු කරන්නට නියමිතව තිබුනි. මේ අතරින් කුඩා දරුවන් ’බිංකුන්ඩා’ නම් වූ පස් තට්ටුව මතුපිටට යටින් දකින්නට ලැබෙන පණු වර්ගයා උපයෝගී කරගනිමින් එක්තර කේවල ක්‍රීඩාවක නිතර වෙන්නේ ගී ගයමින්ය.


තෝත් නාටපිය මාත් නටන්නම්...

බිංකුණ්ඩෝ බොල බිංකුණ්ඩෝ....

තොට පොල් බෑයයි.. මට පොල් බෑයයි...

තොට බත් හැන්දයි ..මට බත් හැන්දයි....

(කමල් ඩී අතුකෝරාළ  - 1972)



මහගු ඔසුවක් බඳු ’මී පැණි - බඹර පැණි’ ආහාරය සඳහා එක්කර ගන්නට වැදි ජනයා පුරුදුව සිටී. එසේම ගැමියන්ද ඒවා සොයා වන වදිති. වනස්පතී වෘක්‍ෂයන්හී සහ හුදකලා පර්වත බිත්ති මත ඒවා ගොඩනගන්නේ මි මැසි - බඹර කැළ විසිනි. බඹර වද නෙළිමේ අන්තරාකාරී කාර්යයේ නිරතවන්නෝ එය මනාව පුරුදු පුහුණු වී සිටිති. රැගෙන යන පන්දම දල්වා වදය දුම්ගසන්නේ එය පිහිටා ඇති තැනට රඳවා ඇති ලණු ඉනිමගේ ඉහළට නැගීමෙනි. අතපසු වීමකින් පහළට පතබැවී අත්වන නියත මරණය මෙන්ම බඹරුන් ඇවිස්සීමෙන් උන්ගේ විෂදළ පහරට ලක්වී රෝගාතුර විය හැකිය.  මොරමල් පිපෙන කාලයට රොද බැඳී මී මැස්සන් ගේ මී වද පැණි පිරී ඇතැයි කියැවේ. ඒ අනුව එය මී වද කැඩීමට වඩාත් සුදුසු අවධියයි.

සිව්පද ජනකවි අතර ’බඹර කැපීමේ’ කවි ද ඇතුළත්ය. සහයකයා සමග බැද්දට යන බඹර කපන්නා, ඒවා ගායනා කරයි. මෙහි කියැවෙන ගැමි තරුණයා ඒ කටයුත්තට සහභාගි කරවාගෙන ඇත්තේ නෑනන්ඩියයි ඇය හෙළ පහළ රඳවා ඔහු සිය කාර්යය ඉටු කරන්නට සූදානම්ය. වැදගත් භාරදුර කටයුත්තක යෙදෙන විට ඔවූහූ බැද්දට අධීපති කන්දේ දෙයියන්ට යාතිකා කරති. පිහිට ආරක්‍ෂාව පතති. එසේ කරන්නේ කොළ අතු කැබැල්ලක් එල්ලීමෙනි. ’රෑස්ස ගහ කොළ සහිත වනය ජනවහරේ ’මහ මූකලාන’ ය. එහි අතුරු අන්තරා බහුලය. ඇතැම් වනසතුන් මිනිසුන් මගහැර සැගවී යද්දී, අහම්බෙන් මුණගැසුනු ’වළසා’ රුදුරුය. වහා සිය ඉදිරි ගාත් අමෝරාගෙන සෘජුව කඳ කෙළින් කොට තබා ගන්නා ඔහුගේ ශක්තිමත් ඉදිරි බාහුවෙන් පහර කන්නාගේ සිරුරේ මස් ගැලවී එල්ලා වැටේ. අත්තක වෙළි සිටිනා පිඹුරා ගේ ග්‍රහණයට හසුවන්නා ඔහුගේ තෙරපුම නිසා සිරුරේ අස්ථි බිඳිමේ අවදානමට පාත්‍ර වේ. දෙවියන්ට භාරහාර වූ වනයට පිවිසෙන්නේ ඒ නිසාය. ඈත වනන්තරයට රිංගා නොගොස්, බඹර වද කැපීම සිහිනයකි.  බඹර කපන්නාු සහ ඇය මෙළෙසින් සංවාදයේ යෙදති.


බැද්ද වටට සුදුමොර මල් පිපීලා....

සද්ද කර බඹරු ඒ වග කියලා .....

ඉටි ත් පැණිත් ලොව හැමටම බෙදාලා ...

යන්නන් බඹරු දුක් මැසිවිලි කියාලා......

කන්ද දෙයියන්ට පින්දීපං නෑනෝ ...

පින්දෙඤ්ඤං අයියන්ඩි පිංදෙඤ්ඤකෝ

කොළ අතු කපාලා එන්නකෝ නෑනෝ...

එල්ලඤ්ඤං අයියන්ඩි එල්ලෙඤ්ඤකෝ...

අයියන්ඩියේ සීරුවෙ වැල්පොටේ බසී...

මාදෙ ගලට වැහි වැහැලා.....

(සී ද එස් කුලතිලක ජන සංගීත පර්යේෂන ගී, ටී එම් ජයරත්න සමග නීලා වික්‍රමසිංහ - 1975)


දෙසතියක විරාමයකින් නැවතත්......

Wednesday, February 14, 2024

එදවස සිංහල ගම්මානය - 07

සිංහල ගීත සාහිත්‍යයෙන් මතුකළ එදා ගම්මානයේ අසිරි සිරිය..................... 07

 හේන් ගොවිතැනෙහි දී, ගැමියා ට මහත් සේ කහ වෙහෙසන්නට සිදුවෙයි. තෝරාගත් බිම් කොටස එළි පෙහෙළි කිරීමට දින කිහිපයක් ගතවිය හැකිය. විසකුරු සර්පයන්ගෙන් සහ කටු සහිත ශාඛයන්ගෙන් බේරී සිටීමට ’වාංපතුල්’ නම් වූ පදම් කරගත් ’හරක් හම් කැබැලි දෙකක් වැල් පොටකින් පාද වලට තබා ගැට ගසනු ලැබේ. විවිධ කැති, පොරෝ.උදඵ ආදී වානේ ආම්පන්න සහ උපකරණ ඒ සඳහා යොදාගනී. ඉන් පසුව එය ගිනි තබනු ලබයි. පසුව වනයෙන් කපා ගත් දැව දඞු සිටුවා අටවා ගන්නා ඉනිවැට බොහෙවින් ශක්තිමත් විය යුත්තේ වල් ඌරන් රංචුවක ආගමනය පවා මැඩපැවැත්විය හැකි වන පරිදිය.


මිරිස්, පුහුල්, වට්ටක්කා, කැකිරි, මෑ වර්ග, අල වර්ග වැනි බෝග අස්වැන්න නෙළා ගන්නට කල්ගත නොවේ එහෙත් ඇල් වී සහ කුරක්කන් එසේ නොවේ. ’තල’ ’බඩ ඉරිගු’ ’මුං’ හේන්ද මෙම ලැයිස්තුවට අයත්ය.

උස් ගසක හෝ දැව දඞු මත පැලක් අටවා ගැනීමද අත්‍යවශ්‍ය කටයුත්තකි. භෝග වැපිරීමෙන් පසු එහි සිට රෑ මැදියම් පුරා පැල් රැකිම සිදුකළ යුතුය. නැතහොත් මේ දක්වා දැරූ උත්සහය අපතේ යා හැක්කේ භෝග වනසතුන්ගේ ආහාරය බවට පත්වීමෙනි. ඒ අනුව අස්වනු නෙළා ගැනීම එනම් තම මහන්සියේ ප්‍රතිඵලය අත්කරගැනීම සැබැවින්ම ඔහුට ජය මංගල්ලයකි.

ගම්මානයක ජනජිවිතය කැටිකොටගත් කලා නිර්මාණයන්හට  රසිකයන් මහත් සේ පෙම්බැන්දේ ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක්ම ගැමියන් හෝ දිවියේ එක්තරා අවධියක ගැමිපරිසරයක හැදී වැඩුනු නිසා වන්නට ඇත. 50 දශකයේ ලංකා ගුවන් විදුලි සේවය විසුරුවා හැරි ’කුරුඵ බැද්ද’ සහ එය පාදක කොට එනමින් නිපැයූ සිනමා කෘතිය ද එය ලද අසාමාන්‍ය ජනප්‍රසාදය නිසා පසුව රගදැක්වුනු ’මුවන් පැළැස්ස’ නාටකය සහ එයින් හැදුනු සිනමාපට ත්‍රිත්වයද රසිකයන් ගේ නිබඳ බුහුමනට පාත්‍ර විය.ප්‍රවින සිනමාවේදීන් වූ ධර්ම ශ්‍රී කල්දේරා, යසපාලිත නානායක්කාර, මූ අරුක්ගොඩ පිළීවෙලින් ඒවා නිර්මාණය කර දුන්නේ ප්‍රේමසිරි කේමදාස සහ සරත් දසනායක යන මහා ගන්ධර්වයන්ගේ ගී රස කළස මුසුකරවාගනිමිනි. 1980 දශකයේ සහ ඉන්පෙර 20 වන සියවසේ මුල් යුගයේ පැවති ලක්දිව ඈත ගම්දනව්වක අසිරිය විඳගැන්මට රිසිවූවන් එකි සිනමා නිර්මාණ නැරඹීම යෙහෙකි. පහත සටහන් ව ඇත්තේ මුවන් පැළැස්ස සිනමා නිර්මාණ පෙළෙහි නැගුනු මියැසියේ ගැබ්වුනු  ගැමිදිවියයි.  මේවයේ කියැවුනු චරිත මනංකල්පිතය. එහෙත් ඔවුන් සැබැවින්ම එදා ගම්මානයක දකින්නට ලැබුනු චරිතයන් ඇසුරෙන් නිර්මාණය වූ බව හෙළිදරවු කළේ මෙහි රචකයන් වූ ’මුදලිනායක සෝමරත්න’ සහ’වික්ටර් මිගෙල්’  යන රසවතුන්ය.

ඒවාට රසිකයන් දැඩිව ඇඵම් කරන්නට ඇත්තේ, එවන් නිර්මාණ ජනගත වූ යුගයේ, ඔවූහු තමා වෙසෙන. අත්දකින හාත්පස පැතිරුනු තමන්ගේම ගම්මානය ඒ නිර්මාණ තුළින් ද අත්දුටු නිසා විය හැකිය. එනම් ගම ඇසුරෙන් නිර්මිත එදා සිනමා සහ ටෙලි නඵ ඔවුන්ගේ සැබෑ දිවියේම පැතිකඩ හුවා දැක්වූ ඒවා විය. 

ඒවා ඔවුනට නොදන්නා පරිසරයක නොදන්නා මිනිසුන් ගැන කියන අත්භූත කතා නොවීය. එවැනි අමුතු ලොවක් ගැන දැනකියා ගැනීමට, උනන්දුවක් දැක්වීමට කාරණය කිම්ද ? ඇරත්, එයින් එදා ඔවුනට ඇති ඵලය කිම ? ඔවුන්ගේ දරු මුණුපුර සමාජිකයන් ද ඔවුන් මෙන් ගම්මානයේ හතර මායිමෙන් එහා යන්නට උවමනාවක් තිබුනේ නැත. 

ඉතා කලාතුරකින් ඉඳහිට එකකු දෙදෙනෙකු ඔවුන්ගේ බසින් ’අකුරු සෑස්තරය’ ඉගෙන දුර ඇති නගරයේ පාසලට ගොස් එහිම අවට නැවතී,  ඔවුන්ගේ ’සිදාදියේ’ එනම් අපේ ’නගරයේ’ රැකියාවට සේන්දු වන්නට ඇත.

මිනිස් සත්වයාගේ මූලික අවශ්‍යතා වූ ආහාර, වාසස්ථාන, ඖෂධ හැරෙන්නට වෙනත් අතිශය සිමිත අවශ්‍යතා කෙරෙහි පමණක් අවධානය යොමුකළ ගැමියන්, දඩයමින් සපයා ගත් සත්ව මාංශ කල්තබා ගැනීමට උපයෝගි කරගත්තේ සුපිරිසිදු ’මි පැණි’ ය. සොබාදහම් මාතාවගේ විශ්මයජනක අනර්ඝ නිපැයුමක් වූ ’මී පැණි’ වල අගය අසිමිතව. සිරුරේ හටගන්නා රෝ පීඩා, තුවාල සුව කරගැන්මට කදිම ඔසුවකි මෙ’ ’මී පැණී’ සංයා්ගය.



සිදාදියට ආ එවැනි ගැටයන් ගේ ජීවිත එතැන් හි සිට සංකීර්ණ වෙයි. එහි නෙක විසිතුරු වලින් වශිවෙන ඔහු ඒවා තමන් හට අත්කර ගැනීමේ කුතුහලයෙන් උන්මාදයෙන් පෙළෙන්නට පටන් ගනී, එහෙත් ඊට කාසි බාගේ හිගය. ඔහුගේ ඊලග ඉලක්කය දිවා රෑ නොබලා බැලමෙහෙවරෙහි යෙදෙමින් ඊට කැපවීමයි, එසේ කරන්නට අපොහොසත් වූවෝ අසහනයෙන් පෙළෙන්නට පටන් ගනිති. බලහත්කාරයෙන් පටවා ගත්  මනසින් විඳීන දුක් පීඩා විසින් ඔහුව පළමුව මානසික රෝගීයෙකු බවට පත්කර දෙවනුව කායික රොගීයෙකු ලෙස කිරුඵ පළඳවන්නේ නිරයකය.  එයින් ඔහු අකාලයේ අහිමිකරගන්නේ උතුම් මිනිසත්බවය. 

පැණිමොර මල් වෙනදා මෙන් පිපේදෝ........

තුරුමුදුනේ රස මීවද බැඳේදෝ ........

දුටුව සිහින යළි සැබැවින් පෙනේදෝ....

යන එන තැන මග මරුවැල් ඇදේදෝ.....

කන්දේ දෙවියනේ ...ලෙනගල මුදුනේ වෙසෙනා කන්දේ දෙවියනේ.....


ජීවිතයට නොකළ වැරදි පවට පැටලිලා ...

නිති සපුන් ලුහුබැඳ එන්නේ...

වන ගංගා ලේ කොටුවෙන්නේ...

උපන් කැලේ සිරගේ කොට මන්ද පෙළන්නේ...

එයින් එහා නෑ පැනයන්නේ...

මිනිසා මිනිසෙකු බිලිගන්නේ ...

(මුවන් පැළැස්ස - 02 තේමා ගීතයේ පද ජෝර්ජ් ලෙස්ලි රණසිංහගෙනි. සරත් දසනායක සත්සරයේ ගැයුම ටී එම් ජයරත්න - 1980)


02 ළමා ළපටි දෙමව්පියෝ ... කුරුඵ කොබෙයි පුංචි මුවෝ... 

තුරු වදුලේ සෙවණැල්ලේ .. සෙනේ වඩනවා...

වන අරණේ ගෙයින් ගෙයට අවිහිංසක කවි සීපද ගමෙන් ඇහෙනවා...


 පිපියන් පැණී මොර මල් වෙනදාමෙන් පිපීයන්...

 මැවීයන් තව ලස්සන මැවියන්.... වනාන්තරේ තව ලස්සන මැවීයන්


(මුවන් පැළැස්ස - 03 තේමා ගීතය සුනිල් ආරියරත්නගෙනි, සංගීතය ප්‍රේමසිරි කේමදාස, ගැයුම නන්දා මාලිනී - 1983)

සටහන

කන්දේ දෙවියෝ එදා ගැමියන්ගේ දුක් දෝමනස්සයන්, වගාහානි, වගාපාඵ, වනසත්ව උවදුරු, වසංගත හමුවේ ඔවුන් පිහිට පැතූ අදිසි බලවේගයයි. උතුරුමැද, ඌව, නැගෙනහිර කලාපයන්හී ඔවුන් හා සමිප සබඳතා පැවැත්වූ ’වැදි ජනතාව’ අදහන්නේ ද ඔහුමය.  ’කන්දේ යකා’ ලෙසද හැඳින්වේ. 

ඈත වන්නිකරයේ ගැමියන් තමන්ගේ දුක් කම්කටොඵ,රෝ දුක් බිය නිරාවරණය පතා පිහිට අයදින්නේ ප්‍රධාන ධාරාවේ ’දේව මන්ඩලයට’ ද වඩා ’කන්දේ දෙවියන්ටය’. අදිවාසි වැදි ජනතාවගේ ආගමික විශ්වාසයන් ගොණු වි පවතින්නේ මේ ’කන්දේ දෙවියන් වටාය. ඔවුනට අනුව ඔහු වැඩ ඉන්නේ වනමැද මහ ගල් පර්වතයකදීය. 



මහ මූකලානේ ගල් පර්වත ආශ්‍රීතව බවුන් වැඩූයේ භික්‍ෂූන්ය. ඒ හැරුනුවිට යෝගී තාපසයන් ද ඒ කර්තව්‍යයේ නිරතව සිටියහ. එක්තරා නොදන්නා ඈත අතීතයක භාවනානුයෝගීව සිටිමින් මහ අධ්‍යාත්මක බල උපදවා අත්කරගත් යෝගීන් වෙසෙන්නට ඇත. ’කන්දේ’ දේවත්වයට නංවා ගරු බුහුමන් දක්වන්නේ එවැනි අයෙකුට විය හැකිය. එදා ආදිවාසින් ඇතුඵ ගැමියන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ලෞකික අවශ්‍යතාවයන් නොපමාව ඉටුකරදෙමින්, ඔවුන්ගේ දුකට පිහිට වූ යෝගීන් එමට සිටින්නට ඇත.

දැඩි නියං කාලයක ’වැසිවාර’ හටගැන්වීම, වසංගත රෝග උපද්‍රව පැතිරෙද්දී, ඒවා ට ඇවැසි වන ශාක ඖෂධ නම්කර සපයා ගැන්මට උදව් කිරීම, කෘෂිකාර්මික කටයුතු වලදී නැතිවම බැරි හරකාබාන සම්පතට වැළඳෙන රෝග සමනය කර දීම මෙකී යෝගීවරුන් විසින් ඉටුකරදෙන්නට ඇත. අද පවා එවැන්නෝ පොදු සාමාජයෙන් දුරස් වී හුදකලාව සිය අධ්‍යාත්මික ගවේෂනයේ නිරත ව සිටියත්, ලෝ සත්වයන්ට කරුණාවෙන් අධාර උපකාර කිරීමේ ’මෛත්‍රි’ කරුණා දයා ගුණය අනුව, නිසි පමනින්, නිසි කලට ඔවුන්ගේ දුක් පිඩා අවම කරගැනීමට පිහිට වනු ඇත.

මහ පර්වතයකදී මහබැද්දේ සතුන් දඩයමින් දිවිගෙවූ ’වෙඩික්කාරයන්’ සිටියහ. මාලා නාටකයේ දී ඔවුන්ව නියෝජනය කලේ ’කදිරා’ චරිතයයි. මතු කියැවෙන පදවැලේ ඔහු රජයේ නිලදරුවන්ගෙන් විඳි ගැහැට හුවා දක්වයි. ’ආරච්චිල’ නිතිරිති ක්‍රීයාවෙහි යෙදවූ නිසි බලධාරියාය. එකී තනතුර දෑරූ ඇතැමුන් අහිංසක ගැමි ජනතාවට සිදුකල හිරිහැර. අසාධාරනකම් එමටය.  රූපත්  ගැමි ළඳුන් ඔවුන්ගේ ග්‍රහණයට ලක්විමේ කිසිවෙකුගේ හෝ අභියෝගයට ලක්නොවේ. කලෙක හම්බන්තොට දිසාපති ධූරය හෙබවූ ලෙනාඩ් වුල්ෆ්  ගේ ’බැද්දේගම’ නවකථාව සහ එයින් බිහිවුනු ’සිනමා පටය’ මෙය කදිමට චිත්‍රනය කරන්නට සමත් විය.  සතුන්ට වෙඩිතැබීම සඳහා ඇටවු කදිම උගුලකි ’මරුවැල’ එහි එක් කොනක් සම්බන්ධ වන්නේ වෙඩි බෙහෙත් කොටන තුවක්කුවේ කොකාටය එය පෑගුවිට කොකා ගැස්සී, ගොදුර වෙඩිපහරට ගොදුරුවෙයි.

සී ද එස් කුලතිලක,ධම්ම ජාගොඩ, රෝහණ බැද්දගේ ඇතුඵ පිරිසගේ ’පළිගු මැණීකේ’  රූපවාහිනි ටෙලි සිත්තම (1984) විසිවන සියවසේ අවසානයේ ගම්මානයේ පිරිහීම සාකච්ඡා කරයි.

යටත් විජිත යුගයේ අවසන් සියවසේදී එනම් ඉංග්‍රීසින් විසින් ලක්දිව කිරුඵ දැරූ යුගයේදී උඩරට ගම්මාන ඇතුඵ මුඵ දිවයින පුරා ගැමියන්ගේ ජන ජිවිතය උඩු යටිකුරු වූයේ ඔවුන්ගේ සාම්ප්‍රදායික කුල ධූරාවලිය කඩාකප්පල් වී ගිය නිසාය. පිය පුතු උරුමයෙන්, සිය සෙසු සගයන් ද හා එක්ව සිදුකල කාර්යභාරයන් රාජකාරි අහිමි වි යන තැනට වැඩ සැළසුනු ඔවුන් හට අවසානයේ තමන් පරම්පරාවෙන් වගාකළ ගොවිබිම් ද අහිමි කරන ලදුව, අන් කිසිවෙකුගේ බැළමෙහෙවරෙහි යෙදෙමින් ජිවිකාව සළසා ගැනීමට සිදුවි තිබින. ප්‍රභූ පවුල් වලට මෙහෙවර කරන්නට සිදු වී, ඔවුනට ගැති වී, අහිමි කරගත් අභිමානය කරණකොටගෙන අවසානයේ ’නිවටයන්’ බවට පත් කෙරූ ගැමියන්ද විය. පෙරකී ගැමි මාලා නාටකයේ ’පිනා’ චරිතය ගොඩනගාගන්නට  මෙවැන්නන් ගේ කල්ක්‍රියාව හේතුවන්නට ඇති බව නිසැකය.


ඔවුන්ගෙන් ඇතැමුන් ඉංග්‍රීසීන්ගේ වතුපිටිවල කුළියට වැඩ කරමින්, ඔවුන් ගේ උසස් නිලධාරීන් සහ ඒ නිලධාරින්ගේ ඌෂ්ණය අරෝපනය කරගත්තවුන්ගේ එනම් ’හාමු’ මහතැන්ලාගේ වැඩකරුවන් විය.  ’හඳයා’ නාමය ලැබුවේ ’ගොන් වස්සන්ය’ එහෙත් ඒ නමින් උක්ත කී ගනයේ මිනිසුන්ද නොසිටියා නොවන්නට ඇත. ’හාමු’ ලා දිවිගෙවූ සුණු පිරියම් කළ, උඵ සෙවිලි කල නිවෙස් නැතැතින්ම ’බංගලා’ විය. ඒවා රජදවස දිවිගෙවූ ප්‍රභූවරූ නිවැසි ’වලව්’ හා සමව පැවතින. කිසියම් අවශ්‍යාතාවයකට (මෙය බොහෝ විට අග හිගකම් නැති බැරිකම් විය) ’බංගලාවට’ ගිය මේ නිවට ගැමියන් ගර්වයෙන්, අහංකාරයෙන් පෙඵනු හාම්පුතුන් හමුවේ නිරුත්තර විය.   ’ඇයි උඹ මේ ඉසව්වේ...?’ පැණය ට පිළීතුර හැමවිටම ’නෑ අපේ හාමු මහත්තයෝ මේ...මේ... නිකං ආවා..........’ විය.

ධනයෙන්, පිරිස් බලයෙන්, සමාජ තත්වයෙන්, කුලයෙන් අඩ්‍ය වූ සිමිත පවුල් කිහිපයක් එක් එක් ගම්මානයකට බෝවීමේ වසංගතය ඇරඹෙන්නේ ’යටත් විජිත යුගයේදීය’. ඔවූහූ ඉංග්‍රිසි නිලදරුවන්හට ඉතා යටහත් පහත්ව සිටිමින්, ඔවුන්ගේ කුදු මහත් අවශ්‍යතා නොපැකිළිව ඉටුකරදුන් පුද්ගලයෝ වූ අතර ඊට හිලව් ලෙස පදවි තානාන්තර සහ ඇතැම් විට ඉඩකඩම් යායවල්ද තමන් සතු කරගන්නට ඔවූහූ සමත්වූහ. එතැන් හි සිට අහිසංක ගැමියන්, බලය පා තමන්ගේ අණසකට නතුකරගනිමින් ඇතැම් විට ඔවුන්ගේ සාමාජිකයන්ගෙන් සහ සාමාජිකාවන්ගෙන් සියඵ ආකාරයේ කායික අවශ්‍යතා හා වෙනත් දෑ ඉටුකරගත්තේ නොමිළයේය. ඊට හිලව් ලෙස තමන් ඉහළට බැළමෙහෙ කර අත්පත් කරගත් දේපොළ, වතුපිටි වලින් සිය නිවාස, ආහාර අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට ඉඩදෙන ලදී, මේ දෙකොට්ඨාශය අතර අරගලය පාදක කොටගෙන ලියැවුනු පබැඳුනු කලා නිර්මාණ මෑත අතීතය දක්වා එමටය. 


බුලත් මඩියක් හපාලා,... හඳයා බංගලාවේ දොරකඩ හිටියා................

හාමු මොරොන්දං සුපිරින්ටැන්ඩන්ට් තේජස් භාවෙන් හිටගත්තා.....

’මොකටද අවේ හඳයා’ සුපරින්ටැන්ඩන්ට් ඇසුවා...

’නිකං ආවේ..රළහාමි....හඳයා..උරහිස කැසුවා....’

’නිකං මොකද මෙහි ආවේ’.... සුපරින්ටැන්ඩන්ට් ඇසුවා...

’එහෙනං නිකම්ම පලයං ’...සුපරින්ටැන්ඩන්ට් කිව්වා...


’හුගක් දෙනා අද ලෝකේ බොරුවට බයාදු වෙනවා...’

’හඳයා යනතෙක් ඉඳලා සුපිරින්ටැන්ඩන්ට් හිතුවා...

’ආපසු අත්පුඩි ගහලා ..’ හඳයව ගෙන්නාගත්තා...


මිනිහට හොඳහැටි බැනලා .. ආ කාරණේ දැනගත්තා.....

(ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් ගේ පදපෙළට මියැසි රටාව ප්‍රේමසිරි කේමදාසගෙනි, ගැයුම - ෆ්‍රෙඩී සිල්වා - 1977)

නැවතත් ඉදිරි දිනයක .........................